Didactief | Jacques Dane

Verboden vruchten

05-09-2024 - Boekencensuur voor middelbare scholieren? Het overkwam de socialistische schrijver A.

Gezellig stillezen

13-06-2024 - Al voor de Tweede Wereldoorlog werd er nagedacht over het testen van ‘stillezen’.

Leeswoede en stillezen

04-04-2024 - Hedendaagse opvoeders springen een gat in de lucht als een puber een detective of boeketreeksboekje leest, laat staan een roman van Couperus of Tolstoj.

Exit klassenfoto?

29-02-2024 - ‘Als ik beter kijk, zie ik rechts achterin, half verstopt in de schaduw, vier kinderen nieuwsgierig in de lens blikken.

Kruisvaarders

25-01-2024 - De taferelen van onderwijsillustrator Johan Herman Isings (1884-1977) maakten op generaties schoolkinderen een onuitwisbare indruk: naast de plaat van de kruisvaarders tekende hij veld- en zeeslagen, plunderende Noormannen en binnentrekkende Franse troepen.

Kerstboekjes

07-12-2023 - Kerstboekjes werden bevolkt door ‘vrome jongens en meisjes die een heerlijk sterfbed hadden’ waarop ze jubelend naar de hemel verlangden.

Vernieuwing

08-11-2023 - De Tsjechische theoloog, pedagoog en filosoof Jan Amos Comenius (1592-1670) was zijn tijd ver vooruit.

Dierenliefde?

05-10-2023 - De imposante schoolplaat Ter walvischvaart zou kinderen een indruk moeten geven ‘van den kloeken ondernemings- en handelsgeest onzer vaderen in de eerste helft der zeventiende eeuw’.

Muizenschool

07-09-2023 - Bibliotheekwerk lijkt misschien onschuldig, maar was in het verleden niet zonder gevaren.

Bijbelverhalen

22-06-2023 - Kinderbijbels, zangboekjes, series Bijbelse schoolplaten, maquettes van iconisch Bijbelse plaatsen.

Linkshandig

11-05-2023 - In het Onderwijsverslag 1935 las Jacques Dane over stelselmatig onderzoek naar ‘linkshandigheid’ in het nijverheidsonderwijs.

Schoolmelk

06-04-2023 - De aanblik van een glazen flesje met een brede hals in de vaste opstelling van het Onderwijsmuseum veroorzaakt bij sommige bezoekers een ‘historische sensatie’: via een object, een geluid, een geur of een beeld direct contact met het verleden ervaren.

Verkeersopvoeding

02-03-2023 - Al vanaf de jaren twintig van de vorige eeuw, toen het gemotoriseerde verkeer snel toenam, is verkeersveiligheid een doorlopend maatschappelijk thema.

Dorpsschoolmeester

26-01-2023 - Het gedicht ‘Dorpsschoolmeester’ uit 1846 gaat over het ideaalbeeld van de leraar: een bescheiden, kleinbehuisde man met een belangrijke taak.

Onnozele Kinderdag

08-12-2022 - In de leesles kunnen allerlei onderwerpen naar voren komen. Teksten moeten tenslotte ergens over gaan.

Drugscriminelen op het schoolplein

10-11-2022 - Drugscriminelen kwamen al in de jaren zeventig naar het schoolplein.

Barmhartigheid?

06-10-2022 - Geschiedenis is een schoolvak waarmee leermiddelenmakers vroeger vaak ‘hogere waarden’ hoopten over te dragen.

Krijtstof

08-09-2022 - Vroeger had een leerkracht drie hulpmiddelen: het wettelijk verplichte schoolbord, een krijtje en een bordenwisser.

Educatieve doodskist

23-06-2022 - Met de klas naar buiten, leermiddelen die flora en fauna laten zien: natuureducatie maakte een ongekende bloei door.

Strikt regime

12-05-2022 - Op tijd naar school, vergeet de voetbaltraining niet, muziekles begint om vier uur: de klok domineert het dagelijks leven, op school en daarna.

Pets op de vlakke hand

07-04-2022 - Leerlingen hardhandig aanpakken, mocht dat wel?

Pedagogische vrijdenker

03-03-2022 - Sigebertus Rombouts zorgde met zijn ‘Historiese Pedagogiek’ dat de vakinhoudelijke kennis bij leerkrachten krachtdadig werd bijgespijkerd.

Liever papier en pen

27-01-2022 - Het gerikketik en gepiep van griffels op leien klonk oorverdovend in de klaslokalen.

Muzikale kerstboodschap

09-12-2021 - Orgelklanken in het Onderwijsmuseum?

Geworstel met getallen

11-11-2021 - Scholieren kunnen tegenwoordig niet meer rekenen. Nee, dan vroeger! Toen was alles beter.

Lessen uit de ether

07-10-2021 - Schoolradio werd niet onverdeeld enthousiast begroet.

In vreemde krijgsdienst

09-09-2021 - Een schoolplaat uit rooms-katholieke kring: zoeaven, oftewel Nederlandse boerenjongens die in vreemde krijgsdienst traden en hun Nederlanderschap kwijtraakten.

Inktsporen

24-06-2021 - Tot halverwege de twintigste eeuw was schoolinkt de benzine waarop de onderwijsmotor draaide.

7.000 filmstroken

13-05-2021 - In 1958 beschikte 80% van de Nederlandse scholen over een projector waarmee ze ‘de hele wereld’ konden binnenhalen.

Iconische leesplankjes

08-04-2021 - Ontdekt door commercie en de reclamewereld werd aap-noot-mies een synoniem voor nostalgie.

Jacques Dane - Samen met ouders

04-03-2021 - Confrontaties tussen ouders en leraren waren zo’n tachtig jaar geleden geen zeldzaamheid.

Niet zo grappig

27-01-2021 - Straffen en vernedering kennen op school een lange geschiedenis, met het ezelsbord en de plak als twee van de meest beruchte lijfstraffen.

De schoolbel

08-12-2020 - Van Alice Cooper met zijn schoolbel tot de punkbeweging en een luisterlied over body shaming: popmuziek verwoordt al decennia de emoties van jongeren.

Rookvrij in 2040?

10-11-2020 - Roken in klaslokalen is verleden tijd, roken op het schoolplein sinds kort – eindelijk – ook.

Boefjes en zondaresjes

06-10-2020 - Begin twintigste eeuw waait er een nieuwe sociale wind: de kiem van wat tegenwoordig kansengelijkheid heet.

‘Zernike zou het wel weten’

08-09-2020 - Onze nieuwe columnist Jacques Dane, hoofd collectie en onderzoek van het Nationaal Onderwijsmuseum, over drankvoorlichting in het onderwijs.

Ver van huis (1920)

18-02-2020 - De voormalige kolonie Nederlands-Indië is rijk vertegenwoordigd in de collectie van het Nationaal Onderwijsmuseum.

Robinson Crusoë in het klaslokaal (1930)

08-10-2018 - Met The life and Strange Surprizing Adventures of Robinson Crusoe (1719) schreef de Engelse schrijver, handelaar, journalist en spion Daniel Defoe (1660-1731) een (verzonnen) autobiografische roman, die tot de dag van vandaag symbool staat voor het beleven van avonturen op een onbewoond eiland.

De voormalige kolonie Nederlands-Indië

22-08-2018 - Jacques Dane - Waarom stond de kolonie Nederlands-Indië vanaf de laatste decennia van de negentiende eeuw tot kort na de Tweede Wereldoorlog zo prominent op het curriculum?

Nuttige handwerken

27-03-2018 - Nuttige Handwerken – voor sommige schoolmeisjes een zegen, voor anderen een vloek – werd in de Lager Onderwijswet van 1878 aangewezen als verplicht leervak.

Mensenrassen in het klaslokaal (1911)

19-02-2018 - De (biologische) rassentheorie is inmiddels achterhaald en ligt op de mestvaalt van de geschiedenis.

Katholiek lezen

03-05-2017 - Jacques Dane - Hoe leer je lezen? Met woordjes gerelateerd aan beelden. Heel simpel.

'Neutrale' collecte

30-03-2017 - Jacques Dane - De collectie van het Onderwijsmuseum bevat een collectebusje met het opschrift: Volksonderwijs – Collecte voor de Openbare School.

Heilige communie

24-02-2017 - Onderwijsvrijheid – Artikel 23 – zit in het DNA van het Nederlandse onderwijsbestel.

Oorlog als vermaak

27-01-2017 - Jacques Dane - De Noormannen voor Dorestad is een kleurige schoolplaat van onderwijsillustrator J.

Pannenkoeken

08-12-2016 - Koken is een kunst. Daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen.

Puntenslijper

10-11-2016 - De geur van vers potloodslijpsel roept herinneringen op aan het klaslokaal van vroeger.

Beloningsplaatjes

30-09-2016 - Jacques Dane - Felgekleurde plaatjes, iets groter dan een postzegel.

Schildpadden

05-09-2016 - Gefascineerd kijken twee kleutertjes naar drie schildpadden in de tuin.

De familiefirma Van de Hulst

07-06-2016 - Jacques Dane - Na zijn overlijden werd schrijvende schoolmeester W.G.

Oog en hand

29-03-2016 - Jacques Dane - Een schooljongen in een schoolbank. Het raam zit tamelijk hoog.

Verkeersbewustzijn

23-01-2016 - Jacques Dane - Het bijbrengen van ´verkeersbewustzijn´ bij scholieren werd vanaf de jaren dertig van de vorige eeuw een belangrijk onderwijsthema.

Mode

23-01-2016 - Jacques Dane - Het kapsel van deze schooljuffrouw was in de jaren dertig van de vorige eeuw in de mode: kort geknipt, met aan de achterzijde een vrouwelijke krul.

Gestolde schooltijd

08-12-2015 - Jacques Dane - Klassenfoto, circa 1900-1910. Hartje winter. Ongewoon.

Sesamstraat

03-11-2015 - Jacques Dane - De Groningse onderwijskundige Berend Brugsma (1797-1868) bracht na een bezoek aan Duitsland de eerste serie schoolplaten op de Nederlandse markt.

Schoolbordkrijt

29-09-2015 - Jacques Dane - 'Verbeterd schoolbordkrijt. Wit. Prima qualiteit.

Muurversiering

04-09-2015 - Jacques Dane - Op sommige vooroorlogse klassenfoto's in de collectie van het Onderwijsmuseum in Dordrecht trekken de afbeeldingen van illustratrice Berhardina Midderigh-Bokhorst (1880-1972) meteen de aandacht.

Fraaie boekjes

09-06-2015 - Jacques Dane - In 1848 was het leesonderwijs volgens de Drentse schoolopziener dr.

Schrijfkunst

02-05-2015 - Jacques Dane - In veel docentenkamers wordt geklaagd over het leerlingenhandschrift.

Insectengezoem

31-03-2015 - Jacques Dane - In de collectie van het Nationaal Onderwijsmuseum krioelt het van de insecten.

Lezen met Fien

24-02-2015 - Jacques Dane - In 1951 bracht uitgeverij Malmberg een methode voor het aanvankelijk leesonderwijs op de markt: Een nieuwe wereld.

Sterhyacint

22-01-2015 - Jacques Dane - Onderwijsmodellen presenteren de ingewikkelde wereld op een eenvoudige, voor leerlingen begrijpelijke, manier.

Pomologie

07-12-2014 - Jacques Dane - Appels, appels en nog eens appels.

Herfst

02-11-2014 - Jacques Dane - Wind. Regen. Guur weer. Het is herfst.

Schooltandarts

30-09-2014 - Jacques Dane - De mobiele schooltandarts was de schrik van veel leerlingen.

Het Vaderland

06-09-2014 - Jacques Dane - Een vader met een kind op de arm wijst naar een wandkaart van Nederland.

Eerste schooldag

02-09-2014 - Jacques Dane - Traditiegetrouw is in de landen om ons heen de overgang van de kleutertijd naar de grote school een gebeurtenis waaraan veel aandacht wordt besteed.

Respect voor dieren

10-06-2014 - Jacques Dane - De zon schijnt. Ot (van Sien) speelt wild met de poes.

Door-ren-boekjes

01-04-2014 - Jacques Dane - Ot & Sien, de vertedering wekkende kleuters uit de vierdelige serie leesboekjes Nog bij moeder (1904), geschreven door de onderwijzers Hindericus Scheepstra en Jan Ligthart, zijn na 110 jaar nog altijd te zien op koffiekopjes en koektrommels.

Bloementuin

25-02-2014 - Jacques Dane - Een vrolijk lentetafereel: twee kinderen in een bloementuin.

Regen

23-01-2014 - Jacques Dane - De winter kan koud en nat zijn.

Een korte geschiedenis van Artikel 23

10-12-2013 - Tik op google maar eens in: ‘Kerstfeest’ en ‘obs’.

Kerstkunst

09-12-2013 - Jacques Dane - Kerstfeest op een katholieke school: het kerstverhaal werd niet alleen naverteld, maar ook getoond.

Hondenkar

04-11-2013 - Jacques Dane - Schoolboekjes zijn een spiegel van de tijd.

Knotsprietkever

30-09-2013 - Jacques Dane - Waarom staan schoolboeken boordevol met plaatjes?

Bleekneusjes aan zee

02-09-2013 - Jacques Dane - Tegenwoordig genieten veel schoolkinderen tijdens de zomervakantie van strand, zon en zee.

Schoolreisje

10-06-2013 - Jacques Dane - Wekelijks spaarden leerlingen een paar centen voor het jaarlijkse schoolreisje in juni.

In het zonnetje

06-05-2013 - Jacques Dane - Een zwarte poes op een bakstenen muurtje. Felle kleuren.

Pechvogel

01-04-2013 - Jacques Dane - De collectie van het Onderwijsmuseum bevat een pechvogel.

Behulpzaamheid

02-03-2013 - Jacques Dane - In de serie schoolplaten bij de lesmethode 'Stellen en vertellen'(1912) van de pedagogen A.

Plakboek

25-02-2013 - Jacques Dane - Het Onderwijsmuseum bezit duizenden schriftjes van generaties ploeterende schoolkinderen.

Mestvaalt van de geschiedenis

08-02-2013 - Jacques Dane - Is de Singaporese blokjesmethode een revolutie in het rekenonderwijs?

IJsbeer voor blinden

20-11-2012 - Jacques Dane - Blinde kinderen kregen met uiteenlopende leermiddelen les, zoals met opgezette beesten, die in het reguliere onderwijs bij het vak biologie werden gebruikt.

Klaar? Over!

02-10-2012 - Onderwijs en verkeersveiligheid zijn vanaf de jaren 1920, toen het gemotoriseerde verkeer jaarlijks enorm toenam, een doorlopend actueel thema.

Goede oogst

20-06-2012 - Jacques Dane - In Artikel 23 is de Nederlandse onderwijsvrijheid geregeld.

Mooie cijfers

20-05-2012 - Jacques Dane - In het depot van het Onderwijsmuseum staan de bibliotheekkasten met rekenmiddelen er verweesd bij.

Plantmodel

20-04-2012 - Jacques Dane - De afdeling natuurlijke historie in het depot van het Onderwijsmuseum is adembenemend mooi.

Zo leren lezen

12-12-2011 - In de collectie van het Onderwijsmuseum is de methode Zo leren lezen (1960) van de katholieke uitgeverij Zwijsen opgenomen.