Droogzwemmen

Tekst Jan Drentje
Gepubliceerd op 20-05-2020

Jan Drentje - Als we komend schooljaar een anderhalve meter school in elkaar moeten knutselen, kan ook in dat schooljaar het cse maar beter niet doorgaan. We hebben meer tijd nodig om alles verantwoord af te ronden. Leerlingen zullen relatief minder les kunnen krijgen.

Iedereen die met onderwijs te maken heeft, is nu bezig met het ontwikkelen van varianten om 1.5 meter onderwijs komend schooljaar mogelijk te maken. Niet alle leerlingen zullen op één dag naar school kunnen komen. Een flink deel van de lessen zal online gegeven moeten worden. Of: je volgt de ene dag de lessen op school en de andere dag kijk je online mee (tribune-onderwijs). Plus alle varianten daartussen in.Op zichzelf is er online veel mogelijk. Je kunt korte instructie/uitleg afwisselen met gerichte opdrachten die digitaal worden verwerkt in een omgeving waarbij de docent mee kan kijken. Met formatieve toetsen kun je monitoren of iedereen nog on track is. Maar: of de leeropbrengsten toe- of afnemen is de vraag. Leerlingen heb je in soorten en maten. De één gedijt bij veel ruimte voor eigen invulling van de tijd. De ander kan dat moeilijk aan. Online lessen volgen is voor de één doodvermoeiend, de ander pikt in halfslaap het nodige op. Het is één groot onderwijskundig experiment.

Prima. Zolang de noodtoestand duurt, moeten we droogzwemmen. Maar of de leerlingen daar echt mee leren zwemmen, weten we pas als we hen in het diepe gooien. Dat zal voor examenleerlingen in schooljaar 2020-2021 het centraal examen zijn.

Zoals bekend vond de minister het nu niet verantwoord om de centrale examens door te laten gaan. Maar: in de huidige situatie was het grootste deel van de examenstof al behandeld. De groep leerlingen die komend schooljaar examen doet, heeft een paar maanden online les achter de rug. Was dat voldoende voorbereiding op het examenjaar? In pakweg 25 lesweken zal aanstaand schooljaar het experimentele online onderwijs hen moeten voorbereiden op de centrale examens.

Schoolexamens zullen waarschijnlijk opnieuw gespreid moeten worden om grote groepen in lokalen/gymzalen te voorkomen. Kost meer tijd, betekent: minder lesweken.

Is dat verantwoord? Wat mij betreft zijn er drie opties. We handhaven ook in 2020-2021 de huidige regelingen waarbij het eindresultaat opnieuw gebaseerd is op de schoolexamens. Dan hebben scholen/leerlingen meer tijd om alles af te ronden. Dat geeft rust. Of: de centrale examens gaan wel door, maar scholen mogen het pta (programma voor toetsing en afsluiting, red.) afslanken. Dus: (nog) meer toespitsen op de centrale examens. Of: OCW neemt nu al het besluit de afname van de centrale examens een aantal weken op te schuiven. Overigens zijn er ook mengvormen denkbaar: wel centrale examens voor de kernvakken in combinatie met opschuiven of opschuiven in combinatie met afslanken pta.

Regeren is vooruitzien. We leven nu van de ene persconferentie naar de andere, maar in het onderwijs moeten we een verantwoorde (corona-proof) jaarplanning maken.

Jan Drentje is rector voor een school voor volwassenonderwijs en docent geschiedenis aan de Rijksuniversiteit van Groningen.