Circa drie jaar lang wisselden Jan (ResearchED) Tishauser en Jan Bransen (hoogleraar filosofie Radboud Universiteit) brieven met elkaar uit over onderwijs. Onderwijsdoelen, creativiteit, cognitieve psychologie, maar ook pedagogiek: de brieven vormen een schatkist voor wie dieper wil nadenken over onderwijs en een voedingsbron voor discussies met collega’s.
Van Parkhurst tot Pestalozzi en van Fröbel tot Rousseau: in ons dossier Dode pedagogen lees je alles over de levens en ideeën van grote pedagogen. En de komende maanden publiceren we nieuwe profielen, van Lea Dasberg, Micha de Winter en vele anderen. Zo blijft je theoretische kennis ook up to date.
Al jaren is Gert Biesta een van de meest spraakmakende theoretici. Zijn invulling van de pedagogiek speelt een grote rol bij de huidige curriculumvernieuwing. We interviewden hem twee keer, eerst in 2013 en nog eens in 2015. Jarenlang had hij een column in Didactief. Zelf schreef hij ook veel voor Didactief, bijvoorbeeld over persoonsvorming, curriculumvernieuwing en burgerschap. Zijn boeken zijn gerecenseerd, onder meer door Liesbeth Breek. Nog meer lezen? Zoek op trefwoord: Biesta.
Soms was Biesta het middelpunt van een discussie met anderen in Didactief, zoals hier over persoonsvorming met Martijn Meeter, hoogleraar Onderwijswetenschappen, met Peter Elshout en Mascha Enthoven en met Paul Kirschner of Jaap Scheerens.
Bij het grote publiek is emeritus hoogleraar Micha de Winter misschien wel Nederlands bekendste pedagoog. We interviewden hem en nog eens: zijn woorden zijn zeer inspirerend voor burgerschapsonderwijs.
Jan Dirk Imelman doceerde jarenlang pedagogiek in Groningen. We interviewden the grand old man, maar hij schreef zelf ook, bijvoorbeeld over de aanpak van jonge kinderen. Zijn boek De verweesde school is gerecenseerd door Taco Visser.
Een andere grand old man is de Utrechtse hoogleraar Luc Stevens, die generaties leraren beïnvloedde met zijn gedachtengoed. Ruimte en verantwoordelijkheid voor leerlingen zijn sleutelwoorden in zijn interview. Bij het afscheid van zijn geesteskind Nivoz waren we ook.
In de columns van Jacques Dane komt regelmatig naar voren welke pedagogische denkbeelden er vroege heersten. Lees bijvoorbeeld over pedagogisch vrijdenker Sigebertus Rombouts en grasduin verder in zijn columns. Voor meer historische inspiratie zijn de columns van Sjoerd Karsten natuurlijk ook fantastisch leesvoer.
Fred Korthagen pleitte al in 2006 voor herwaardering van de pedagogiek in een pittig manifest (met tienpuntenplan!).
In zijn hangmat in Frankrijk las Jan (PO-in-Actie) van de Ven Frankenstein en de pedagogiek. Over de mythe van maakbaarheid in opvoeding en onderwijs: Philippe Meirieu pleit daarin voor een ‘revolutie’, concreet en toepasbaar. Eerder interviewde docent Simon Verwer de beroemde Franse pedagoog.
Zijn Engelse collega Frank Furedi publiceerde zijn eigen Kohnstammlezing – stop de therapeutisering van het onderwijs, geef les - bij ons.
De Nederlander Max van Manen was hoogleraar Onderwijskunde en pedagogiek in Canada, maar zijn boek Weten wat te doen wanneer je niet weet wat te doen had veel invloed in Nederland.
De Engelse docent en ResearchED-oprichter Tom Bennett wil leraren aanmoedigen om onderzoek te gebruiken in gesprekken over onderwijs. In deze column vertelt hij over zijn eerste jaren voor de klas. Didactief interviewde hem daarnaast in 2016. Lees ook zijn column Een fijnere school waarin hij uitlegt hoe je wetenschappelijk bewijs kunt gebruiken om gedragsproblemen op school tegen te gaan. Of verdiep je in zijn selectie van het beste onderwijsonderzoek 2019. En ken je zijn bestseller Regie in de klas al? Lees hier onze recensie.
Vijf jaar lang bracht Bea Ros bekende Nederlanders in contact met hun favoriete leraar.. Bij elkaar lezen de dubbelinterviews als een staalkaart met voorbeelden van fantastisch pedagogisch denken en handelen.
Oud-leraar en lector Hester IJsseling (Thomas More Hogeschool) ging met leraren op zoek naar de ‘ziel’ van het onderwijs, bijzondere casussen in de klas. Haar lectorale rede vind je hier. Crux: vertraag je onderwijs. Besteed aandacht aan dagelijkse onderbrekingen in de les.
Verschillende leraren deelden in de loop der jaren hun ervaringen met leerlingen met de lezers van Didactief. Het resulteerde soms in heel persoonlijke columns van Caroline Wisse, Eline Geus, Karin Westerbeek,
We interviewen ook al jarenlang collega’s over hun geheim. Zoals in de rubriek vakidioot, of zoals we hem tegenwoordig noemen In de biotoop van…. Lees bijvoorbeeld het verhaal van José Kenter-Spijk die lesgeeft aan vluchtelingenkinderen, of over Mandy die mentor is van acht jongeren op de langverblijfafdeling van Rijks Justitiële Jeugdinrichting De Hunnerberg in Nijmegen.
Docent Duits Martin Ringenaldus schreef in 2020 al de pedagogische verantwoordelijkheid te voelen. ‘Als ouders mij hun kind toevertrouwen, dan draag ik een gigantische verantwoordelijkheid omdat wat ik doe en wat ik zeg een kind kan maken of breken en dus bepalend voor zijn/haar toekomst kan zijn.’
Gedrag van leerlingen is bepalend voor hoeveel ze leren. Bovendien bepaalt een fijne omgang met leerlingen in hoge mate jouw werkplezier als leraar. Gelukkig kun je invloed uitoefenen op hun gedrag. Het boek Gedrag in de school. Praktische inzichten uit onderzoek over omgaan met leerlingen in het po helpt daarbij. Download het gratis of bestel het in de webshop!
Theo Wubbels liet in zijn proefschrift zien dat een fijn klassenklimaat begint met begrijpen dat jouw gedrag als leraar altijd in wisselwerking staat met dat van je leerlingen.
De relatie leraar-leerling is natuurlijk belangrijk in de pedagogiek. We hebben een heel dossier vol artikelen over dit onderwerp.
Wat die relatie betekent voor je besluit om in het vak te blijven of niet, onderzocht Ietje Veldman.
Leerlingen én leraren presteren beter als ze een goede relatie met elkaar hebben. Maar hoe bouw je die?
Vmbo-leerlingen raken gemotiveerder van leerlinggerichte lessen, met een leraar in de rol van coach, constateerde Karin Smit in haar onderzoek
Je pedagogische sensitiviteit ontwikkelen, hoe doe je dat? Karin Diemel onderzocht het en deelt praktische tips uit haar proefschrift.
Het onderzoek van Deci en Ryan komt altijd wel ergens om de hoek kijken als het gaat over de relatie leraar-leerling. Richard Ryan legde het voor ons uit.
In het boek Leerlingen intrinsiek motiveren (waarom we allemaal willen leren) beschrijft Rob Martens de inzichten van Deci & Ryan en wat zij volgens hem kunnen betekenen voor ons onderwijs.
Hinke Endedijk ontwikkelde een tool om anders naar probleemgedrag van leerlingen te kijken. En haar onderzoek en de praktische tips die het opleverde staat hier. Bekijk hier ook haar webinar,
Ellen Klatter en Rob Martens hebben een manifest geschreven met een oproep voor ander onderwijsonderzoek. Hun pleidooi: Als we leerlingen gelijke kansen willen bieden, dan zullen we meer (complex) onderzoek moeten doen naar verbeteringen in ons onderwijs.
In januari 2023 verscheen in Didactief een special over het lectoraat De Pedagogische Opdracht van Hogeschool InHolland. Met bijdragen van onder andere lector Mascha Enthoven, en onderzoekers Theo van den Bogaart en Marietje Beemsterboer. ‘Pedagogiek is de ruggengraat van je onderwijs’, zegt Enthoven in haar entreerede. ‘Als leraar kun je de kaart van kinderen mooier kleuren en routes aangeven die ze thuis niet meekrijgen.’
Iris Andriessen kijkt in haar onderzoek naar diversiteit en pedagogisch handelen (met link naar haar lectorale rede).
Lisette Bastiaansen onderzocht aandachtige betrokkenheid als pedagogische grondhouding.
Anton Horeweg is behalve leraar (al decennia) ook gedragsspecialist. Didactief was bij een training en interviewde hem.
Linda van den Bergh en Anje Ros laten zien wat je kunt doen als leraar om de autonomie van leerlingen te versterken. Zeker, als je bij sommige leerlingen echt met de handen in het haar zit. Wie autonomie als sleutelwoord intikt in de zoekbalk hierboven, vindt nog veel meer trouwen.
Wouter Pols denkt hardop na over het 'waartoe' en het 'hoe' en over de houding van de opvoeder of leraar. Zijn boek Schoolpedagogiek werd door ons gerecenseerd. Leraren hebben volgens Pols niet genoeg aan wetenschappelijke voorschriften in de weerbarstige praktijk. Pols pleit daarom voor pedagogische kaarten.
Pedagogiek of evidence-informed? Dat bijt elkaar helemaal niet! Schrijft onderzoeker en lerarenopleider Pedro De Bruyckere.
Hessel Nieuwelink vraagt aandacht voor een meer pedagogische insteek in burgerschapsonderwijs.
Er moet in het onderwijs meer aandacht komen voor persoonsvorming, noteerde het platform Onderwijs 2032 in zijn eindadvies. Klinkt nobel, maar hoe doe je dat in de praktijk? Een project van SLO gaat daar concrete handvatten voor ontwikkelen.
Elke maand vertelt een lerarenopleider over een casus van een student. Deze keer: moet je als leraar in de eerste plaats kennis overdragen of is je pedagogische rol belangrijker?
Naarmate de overheid meer focust op toetsing in het onderwijs, lijkt de aandacht voor pedagogiek juist toe te nemen. Want hoe houd je leerlingen heel in competitieve tijden? Hoe zorg je ervoor dat ze zo goed in hun vel zitten dat ze willen presteren?
Met kunst en filosofie kun je echt werken aan subjectificatie oftewel Biesta’s persoonsvorming. Nathalie Beekman, docent kunsteducatie aan de Hanzehogeschool, laat zien hoe je dat als school aanpakt.
Wekelijks laat leerkracht Rob Vervoort zijn leerlingen een digitale krant maken. En dat is niet alleen goed voor de schrijfvaardigheid.
Vraaggestuurd leren is een mooi ideaal, maar stelt leraren vaak voor dilemma’s. Dankzij gerichte opdrachten met mindmaps kun je toch ruimte bieden aan leervragen van leerlingen.
Klaas Veldman verdiept zich in kernreflectie: hij ziet dat leerlingen meer zelfvertrouwen krijgen, met meer plezier naar school gaan en gemotiveerder zijn.
Pas op met voorschoolse educatie: sleur peuters en kleuters niet te snel het ‘echte’ onderwijs in, stellen drie pedagogen in hun nieuwe boek. En met 21e-eeuwse vaardigheden verstoor je hun ontwikkeling en leefwereld.
Hans Kaldenbach was lange tijd een populair schrijver over pedagogiek in de praktijk van alledag.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
