Uit onderzoek naar wat goede leraren onderscheidt van hun doorsnee collega's komt telkens het belang van persoonlijkheid en sociale vaardigheden naar voren. In de studie van Vrieze en Van Gennip bijvoorbeeld, over de eigenschappen van de ideale leraar: empathie, inspireren en het opbouwen van een persoonlijke band met je leerlingen blijken van groot belang te zijn.
Oog hebben voor je leerlingen vertaalt zich ook in betere leerprestaties, en vaak heeft dat te maken met motivatie. Uit de NWO-reviewstudie van Helma Koomen blijkt dat vooral jongens meer gemotiveerd raken als ze een goede band hebben met hun leraar. Ook leerlingen uit etnische minderheidsgroepen en uit lage sociaal-economische milieus presteren beter en zijn meer betrokken bij school als de relatie met hun docent goed is.
Goede relaties zijn niet alleen belangrijk op de basisschool, maar vooral ook in het voortgezet onderwijs, ontdekte Debora Roorda in haar promotieonderzoek. Juist pubers hebben veel profijt van een goede band met hun leraar: ze gaan er beter van presteren. Voor kinderen op de basisschool geldt eerder dat ze er veel last van kunnen hebben als die relatie negatief is. Op tijd ingrijpen en proberen de relatie te verbeteren is voor hen dus van groot belang.
Een goede band opbouwen met je klas valt niet altijd mee. Voor vrouwelijke leerkrachten is het makkelijker om een goede band met op te bouwen met de klas dan voor hun mannelijke collega's, concludeert Jantine Spilt in haar onderzoek. Mannelijke leerkrachten hebben vaker conflictueuze relaties met jongens in de klas.
Veel leraren starten positief en vol goede moed, maar gedurende het jaar verslechteren hun relaties met leerlingen. Na verloop van tijd beginnen ze steeds meer straf te geven en sturen ze leerlingen vaker de les uit, wat averechts werkt op de motivatie. Dat stelt Ridwan Maulana, die de leraar-leerlingrelaties in Nederland en Indonesië vergeleek. In Indonesië bleek het tegenovergestelde te gebeuren: gedurende het schooljaar werd de band met de klas beter. Misschien zijn Nederlandse leraren zich niet genoeg bewust van het belang van goede relaties, aldus Maulana.
Maar ja, hoe zorg je voor een goede band? Luisteren is belangrijk, concludeert Janneke van de Pol in haar onderzoek naar scaffolding. Want juist met luisteren en doorvragen sluit je goed aan op de behoeftes van je leerlingen. Volgens hoogleraar Onderwijskunde Mieke Brekelmans is vooral de combinatie van structuur en een ontspannen sfeer belangrijk voor een prettig klimaat in de klas: zorg ervoor dat de leerlingen weten wat ze van je kunnen verwachten, maar blijf luisteren naar wat zij nodig hebben. Daarbij is het van belang rekening te houden met de verschillen tussen jongens en meisjes, ontdekten Koerhuis en Oostdam. Jongens hebben er behoefte aan dat de docent rekening houdt met hun streven naar autonomie, terwijl meisjes vooral willen dat de docent interesse toont in hun leven en een luisterend oor biedt bij problemen.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
