Online bekijken

Didactief, maart 2021

Tekst Redactie
Gepubliceerd op 04-03-2021 Gewijzigd op 04-03-2021
Het maartnummer is uit! Wat lees je deze maand in Didactief, op papier en online? Scrol door deze pagina om alle artikelen te bekijken.

Alle hens aan dek

Met de 8,5 miljard euro die onderwijs erbij krijgt om corona-achterstanden of vertragingen zoals sommigen het lever noemen weg te werken, lijkt er licht aan de horizon. Didactief vroeg scholen naar hun plannen. De een zet hulpmatrozen in, de ander vertrouwt op het eigen team. Maar allemaal zeggen ze: het lerarentekort blijft het grootste probleem.

Geert Driessen vraagt zich af: hoe krijgt OCW de menukaart met effectieve interventies gevuld?

In de Kamervraag van de maand stellen ook Kamerleden: het Nationaal Programma Onderwijs na Corona is een mooi begin, maar er zijn meerjarige investeringen nodig.

Wat hebben scholen tot nu toe gedaan met het geld voor inhaal- en ondersteuningsprogramma’s? Uit onderzoek van Learn! en de Universiteit Maastricht ontstaat een beeld.

       

Heb je je al aangemeld voor ons gratis online congres ‘Koers houden’? Na een keynote van Paul Kirschner kun je kiezen uit tien webinars waarin wetenschappers als Gert Biesta, Ineke Oenema, Kees de Glopper (Leer ze lezen) en Tim Surma hun kennis met je delen. Leraren leggen direct de link naar de klassenpraktijk, zodat je de volgende dag al geïnspireerd verder kunt. Schrijf je nu in!

       

De Brit Oliver Caviglioli leerde het vak in het speciaal onderwijs, waar hij onder meer ruim tien jaar als schoolhoofd werkte. Hij heeft van dual coding (zogenoemd dubbelloops leren) zijn  specialiteit gemaakt. Zijn bekendste werk is nu vertaald in het Nederlands. Uitgeverij Phronese stelt 10 exemplaren van Doorloopjes beschikbaar voor onze lezers. Vul het formulier in en win!

 

Verder na corona

Volgens hoogleraar Andy Hargreaves moeten we nu al beginnen met hervormen van ons onderwijs voor het nieuwe ‘normaal’ straks. 

Tim Surma, Paul Kirschner en Daniel Muijs breken een lans voor het toepassen van tutoring. Al gaat het slechts om vijf minuutjes persoonlijke aandacht: extra instructie maakt hoe dan ook een groot verschil voor de leerling. Ook Robert Slavin pleit voor tutoring, gerichte instructie aan en begeleiding van individuele of kleine groepjes leerlingen.

Erik Meester stoort zich aan pedagogen die op sociale media de leerachterstanden ‘bagatelliseren’. Ook Arnold Jonk mengt zich in deze discussie: ‘Leerlingen hebben niets aan positieve praatjes die de werkelijkheid ontkennen.’ 

Pedagoog Marcel van Herpen pleit voor vrijheid én verantwoordelijkheid voor de leraar als professional, juist nu.

Zet in op oudereducatie en geef zo veel mogelijk gratis boeken weg. Patrick Sins legt uit waarom dat zoden aan de dijk zet als je achterstanden wilt bestrijden.

 

Gratis special Financiële Geletterdheid

Om leerlingen voor te bereiden op een toekomst met weloverwogen financiële keuzes is het aanleren van financiële vaardigheden hard nodig, stellen onderzoekers, docenten en onze minister van Financiën. Lees hier alle artikelen!

 

Politiek en beleid

In het boek dat Melanie Ehren (foto: Eelkje Colmjon) met een collega samenstelde, beschrijven ze de drie kurken waarop goed onderwijsbeleid wereldwijd drijft: vertrouwen, capaciteit, en toezicht en verantwoording. Vergeleken met andere landen neemt het Nederlandse ministerie te weinig de regie, constateert Ehren.

Jan van de Ven voorspelt dat de volgende onderwijsministers het flink te verduren krijgen, met een groter tekort aan leraren, meer kansenongelijkheid en dalende onderwijsresultaten. ‘Corona zette hier een vergrootglas op.’

Opinie: De veelbesproken kleutertoets wordt uitgefaseerd. Alternatieve meet- en observatie-instrumenten staan al in de steigers ter goedkeuring door de Expertgroep Toetsen PO. Verandert er wel echt iets?  


Illustratie: Danibal


Gelijke kansen

Hét actuele en politieke motto luidt: gun leerlingen, zeker in coronatijd, een kansrijk schooladvies. SEO-onderzoekers bekeken hoe de praktijk vóór de pandemie eruitzag en waar juist nu de kansen liggen.

Meer gelijke kansen voor alle leerlingen klinkt abstract. Onderzoeker Guuske Ledoux slaagt erin op basis van harde feiten tot hele praktische aanbevelingen te komen.  

Izaak Dekker en Duco Adema pleiten voor een ‘Deltaplan Kansengelijkheid’ met aandacht voor het verbeteren van carrièreperspectieven van leraren. Zij reageren daarmee ook op de brief die Eva Naaijkens cum suis aan minister Slob schreven toen zij uit de commissie bevoegdheden stapten.

 

 

Jan Bransen en Jan Tishauser wisselen iedere maand brieven met elkaar uit over actuele onderwijsthema’s. Vandaag: goede raad voor na de verkiezingen. En het nieuws: ze zijn het eens (over de nadelen van vroege selectie)!  

Lees ook de blog van Marcel Schmeier over dit onderwerp. ‘De selectie van kinderen vindt al veel eerder plaats dan bij het eindadvies in groep 8.’

Bekijk onze fotospread ‘50 jaar onderwijs in beeld’.

Foto: Gilles Boeuf


Actueel onderwijsonderzoek

Met schrijfvaardigheid gaat het slecht, blijkt uit een peiling door de inspectie. Leraren hebben behoefte aan effectieve schrijfdidactieken, instrumenten en meer houvast bij de referentieniveaus, concluderen de onderzoekers.

De homogene zou de heterogene brugklas steeds meer verdringen en kansen belemmeren. Maar de trend blijkt sinds 2016 gestopt, constateert de RUG.

Q&A: In professionele leergemeenschappen (PLG’s) werken leraren samen aan beter onderwijs. Leraar-onderzoeker Patrick van Schaik ziet dat kennis uit onderzoek daarbij lang niet altijd een plek krijgt.

Duitse jongeren weten veel van wereldwijde problemen, maar handelen daar nog niet naar, aldus een PISA-studie.

Sluit aan bij de interesses van leerlingen, luidt vaak het credo. Maar interesse is niet iets statisch; je kunt die als leraar ook aanwakkeren.

Om het geschiedenisboek te begrijpen, hebben leerlingen algemene en vakgerichte leesvaardigheden nodig. Aanwijzingen bij de tekst blijken te helpen.

Kirschner Kiest: Uitleg geven aan een medeleerling of aan zichzelf, vragen bedenken: het helpt leerlingen de stof beter te onthouden. In coronatijd kunnen deze generatieve leerstrategieën online zelfs beter van pas komen.

Illustratie: Floor Rieder 

Je mond roeren over de grens vraagt oefening. Een app helpt leraren en leerlingen om gericht hun mondelinge taalvaardigheid in een vreemde taal te verbeteren.

Didactief stelde drie vragen aan Tamar Tas over betere begeleiding van pabostudenten.

Kort en goed: Hoe verzorg je in coronatijd effectief afstandsonderwijs?


Klassieker van de maand: Als iets niet lukt, proberen we vaak de oorzaak van ons falen te achterhalen. De zogeheten attributietheorie van de Amerikaanse psycholoog Bernard Weiner maakt inzichtelijk waarom sommige leerlingen afhaken en andere er juist voor gaan.

 

Curriculum.nu

Mooi werk, maar het mag allemaal scherper en vanuit heldere ontwerpprincipes. Dat is kort samengevat het oordeel van de wetenschappelijke Curriculumcommissie over de voorstellen van de ontwikkelteams. Meer nieuws en achtergrond over Curriculum.nu lees je in dit dossier.

In discussies over curriculumherziening speelt persoonsvorming een hoofdrol. Hoogleraar Martijn Meeter zet hier kanttekeningen bij. Kunnen we leerlingen bewust maken van keuzes zonder de ‘betere’ keuzes te laten doorschemeren?

 

Hoe leren we?

CLT is een uitdijende en ondoorgrondelijke theorie geworden. Keer terug naar de versie van Sweller en collega’s uit 1998, pleiten onderzoekers Hulshof en Bokhove.

Dietsje Jolles en Janiek Huijser - De hersenen zijn essentieel om te kunnen leren. Maar is kennis over de hersenen ook essentieel om te kunnen leren? En draagt het bij aan beter onderwijs?

 

Bevoegdheden

Willen we vakspecialisten of generalisten? Die tegenstelling is niet nodig, schrijft Ferry Haan. In de vo-onderbouw zou meer ruimte moeten zijn voor generalisten die meerdere vakken geven.

 



Kijkje in de praktijk

Vijf jaar geleden nam Marijke Verbree-Kruijs voorgoed afscheid van vaste methodes. Op het examenidioom na verving de docent Duits alle boeken in de bovenbouw door eigen rijk lesmateriaal.

Anis Berber hoopt dat er minder mbo-studenten voortijdig uitvallen bij de opleiding tot bedrijfsadministrateur. En daarom onderzoekt hij wat hun betrokkenheid en self-efficacy vergroot.

Bij zaakvakken dient een tekst twee doelen: reflecterend leesbegrip ontwikkelen én leerlingen de vakinhoud beter laten begrijpen. Een experiment in 4 havo.

Leerlingen die op school al een tijdje uit stonden, gaan in Walhallab wél aan. Didactief ging kijken hoe deze sociale leergemeenschap daarin slaagt. ‘Eindbaas’ Marco Mout: ‘Je moet de lethargie doorbreken.’

 

Foto: Reinier Snel.

 

Elke maand vertelt een lerarenopleider over een lesbezoek. Deze keer: Daniel Nieuwenhuizen zag een les ontsporen van een student die dit zelf niet doorhad.

Regelmatig krijgen leerlingen spijt van hun profielkeuze. Marieke Snippe onderzocht hoe vaak dit op haar school voorkwam en wat de redenen waren.  

 

Recensies

 ‘Wat is kunst?’ Zo luidt de titel van het nieuwe boek van Ted van Lieshout. De vraag is simpel, een goed antwoord welhaast onmogelijk. Maar Ted van Lieshout zou Ted van Lieshout niet zijn als hij er geen originele draai aan weet te geven. Je kunt een exemplaar winnen!

Harrie van de Ven recenseert ‘How we learn’ van Stanislas DeHaene. ‘Goed onderbouwd overzicht uit de cognitieve psychologie en neurowetenschappen, met praktische aanbevelingen.’

Doug Lemov beschrijft in ‘Teaching in the Online Classroom’ lessons learned sinds het begin van de coronacrisis. We mogen drie exemplaren weggeven.

In D to go vind je elke maand de leukste tips voor in de klas én daarbuiten. Deze maand: hulp bij je profielwerkstuk, een online escape room in het Frans en een podcast van kritische leraren.

Click here to revoke the Cookie consent