Over hoe het onderwijs precies verder moet na corona, lopen de meningen sterk uiteen. Jaren bijles zijn nodig om de achterstanden in te lopen, stelden zowel demissionair minister Slob als de PO-raad onlangs. Pedagoog Marcel van Herpen ziet dat anders: ‘Geef de leraar tegelijk vrijheid en verantwoordelijkheid.’ (februari 2021).
Op sociale media bagatelliseren allerlei ‘pedagogen’ de zorgen over leerachterstanden die door de coronacrisis immer toenemen. Het zou meer moeten gaan over het welbevinden van onze jeugd. Een valse tegenstelling, volgens Erik Meester (februari 2021).
Er is de laatste tijd veel aandacht voor leerlingen die achterstanden opgelopen hebben in de lockdowns. Maar er zijn ook winnaars. Onderzoekers van de VU kijken naar het totaalplaatje en komen met aanbevelingen (januari 2021).
De werkplaats Onderwijsonderzoek Utrecht deed onderzoek naar de effecten van de eerste lockdown (daling van de leerprestaties, zoals elders) èn trok er lessen uit, gebaseerd op interviews met collega-leraren (december 2020).
Het dilemma van lerarenopleider Sultan Göksen: moet je in de coronacrisis tijdens je online lessen de nadruk leggen op je didactische of op je pedagogische rol? (Didactief, mei 2020).
Jan (Lerarencollectief) van de Ven over onderwijs in coronatijd: ‘Laat de voorbije weken een les zijn voor roeptoeters.’ (Didactief, mei 2020)
Ferry Haan bespreekt de relatie tussen corona en de definitie van welvaart. ‘De getroffen ouderen zijn opa’s en oma’s die belangrijk zijn in de levens van veel mensen. Ze verhogen de welvaart door het simpele feit dat ze er zijn.’ (Didactief, april 2020)
Sietske Waslander - Een schooljaar met afwisselend strenge en nog strengere maatregelen dient zich aan. Hoe kun je als onderwijsleider het voortouw nemen om de ruimte die er wel is, volledig te benutten?
Ferry Haan legt uit waarom het zo belangrijk is dat de scholen open blijven. ‘Als ze weer zouden moeten sluiten, hebben we de tweede golf definitief verloren.’
Kamervraag van de maand: door corona vallen meer lessen uit. Kunnen lesuitval en het effect op kansengelijkheid scherper worden gemonitord? (Didactief, november 2020.)
Bij de start van het afstandsonderwijs stonden leerlingen (vo) uit laagopgeleide of migrantengezinnen al op één – nul achterstand, blijkt uit onderzoek van Herman van de Werfhorst, Emma Kessenich en Sara Geven (Universiteit van Amsterdam).
Voor kinderen die extra achterstand hebben opgelopen vanwege de lockdown in het voorjaar, stelt de overheid middelen voor ‘Onderwijstijdverlenging’ beschikbaar om deze achterstanden te compenseren. Om wie gaat het en hoe kun je ze het beste helpen?
Foto: Wilbert van Woensel
Wat iedereen al vreesde, bevestigt onderzoek van de inspectie en de Universiteit van Amsterdam: de schoolsluiting in de coronacrisis heeft de ongelijkheid versterkt. (Didactief, juni 2020)
Waarom vooral ongelijkheid zo’n hardnekkig probleem is in het onderwijs, hebben de sociologen Pierre Bourdieu en Jean-Claude Passeron al in 1970 glashelder gemaakt. In hun spraakmakende boek La reproduction ontrafelen ze de mechanismen: scholen zijn geen neutrale omgeving, maar een doorgeefluik van gevestigde belangen. (Didactief, juni 2020)
Leerkrachten Debbie Dussel en Michelle van Dijk pleiten voor een doordacht plan om verdere onderwijsachterstanden te voorkomen, nu de kinderen weer naar school gaan.
Basisschool Noorderlicht in Den Bosch koos al lang geleden voor digitaal leren. Dat blijkt nu een voordeel tijdens de coronacrisis. (Didactief, mei 2020).
Onderzoeker Louise Elffers over gelijke kansen en afstandsonderwijs: ‘Corona slaat de realiteiten hard in ons gezicht.’ (Didactief, mei 2020).
Niet elke leerling is even goed bijgebleven, nu het onderwijs noodgedwongen op afstand plaatsvond. Hoe kunnen de achterstanden worden weggewerkt? (Didactief, mei 2020).
Experimenten met onderwijstijdverlenging ten behoeve van achterstandsbestrijding in het basisonderwijs hebben weinig opgeleverd (uitzonderingen daargelaten). Maar zomerscholen VO en particuliere onderwijstijdverlenging laten wel positieve resultaten zien. Welke lessen kunnen we hieruit trekken voor het compenseren van corona-achterstanden?
Yolande Emmelot - De sluiting van scholen vanwege het COVID-19 virus gaf een nieuwe impuls aan het achterstandsdenken, ook wel het deficiëntiedenken genoemd. Het denken vanuit tekorten dus. Pedagogen en onderwijskundigen gaven al vaak tegengas tegen dit denken en deze framing, wat tot nieuw taalgebruik leidde: kansen(on)gelijkheid.
Heeft de sociaaleconomische status van een leerling invloed op het schooladvies? En is die invloed veranderd, nu de eindtoetsresultaten niet meer worden meegenomen?
Voor leerlingen is de ondersteuning van leraren en ouders motiverend. Ouders die zich ondersteund wisten door leraren tijdens de schoolsluiting voelden zichzelf meer verantwoordelijk voor het ondersteunen van hun kind thuis.
Vooral scholen met een heterogene brugperiode blijken heel goed in staat om het geven van kansen goed te combineren met een hoog rendement. Omdat de Eindtoets dit jaar niet is afgenomen in groep acht, vanwege corona, is het juist voor de komende lichting brugklasleerlingen belangrijk om daar alert op te zijn.
Tijdens de schoolsluiting vanwege corona zijn de leerprestaties in het po achteruitgegaan. Vooral begrijpend lezen krijgt een knauw. (Didactief, december 2020).
'O, dat snap ik wel.' Niet dus. Leerlingen overschatten vaak hun eigen leerprestaties, zegt onderwijspsycholoog Martine Baars. Alle reden om hieraan meer aandacht te besteden, zeker nu we vanwege de coronacrisis meer zelfstandigheid van leerlingen vragen. (Didactief, november 2020).
Veel scholen combineren fysiek onderwijs met online onderwij
s. Dit wordt ‘blended learning’ genoemd. Maar hoe ontwerp en organiseer je hybride onderwijs? Om leraren hierbij te helpen, presenteren de auteurs drie ontwerpmodellen.
Marco Snoek - In de coronacrisis zet iedereen zijn beste beentje voor. Het is belangrijk om juist nu teamleden te vragen goed te observeren en die observaties ook vast te leggen. Foto: Wilbert van Woensel
Wilfried Admiraal - Wat kunnen we leren van twintig jaar onderzoek naar technologie in het onderwijs? Wilfried Admiraal geeft 10 tips voor afstandsonderwijs.
De meeste educatieve software is niet ontworpen om basisschoolleerlingen er zelfstandig mee te laten werken, zegt onderzoeker Inge Molenaar (Radboud Universiteit). Kinderen blijven hangen aan makkelijke taken en worden niet uitgedaagd op hun niveau. ‘Er is een stroomversnelling nodig in de ontwikkeling van digitaal leermateriaal.’
De tijdelijke schoolsluiting vanwege corona en onderwijs op afstand hebben scholen grote stappen laten zetten in hun kennis en gebruik van digitale (leer)middelen. In een praktijkonderzoek stimuleren SLO, Kennisnet en de Hogeschool Leiden scholen de winst te verzilveren. (Didactief, oktober 2020)
Corona zette Nederland het afgelopen halfjaar massaal aan onderwijs op afstand. Schieten zogenoemde thuiszitters – zonder passend onderwijsaanbod – daar iets mee op? (Didactief, oktober 2020)
Leerlingen moeten bij onderwijs op afstand veel meer zelf doen. Om hen te helpen zo goed mogelijk te leren, kun je in je lesmateriaal vragen over hun manier van leren opnemen, zogenoemde metacognitieve prompts. (Didactief, mei 2020)
Leerlingen (en collega’s) hebben behoefte aan jouw aanwezigheid, ook online. Hoe maak je jezelf zichtbaar? Expert afstandsleren Karel Kreijns (Open Universiteit) geeft tips. (Didactief, mei 2020)
Onderwijskundige Tim Surma legt uit waar je op moet letten bij online lesgeven. (Didactief, april 2020)
Presteren leerlingen beter als je ze oefenprogramma’s biedt met educatieve spelletjes? Vooral competitie kan goed werken, blijkt uit een overzichtsstudie. Maar geef straks in normale tijden liever niet iedere leerling een eigen laptop of tablet, blijkt uit ander onderzoek. (Didactief, april 2020)
Digitale leermiddelen bieden talloze mogelijkheden, al helemaal tijdens de uitbraak van het coronavirus. Maar hoe zit het met de privacy van leerlingen? (Didactief, april 2020)
Het Lerarencollectief (PO) biedt leerkrachten een steuntje in de rug. Ze presenteert 10 korte tutorials waarin leraren en onderwijsprofessionals tips geven voor effectief afstandsonderwijs.
Ook in het VO wordt hard aan afstandsonderwijs gewerkt. Martin Ringenaldus doet verslag van zijn online lessen en zet er kanttekeningen bij.
Lerarenopleider Fred Janssen (Universiteit Leiden) vindt afstandsonderwijs behoorlijk arbeidsintensief, terwijl diep leren volgens hem niet wordt gegarandeerd. Kan dat beter?
Leerprestaties kunnen verbeteren door ICT, maar de ongelijkheid kan ook groter worden. Een internationale overzichtsstudie bevestigt de zorgen van leraren in coronatijd. (Didactief, mei 2020) Lees over dat onderwerp ook het interview met onderzoeker Inge Molenaar, die kanttekeningen plaatst bij digitaal leermateriaal. (Didactief, mei 2020)
Een leerling heeft vermoedelijk dyslexie, maar hoe onderbouw je dat na maanden thuisonderwijs?
Stages vormen de kern van de mbo-opleiding en praktijkopdrachten zijn noodzakelijk voor de examinering. Met de aangescherpte corona-maatregelen wordt het een uitdaging om studenten ook op de behaalde leerdoelen tijdens hun stages verantwoord te diplomeren. Is dit een verloren schooljaar of kunnen we de schade nog beperken?
Wat zou er gebeuren als de centrale eindexamens niet alleen in tijden van corona, maar altijd achterwege bleven? Een gedachte-experiment, met als resultaat ontwerpprincipes voor een eindexamen 2.0. Geef leraren en schoolleiders vertrouwen, maar ook ruimte om toetsdeskundiger te worden. (Didactief, mei 2020)
Ferry Haan - Het laatste schoolexamen, in de coronacrisis, was een succes: alle software werkte en de leerlingen namen het serieus. Maar de volgende dag al leek op afstand toetsen toch niet de goede weg. (Didactief, mei 2020)
De aangekondigde oplossing voor het wegvallen van het eindexamen is niet eerlijk, schrijft Charlotte Goulmy. Ook keek ze naar het Onderwijsdebat over corona. Het debat duurde een hele dag en kende slechts een korte pauze. Kortom, de commissie wil wel.
Docenten René van Dijk, docent Duits, en Eveline Brunklaus, docent Frans, roepen minister Slob op om vóór het eind van de meivakantie (3 mei) het cse leesvaardigheid 2020 mvt alsnog beschikbaar te stellen voor gebruik als rv-toets.
Jan Drentje - Als we komend schooljaar een anderhalve meter school in elkaar moeten knutselen, kan ook in dat schooljaar het cse maar beter niet doorgaan.
In landen waar de besmettingsgraad is gedaald zijn de scholen weer open. Onderzoekers van Edutopia spraken met 600 leraren wereldwijd over hoe ze de heropening hebben ervaren.
Didactief-redacteur en leerkracht Masja Lebouille moet improviseren op haar Burgemeester de Vlugtschool in Amsterdam Nieuw-West. (Didactief, april 2020) Lees ook het tweede deel.
Ferry Haan legt uit waarom niet het einde, maar de start van het nieuwe schooljaar de grote uitdaging wordt. ‘Hoe bouw je aan groepsgevoel, wanneer een deel van de klas online aanwezig is?’ (Didactief, juni 2020)
Hoe geef je les in coronatijd, als je kracht schuilt in persoonlijk contact? Ismail Aghzanay, docent Engels op het Rotterdam Designcollege, weet waar het om gaat: ‘Leerlingen laten zien wat ze waard zijn.’ (Didactief, juni 2020)
Lees ook de brief van een moeder over ruim twee maanden thuisonderwijs met haar drie zonen.
Voor Juf Eline was de muziekles op afstand nog niet gemakkelijk.
Auteur, journalist en docent Karim Amghar over de moeilijke start van dit schooljaar.
Docent Hanneke Wetzeler over het dragen van een mondkapje op school.
Jan Versus Jan: in deze aflevering bespreken Jan Tishauser en Jan Bransen hoe de pandemie onze nabije (onderwijs)toekomst zal vormen.
Pedagoog Joop Berding - De coronacrisis geeft alle aanleiding om de verhouding tussen opvoeding, onderwijs en technologie en de spanning tussen geduld en ongeduld opnieuw te doordenken.
Columnist Arnold Jonk over de echte les die we moeten trekken uit corona: ‘We investeren in ICT, maar leraar wil kleinere klas.’ (Didactief, september 2020)
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
