Een grammaticale herhalingsles in 5 vwo. Online. De banken in het lokaal van Marijke Verbree-Kruijs (58) zijn al weken leeg, net als die van haar collega’s van het Antoniuscollege in Gouda. Het raam staat op een kier, boven het digibord hangen Duitse vlaggetjes, op de muur een poster van de socialistische broederkus van Brezjnev en Honecker (1979).
‘Methodes bieden vaak slechts meer
van hetzelfde’
Voordat haar les begint, zegt Verbree: ‘Ik ga ze allemaal in hun bankjes zetten.’ Ze doelt op een virtuele collegezaal, een tool in Microsoft Teams. ‘Die had ik in de eerste lockdown nog niet. Handig, zo heb je toch een beetje het klaslokaalgevoel.’ Ze leerde veel van de kinderziekten tijdens de eerste schoolsluiting. ‘Er waren zoveel haperingen in Teams. Nu gaat alles soepeler. De regels vanuit school zijn duidelijker, leerlingen weten wat ze kunnen verwachten en dit keer stond alles al klaar.’
27 van de 28 leerlingen zijn inmiddels ‘aanwezig’. ‘Meestal komt de helft maar in beeld of sluit later aan,’ vertelt Verbree, die moeiteloos schakelt tussen mute en unmute. Ze klikt op de microfoonbutton. De online les begint. ‘Goedemorgen allemaal, even kijken of iedereen er is, ik zie dat Jip afwezig is. Oké, ik ga met jullie het document delen. Als ik je naam noem, wil ik dat je de zin voorleest en houd je je werkwoordenkaart bij de hand. We hebben tot tien voor half. Nina, doe jij nummer één: (Halten) … du ihn auch für den Täter?’ Een nieuwe pop-up op Verbree’s scherm. Ze laat leerling Jip toe. ‘Zorg je voortaan dat je op tijd bent? We waren al begonnen.’
Een druilerige dinsdagochtend eind januari. Om zeven uur stapt Verbree in haar auto, op weg naar het Antoniuscollege, een open katholieke school voor gymnasium, atheneum en havo. Samen met Antoniusmavo XL en het ISK vormt de school het Carmelcollege Gouda. Verbree loopt hier ‘alweer’ bijna elf jaar rond. Het Antonius is haar derde school in 32 jaar. Eerder gaf ze dertien jaar Duits en Frans aan vmbo’ers op de Willem van Oranje (nu Oranje Nassau College) en wer
kte ze negen jaar als docent Duits op het Alfrink College in Zoetermeer.
Verbree – vader hoofd contractenafdeling bij Heineken, moeder winkelbediende – wil op de middelbare school ‘iets’ met onderwijs. Haar eerste keus is de sportacademie. Maar haar slechte ogen gooien roet in het eten. Voor het ‘talenmeisje’ ligt een gecombineerde studie Duits-Frans voor de hand. Ze loopt stages in Oostenrijk en Frankrijk en met een tweedegraads bevoegdheid rolt ze het onderwijs in. In 2005 behaalt ze haar eerstegraads diploma Duits. Frans laat ze twintig jaar eerder varen, het hart van een germanofiel ligt nu eenmaal bij het land waar ze al van jongs af aan komt. Ook nu is Duitsland dé ultieme vakantiebestemming. In december naar de kerstmarkten, met Hemelvaart fietsen of wandelen aan de Moezel en tijdens weekendtripjes met het gezin naar FC Keulen. Een cliché misschien, maar Duitsland voelt voor Verbree als thuiskomen. Ze zou er kunnen wonen. ‘Ik houd van de heersende rust. Shoppen zonder muziek, vriendelijkheid, geen opdringerig winkelpersoneel, Kaffee mit Kuchen, Wein und Bier in einer Kneipe, prachtige natuur, cultuur en een boeiende geschiedenis.’ Oftewel, het vak Duits heeft voor haar een hoop meer om het lijf dan alleen naamvallen doceren.
Das Parfum: reukproeverij
In april 2020 wordt Verbree Leraar Duits van het jaar. De verkiezing is een initiatief van Mach Mit!, een actiegroep die wil tonen hoe aantrekkelijk Duits als vak kan zijn. Mach Mit! is onder de indruk van de docent omdat ze geen vaste lesmethode hanteert, maar haar eigen projecten maakt. Verbree: ‘Vijf jaar geleden waren we toe aan een nieuwe methode. Alles wat ik zag, was meer van hetzelfde, dus vroeg ik of alle boeken in de bovenbouw geschrapt konden worden en ik mijn eigen materiaal kon maken. Dat mocht en het enige wat ik nog aanvinkte was een examenidioomboek.’
Elk jaar past ze de inhoud aan of kiest ze nieuwe thema’s, zoals Klimawandel (klimaatverandering) gecombineerd met het boek Die Wolke, of een reukproject in combinatie met het educatieve filmpje Wie funktioniert das Riechen?, de roman Das Parfum van Patrick Süskind en een reukproeverij. Ze kwam op dat idee toen ze een collega zag met een doos vol kleine wijnproeverijflesjes. ‘Ik vulde ze met geuren, kruiden en plantjes en liet de leerlingen ruiken om ze te laten voelen wat reuk met je doet.’
Marijke Verbree: ‘Leerlingen zeggen dat zij projecten prettiger vinden werken dan een lesmethode.’
Zelf lesmateriaal maken is ‘veel werk, maar ontzettend leuk om te doen. En leerlingen zeggen zelf dat zij deze projecten prettiger vinden werken dan een lesmethode,’ glundert Verbree. In de projecten probeert ze altijd zo veel mogelijk actualiteit en alle vaardigheden te verwerken; lezen, schrijven, spreken, kijken en luisteren komen ruim aan bod in een eindopdracht.
Het online onderwijs haalt het misschien niet bij de levendige lessen die ze normaal in de klas geeft, maar klagen doet Verbree niet. ‘Ik geef nog steeds elke dag met plezier les.’ Ook online probeert ze aan te haken bij de actualiteit. Ze is geabonneerd op Duitse nieuwsbrieven en via sociale media volgt ze Duitse kranten en tijdschriften. Bij een goede tekst over corona laat ze bijvoorbeeld de werkwoorden weg, zodat leerlingen de juiste vervoeging kunnen invullen.
‘Jongens ik zie dat het bijna tijd is. Zijn er nog vragen over de brief van aanstaande donderdag? Boris, je zit te gapen,’ grinnikt ze. ‘Dan ga ik zo de chat verlaten en zien we elkaar donderdag weer. Fijne dag.’ ‘Doei, dag,’ antwoorden een paar leerlingen. De camera’s gaan uit. Wat overblijft is het gezicht van Verbree in haar achtergrondprofiel, een zonnige foto uit Griekenland. Toch niet helemaal germanofiel.
Vanwege privacy zijn de namen van leerlingen gefingeerd.
Deze biotoop verscheen in Didactief, maart 2021.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
