Didactief bestaat 50 jaar en dat vieren we met een speciale jubileumuitgave met steun van NRO en PO-Raad. 10 Pagina’s jubileum feestvoer: memorabele covers, een historische terugblik, een tijdlijn met 15 mijlpalen, favoriete artikelen van lezers én een gratis (online) jubileumcongres op 24 maart met topsprekers als Gert Biesta, Paul Kirschner en Tim Surma en vele anderen.
Lievelingsartikelen
Wat zijn Didactiefs best gelezen artikelen, dossiers of boeken, welke artikelen bleven lezers het meest bij en wat doen de vakexperts met de opgedane kennis uit Didactief? Quinta Kools, Anton Horeweg, Miriam Heijster en Theo Wubbels over hun favorieten.
Van nul tot nu
Ons verhaal begint in 1971 met een mededelingenblaadje op krantenpapier genaamd O4. Tien jaar later verandert de naam in Didaktief en pas in 1996 wordt Didaktief journalistiek volwassen en écht onafhankelijk. Artikelen transf
ormeren van onderzoeksverslagen door hoogleraren in meer praktische vertalingen van relevante onderzoeksresultaten door de redactie.
Bekijk ook onze fotoserie over 50 jaar onderwijs (Foto: Joost Bataille)
Met het dossier 'Didactief in de prijzen' geven we je een inkijkje in de rijke historie van ons blad.
Vraag het de Kennisrotonde
Hoe zorg je voor goed rekenonderwijs? Welk rooster is het best? Wat te doen met spijbelaars? Deze vragen en vele andere komen jaarlijks binnen bij de Kennisrotonde. Bij dit initiatief van NRO kunnen leraren en andere onderwijsprofessionals terecht als ze iets willen verbeteren aan hun onderwijs of organisatie.
Wil jij onderzoekers een vraag stellen, mail die dan aan [email protected] en misschien beland jij wel in onze dating-rubriek, Didactief-dating.
Evidence-informed werken doe je zo
Bij evidence informed werken combineer je onderzoek met praktijkkennis. Dit is een belangrijke voorwaarde voor onderwijskwaliteit, maar hoe pak je het goed aan? Basisschool De Touwladde
r in Sint Michielsgestel heeft tips.
Arie Slob koestert Didactief
Demissionair minister van Onderwijs Arie Slob blijkt een groot fan van Didactief. Hij noemt het in zijn voorwoord van de special een vakblad om te koesteren.
En Anko van Hoepen ook…
Ook vice-voorzitter van de PO-Raad Anko van Hoepen reflecteert op 50 jaar onderwijsonderzoek en de rol van Didactief in deze special. Hij signaleert een verschuiving van het onderwijs als onderzoeksobject naar volwaardig onderzoekspartner.
Kom je ook naar ons jubileumfeest?
Benieuwd naar ons gratis online congres? Kijk hier voor meer informatie over het programma en de sprekers. De keynote van Paul Kirschner gaat over de publicatie die hij met Didactief maakte: Op de schouders van reuzen. Aanmelden kun je hier.
Gelijke kansen‘Vooroordeel slaat vaak op het kind neer’ schrijft Wim Meijnen (1985) over het effect van een-ouder gezinnen op de schoolprestaties. Columnist J.C. Traas citeert in mei 1998 Bourdieu dat het onderwijssysteem een belangrijke rol speelt bij het reproduceren en legitimeren van klasse-verschillen in plaats dat het gelijke kansen biedt aan alle kinderen, ongeacht hun afkomst. Vijf jaar later pleit Ton Gloudemans, directeur van obs Bijlmerhorst, er al voor leerstof centraal te stellen voor achterstandskinderen. Een echo van het pleidooi voor kennis dat E.D. Hirsch in 2019 zal houden in Didactief. Dat de afkomst van leerlingen er niet toe doet, weten we dan ook al. In oktober 1989 schrijven onderzoekers in Didactief: ‘Er bestaan nauwelijks verschillen tussen de schoolresultaten van arbeiderskinderen en die van leerlingen uit etnische minderheden.’ Zeven jaar later voegen ze er aan toe: ‘Niet het beroep van de vader en de etnische achtergrond zijn bepalend voor de schoolresultaten, maar alleen het opleidingsniveau van de ouders.’ |
Toegang tot alle artikelen? Neem nu een abonnement en lees Didactief elke maand op papier en online.
En verder in dit nummer…
Wat in 2010 begon als een noodlijdende start-up, is nu een van de grootste spelers in schaduwonderwijs: Squla. En dat dankzij Cito en de overheid, die in 2013 een eindtoets wettelijk verplicht stelde. Didactief zet kanttekeningen bij het kansenbeleid van OCW, in dit zesde deel van de serie ‘Georganiseerd wantrouwen’ (meer afleveringen: ‘dossier georganiseerd wantrouwen’).
De Inspectie van het Onderwijs houdt al decennialang toezicht op de scholen en op het onderwijsstelsel. Daarover rapporteert ze, geeft adviezen en waarschuwingen. Aan de hand van het thema ‘gelijke kansen’ stelt Geert Driessen de vraag wat dat allemaal heeft opgeleverd.
Kansenbeleid is politiek. Met de verkiezingen in zicht op 17 maart leek het ons nuttig om wat experts te vragen: in welke langlopende dossiers moet de VOLGENDE minister spijkers met koppen slaan? Eva Naaijkens, directeur van de Allan Turingschool, socioloog Thijs Bol, vo-docent Ton van Haperen en vijf anderen beantwoordden voor ons de vraag ‘Als ik minister van onderwijs word, dan…’.
Jan van de Ven oncludeert in zijn maandelijkse column dat het lerarentekort in ieder geval tot alle politieke partijen is doorgedrongen.
Een van de dossiers waar de politiek periodiek mee worstelt, is de vraag: hoe groot mogen schoolbesturen en scholen eigenlijk idealiter worden? En dan volgt er meestal onderzoek, zoals Dorpsschool of leerfabriek van Oberon.
Groepsgrootte in het basisonderwijs is ook zo’n terugkerend probleem in politiek en beleid. Kleinere klassen zijn nu eenmaal duurder dan grote. Rug-hoogleraar Roel Bosker laat er zijn licht over schijnen in Drie vragen aan.
Ook burgerschapsonderwijs blijft de gemoederen bezighouden. Politiek historicus Wim de Jong geeft in een interview tips aan de opvolger van minister Slob.
Theo Witte windt zich al jaren op: waarom houden we al zo lang een ondeugdelijk onderwijssysteem in stand? Waarom organiseren leraren zich niet beter? Volgens hem kan het niet langer anders: willen we het lerarentekort en de dalende leerresultaten echt aanpakken, dan is een deltaplan noodzakelijk.
‘Chronische verwaarlozing van de leraar’: zo noemt rector volwassenenonderwijs Ja
n Drentje het onderwijsbeleid van de afgelopen jaren. 
Worden genormeerde observatie-instrumenten straks verplicht voor kleuterleerleerkrachten? Daarover geven de Inspectie van het Onderwijs en OCW verschillende berichten af.
Monique Marreveld - Het lerarentekort zal waarschijnlijk weer domineren in 2021. Aanjager Aanpak Lerarentekort Merel van Vroonhoven veegde na Sinterklaas de minister de mantel uit: het is tijd voor samenhangende, fact-based actie.
Charlotte Goulmy verbaast zich over de vierjaarlijkse evaluatie van het CvTE door Oberon. Alles is pico bello? Nou, toch niet helemaal.
Jo Kloprogge draait in zijn column de zaken eens om in dit hete hangijzerdossier. Een aardige denkoefening: wat als we kansenongelijkheid nou eens zouden willen vergroten?
Er is de laatste tijd veel aandacht voor leerlingen die achterstanden opgelopen hebben in de lockdowns. Maar er zijn ook winnaars. Onderzoekers van de VU kijken naar het totaalplaatje en komen met aanbevelingen.
De werkplaats Onderwijsonderzoek Utrecht deed onderzoek naar de effecten van de eerste lockdown (daling van de leerprestaties, zoals elders) èn trok er lessen uit, gebaseerd op interviews met collega-leraren.
Wat doet segregatie met de leerprestaties van kansarme kinderen? Patrick Sins dook in de statistieken om te begrijpen hoe het komt dat de leerachterstand van kansarme kinderen zoveel groter is (geworden) in bepaalde steden en wijken.
Elke maand wisselen Jan Tishauser en Jan Bransen brieven met elkaar uit. Zij schrijven over actuele onderwijsthema's. Vandaag: gelijke kansen.
Toegang tot alle artikelen? Neem nu een abonnement en lees Didactief elke maand op papier en online.
Bea Ros interviewde Inge van der Heul bijvoorbeeld over de relatie tussen ouderbetrokkenheid en prestaties van leerlingen.
In Kort & Goed keken we naar het belang van ouderbetrokkenheid in het mbo (best groot, zo bleek).
Martine van der Pluijm verdiepte zich in een heel specifieke vorm van ouderbetrokkenheid: hoe help je laagopgeleide ouders de taalontwikkeling van hun kind te stimuleren.
Toegang tot alle artikelen? Neem nu een abonnement en lees Didactief elke maand op papier en online.
Leerlingen (vo) p
resteren ook beter met een beetje sturing; help ze bijvoorbeeld bij het kiezen van een oefening, zegt Michelle Nugteren.
Geef je Engels of Duits? Leer je leerlingen dan ook oog te krijgen voor hoe taal werkt en verandert. Het maakt je lessen interessanter.
Onderzoekers van de Universiteit Twente keken juist naar exacte vakken. Vooral O&O blijkt meisjes vaker tot een exacte studie te verleiden.
In onze serie korte onderzoeksberichten besteden we dit keer aandacht aan zingend leren, school en krimp, en dove leerlingen.
Toegang tot alle artikelen? Neem nu een abonnement en lees Didactief elke maand op papier en online.
Hoe houden leerlingen hun hoofd én hart bij je les? Scholieren vertellen aan Nijmeegse onderzoekers wat hen prikkelt: ‘Ik ging het steeds interessanter vinden, omdat ik er meer over te weten kwam en het beter begreep.’
Kennis van de wereld staat bij begrijpend lezen voorop, stelt hoogleraar psychologie Daniel Willingham (Universiteit van Virginia). Een breed en rijk curriculum helpt leerlingen verder. Toch is het aanleren van strategieën volgens hem geen verspilde moeite, mits je ze niet eindeloos blijft herhalen.
De leraar op TikTok? Die snapt dat toch niet, denken de leerlingen. Zo wordt het een selffulfilling prophecy, legt Casper Hulshof uit aan de hand van een aantal reviews. Zijn bestseller Jongens zijn slimmer dan meisjes (samen met Paul Kirschner) gaat op voor de achtste druk.
Martine Hoogman laat zien dat adhd-symptomen bij divergente taken goed van pas komen. Er is meer onderzoek nodig naar de relatie tussen adhd en creativiteit, schrijft zij.
Wil je onderwijsonderzoek bij de bron lezen en beter begrijpen? Kijk dan eens naar onze rubriek D-translate. Elke maand leggen we een nieuwe term uit, dit keer ‘variabele’.
Paul Kirschner signaleert in zijn maandelijkse columns vaak nieuw of nog steeds relevant onderzoek en geeft daar de bronnen bij. In Kirschner Kiest deze maand aandacht voor literatuuronderzoek naar effectieve professionalisering:
Louise Elffers gooit het in haar column over een heel andere boeg. Ze verbaast zich erover dat het onderwijs opvallend vaak onderwerp van weemoed naar vroeger is. Herkenbaar?
Een groeiend aantal leraren is betrokken bij onderzoek of gebruikt onderzoek om de eigen praktijk te verbeteren. Docente Elise Bouman bijvoorbeeld heeft veel aan Lighbown en Spada en aan Steve Smith. Hun onderzoek uit de cognitieve psychologie en de taalwetenschappen helpt haar verder in de klas.
Soms verdiepen leraren zich samen in onderzoek. Jeroen Imants en Paulien Meijer laten zien dat zogenoemde leerateliers nog wel wat verbeterd kunnen worden.
Misschien volg je onze serie Klassiekers van de maand al? Vertalingen van onderzoeksartikelen die veel invloed hebben gehad, zoals Bandura over geloof in eigen kunnen of Babad over wat leerlingen van jouw gezicht aflezen. In dit nummer brengen we James Banks die zegt: laat de leerlingen ervaren dat de les ook met hún te maken heeft:
Hier lees je nog meer over deze Amerikaanse onderwijskundige: zijn keynote op de ORD in 2016 en meer.
Meer lezen over onderwijs in andere landen? In dit dossier vind je bijdragen verzameld van de buitenlandse cracks die in ons blad verschenen. Lees bijvoorbeeld het interview met Ryan over Ryan en Deci's zelfbeschikkingstheorie, de bevindingen van E.D. Hirsch over kansengelijkheid, of ons interview met Robert Marzano.
Arnold Jonk - In coronatijd maakt onderwijsonderzoek meer verschil dan ooit. Al hebben niet alle studies evenveel impact op beleidsmakers.
Toegang tot alle artikelen? Neem nu een abonnement en lees Didactief elke maand op papier en online.
Ons handelsmerk is onderwijsonderzoek, maar in elk nummer gunnen we je ook een kijkje in de keuken van een collega, of liever in diens biotoop. Deze maand gaan we op bezoek bij zij-instromer Robert Jansen op De Pionier in Wormerveer.
En we gaan mee op lesbezoek met lerarenopleider Maartje Verschuren die beginnende aardrijkskundedocenten aanmoedigt formatief te werken.
Onze stagiaire Leone de Voogd ging (vóór de tweede lockdown) op bezoek bij IMC Basis, een spin off van de beroemde IMC Weekendschool. Op 37 basisscholen wordt een verrijkend programma neergezet, bedoeld om vooral kansarme kinderen meer perspectief, vaardigheden en zelfvertrouwen te bieden.
Jacques Dane kijkt in zijn column terug in het verleden en concludeert met een ezelsbord in de hand: vroeger al raakte de opvoeder de leerling kwijt met vernedering.
Met een a
antal experts spraken we over het nieuwste TIMSS-onderzoek naar natuuronderwijs. Nederland doet het niet zo goed, hoe komt dat?
Econoom en leraar Ferry Haan pleit in zijn column voor het afschaffen van de prestatiebox.
Hoogleraar Paul van den Broek ergerde zich aan de simplistische PISA-koppen in de media. Waar gaat het precies mis bij begrijpend lezen en hoe kan het beter, vraagt hij zich af.
Illustratie: Danibal
In Gozert stelt Pieter Koolwijk speelse vragen over wat gek en normaal is en gaat hij voorbij aan labeltjes.
In Rijke taal laten Erna van Koeven en Anneke Smits (Hogeschool Windesheim) zien waarom het vaak misgaat bij taalonderwijs in het po (onder meer door het versnipperde aanbod). Rode draad: taal- en leesonderwijs maak je duurzaam en betekenisvol met rijke teksten.
Zelf droeg hij als kind een tijdlang het label ADHD, zijn twee broers belandden in de fabriek verderop in de straat. Als iemand weet hoe je kansen grijpt, is het Andy Hargreaves wel.
Nog eenmaal vraagt E.D. Hirsch aandacht voor een kennisrijk curriculum in How to Educate a Citizen. En dat doet hij overtuigend, aldus onze recensent Marita Eskes.
In D to GO vind je elke maand de leukste tips voor in de klas én daarbuiten. Deze maand: een wetenschapssprookje, een educatief dagprogramma over satire, een podcast voor leraren, en meer!
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
