Van de redactie - ‘Kennis is geen product; het zit niet tussen de oren maar tussen de neuzen.’ Niet helemaal waar natuurlijk, maar toch onderschrijf ik deze stelling van Sander Dankelman (PO-Raad) wel.
Het zal je deze zomer niet ontgaan zijn: het examendrama bij VMBO Maastricht. Honderden leerlingen zaten plotseling zonder diploma. Hoe kon dit gebeuren? En wat zegt deze casus over ons onderwijsstelsel en de manier waarop we de kwaliteit hebben geborgd? Didactief ging in gesprek met betrokken partijen en probeert lessen te trekken uit Maastricht.
Heb je vorige maand ons interview met Dylan Wiliam gelezen en ben je enthousiast geworden over formatief evalueren?
Ook in het basisonderwijs kun je formatief evalueren heel goed inzetten! Een nieuw leernetwerk brengt basisscholen bij elkaar die het willen proberen. ‘Ik heb nog nooit met zo veel plezier voor de klas gestaan.’
Wil je graag met formatieve assessment aan de slag, maar weet je nog niet precies hoe? Dan is dit het boek voor jou. Door middel van praktijkvoorbeelden en concrete tips helpen formatief-evalueren-goeroes Dylan Wiliam en Siobhán Leahy je op weg. Win hier een gratis exemplaar!
100 jaar OCW
Het ministerie van OCW bestaat honderd jaar. Pieter Slaman schreef (samen met anderen) een boek over een eeuw onderwijsbeleid: In de regel vrij. De overheid stuurt op kansengelijkheid; scholen en ouders willen vooral de vrijheid hun eigen weg te volgen. Een interview over een ‘shakespeareaans drama’ met gratis download!
Gert Biesta - Lineair denken doet de dynamiek van het onderwijs tekort. Overgangen bieden juist kansen die we anders dreigen te missen.
Het schoolhoofd in een Fries dorp ‘leent’ leerlingen van een andere school om het volkslied te zingen, want zijn eigen leerlingen kennen het volkslied niet. Er breekt een storm van verontwaardiging los.
Een giftig jubileumcadeau voor OCW: ministerie en raden krijgen er flink van langs in het nieuwste boek van René Kneyber en Dorien Zevenbergen. In krap honderd pagina’s ontleden zij wat er schort aan wat ze noemen ‘een disfunctioneel beleidsapparaat’.
Sietske Waslander - Een spellokaal of aparte ruimte voor tussenuren lijkt heel fijn, maar het is ook duur, zeker bij dalende leerlingaantallen. Kijk maar eens naar Zweden en Engeland.
Er moet geld bij
Onderzoek sociale wetenschappen kan betrouwbaarder. Veel onderzoeksresultaten in de sociale psychologie worden geen tweede keer gevonden. Hoe kan dit beter? De kans op herhaling wordt groter als onderzoek uit meer metingen bestaat. Maar dan hebben de sociale wetenschappen wel meer budget nodig, stelt Rikkert van der Lans.
Ferry Haan - De ministers willen leraren die voor een vierde of vijfde werkdag kiezen, niet extra belonen. Maar een financiële stimulans om langer te werken, is wel degelijk nodig: het lerarentekort is te groot.
Zeven miljoen euro extra voor de zij-instroomregeling, kondigde minister Slob aan. Een goede investering of zijn er betere manieren om het lerarentekort aan te pakken?
Docent wiskunde Frans van Haandel - winnaar van de Onderwijsblogprijs 2018 - reageert op het advies van de Onderwijsraad aangaande lumpsum. Er valt nog wel het een en ander op af te dingen, schrijft hij: doelmatigheid van de besteding kan echt fors beter.
Beroep en register
Wil je een professionele beroepsgroep vormen, neem dan zelf het initiatief voor een lerarenregister, stellen Utrechtse hoogleraren Wubbels en Van Tartwijk.
Deze maand Alexander Rinnooy Kan (commissie beroepsgroep leraren) en Miranda Timmermans (Vereniging van lerarenopleiders) over het leraarsberoep en een register.
Op 5 oktober 2018 vond het LOF-festival plaats. Innoverende leraren kwamen samen om nieuwe kennis op te doen en hun projecten te starten, uit te werken of zelfs al te evalueren. Didactief dook in de wereld van het LerarenOntwikkelFonds en de pionierende leerkracht.
Hoger opgeleiden volgen meer en langere cursussen dan lager opgeleiden. Hoe zit dat precies? Lees het in Onderzoek kort.
Handvatten voor dyscalculieWat kun je doen voor een leerling die dyscalculie blijkt te hebben? Hans van Luit schreef er een nieuw boek over. Voor Didactief geeft hij tips aan de hand van Tonny in groep 6 en geeft hij drie exemplaren van het boek weg.
Bèta’s in het vo kiezen lang niet altijd een bèta-/technische vervolgstudie. Of ze haken tijdens hun studie af. In het vmbo wordt dit lek groter. Hoe behouden we leerlingen en studenten voor de arbeidsmarkt?
Zegt een leerling: ‘Dit kan ik toch niet?’ Antwoord dan: ‘Dit kun je nog niet.’ Dat adviseert lerarenopleider en onderzoeker Emmy de Kraker-Pauw. Ze onderzocht opvattingen in het vmbo over intelligentie en aanleg. Bètavakken hebben nog altijd een stereotiep imago.
Drie vragen aan... Paul Drijvers Hoogleraar Paul Drijvers is ook kersvers lector Didactiek van wiskunde en rekenen. Wat kan er beter in de praktijk?
Paul Kirschner - Mijn columns en blogs van dit najaar gingen over bewezen leerstrategieën die leerkrachten, maar vooral leerlingen en hun ouders kunnen gebruiken. Deze keer een zeer effectieve en efficiënte aanpak voor leerkrachten om leerlingen te helpen problemen te leren oplossen.
Hoe kun je de ervaringsgerichte dialoog integreren in het jenaplanonderwijs? Groesjenjka van Beek onderzocht het en ontving daarvoor vorige maand de OnderwijsTopTalentPrijs (po).
Ritalin rekent niet beter
Kinderen met ADHD worden rustiger van Ritalin. Maar ze blijken er niet of nauwelijks beter door te leren.
Witte mensen zit het altijd mee? Een Rotterdamse studie brengt in beeld hoe deze meisjes uit laagopgeleide milieus vastlopen in het schoolsysteem.
Schrijfproducten beoordelen is veel werk, zeker als je grote klassen hebt. In universitaire opleidingen werken docenten steeds meer met peer feedback.
Beetje rondhangen met vrienden, veel appen, veel muziek luisteren en filmpjes kijken. Een doorsnee jongere brengt zo zijn vrije tijd door.
We weten het allang en toch blijft het maar voortbestaan: kinderen van laagopgeleide ouders hebben minder kansen dan kinderen van welgestelde, hoogopgeleide ouders. En ja, ook in Nederland, zo blijkt uit het eind oktober 2018 gepresenteerde OESO-rapport Equity in Education.
Docentonderzoekers helpen met hun onderzoek vraagstukken op school te verhelderen. Veelal maken ze daarbij gebruik van de expertise van externe onderzoekers. Ze leren daar zelf veel van, maar hun nieuwe inzichten bereiken niet direct andere collega’s. Linda van Vliet laat zien hoe dat wel kan.
Taal met handen en voeten Kleuters die nog niet zo goed Nederlands verstaan, hebben baat bij extra woordenschatonderwijs. Hoe je dit precies aanbiedt, blijkt er minder toe te doen.
De uitspraak van het Engels rammelt bij veel leerlingen. Lerarenopleider Frans Hermans ontwikkelde samen met leraren in vo en mbo een digitaal oefenprogramma.
Maaike Verrips - Je kunt als taalkundige bijna geen krant openslaan of kommer en kwel springen je tegemoet. Weer minder studenten, weer studies die het niet meer redden, weer minder geld. Daar moet nodig iets aan gebeuren. En mijn stelling is: dat moet niet alleen – dat kan ook.
Fotodocumentaire - Martijn van de Griendt fotografeert een jaar lang maandelijks op de Amsterdamse Alan Turingschool. Lees hier zijn verhaal bij de foto.
Meester Arjen van groep 4 is bezig met de taalles en vertelt de kinderen over woorden met een ‘n’ en een ‘k’ erin, de zogenoemde ‘plankwoorden’. En zo gaat met hem de hele klas op de vloer liggen en probeert zo stijf als een plank boven de grond te zweven.
Josien Boetje maakte woordjes leren met een app nóg leuker. En won daar de OnderwijsTopTalentPrijs (vo) mee.
Pieter Verbeek - Steeds meer scholen zien de meerwaarde van buurtalen in. Vooral ook op jonge leeftijd. Sinds twee jaar ondersteunt het Kenniscentrum Buurtalen scholen in het basisonderwijs die lessen willen geven in het Duits en Frans.
Theo Witte - De resultaten liegen er niet om. De meeste leerlingen vinden Nederlands saai, en ook niet leuk. Een overgrote meerderheid vindt Nederlands zelfs niet moeilijk. Bovendien zien veel leerlingen het nut van het vak Nederlands niet in. Tijd om het vak eens flink onder handen te nemen.
Nederlands is geen bijzaak
Lotte Jensen - De laatste dagen verschijnen alarmerende berichten over de terugloop van het aantal studenten Nederlands aan de universiteiten. De zorgen zijn terecht, want als de daling doorzet, dreigt het Nederlands in de sectie kleine, vreemde talen te belanden.
Door voor te lezen uit prentenboeken, help je kleuters verhalen te begrijpen. Loes Reichenfeld onderzocht voor de master Jeugdliteratuur aan de Universiteit Tilburg hoe de illustraties hieraan bijdragen.
In de biotoop: Speeddaten met boekenDat kinderen – zo ook in haar groep 7/8 – steeds minder lezen, gaat Yvonne Klooster aan het hart. ‘Goede leesvaardigheid vergroot de kans op slagen in de volwassen wereld enorm. Superbelangrijk dat ze leren er plezier in te hebben.’
‘Je ziet gewoon dat het werkt!’
‘Een goed gevulde schoolbibliotheek, dagelijks tijd voor vrij lezen en structureel aandacht voor leesbevordering in het team; dat is wat intensieve samenwerking tussen bibliotheek en school kan betekenen,’ zegt leesconsulent Kim Bekkers van de bibliotheek Rotterdam.
In de nieuwe jeugdroman van Bart Moeyaert gebeurt tegelijkertijd niets en alles.
Onderwijshistoricus Pieter Slaman geeft leestips! Lees hier welke boeken volgens hem echte must reads zijn.
Alles op een rij over… normen en waarden (po) Een kind uit een gevlucht gezin dat toch niet in Nederland mag blijven, een emotionele uitbarsting over Zwarte Piet: goede aanleidingen om je leerlingen respectvol met elkaar om te leren gaan. Laat ze bijvoorbeeld een rollenspel doen of in debat gaan.
Jongeren en democratie: naar een tirannie van de meerderheid? Hessel Nieuwelink - De democratische gezindheid van jongeren lijkt wel permanent onderwerp van discussie te zijn. Ook nu is dat weer het geval. Vinden jongeren democratie belangrijk? Neemt complexiteit in het denken over democratie toe als zij ouder zijn? En zijn er daarin verschillen tussen jongeren in het vmbo en het vwo?
Altijd weer: onderwijs Charlotte Goulmy over de Abel Herzberg-lezing van minister Kaag: ‘Zelfs als je alleen maar om je eigen veiligheid denkt, dan nog moet je ook onderwijs belangrijk vinden.’
Een frisse blik in de mist
Caroline Wisse - Ik ben wakker. Klaarwakker. En ik heb er zin in. Mijn eerste schooldag. Ik mag aan de slag op het Hervormd Lyceum West in Amsterdam. Kan ik het nog? Leer ik straks al die namen wel snel genoeg?
Aantal 10-14-scholen groeit
Het aantal 10-14-scholen stijgt dit schooljaar van zes naar twaalf. Wat houdt zo’n school eigenlijk in? En wat proberen we ermee te bereiken?
Robinson Crusoë in het klaslokaal (1930)
Met The life and Strange Surprizing Adventures of Robinson Crusoe (1719) schreef Daniel Defoe (1660-1731) een (verzonnen) autobiografische roman, die tot de dag van vandaag symbool staat voor het beleven van avonturen op een onbewoond eiland. Waarom werden de avonturen van Robinson en zijn trouwe helper zo populair? En wat was de opvoedkundige waarde?
Wat ik heb geleerd van systeemdenken
Alma Kuijpers - Over het oplossen van het lerarentekort. 'Complexe problemen hebben meestal geen eenvoudige, kortetermijnoplossingen.'
D to go
Elke maand vind je de leukste tips voor in de klas én daarbuiten in D to go. Deze maand: De Gorgels, het Nationaal Archief in Den Haag, de Toolbox Mensenrechten en meer!
D datingGezocht: wiskundeleraren met havoleerlingen! Samen met collega’s uit België, Cyprus en Griekenland ontwikkelt de Universiteit Twente een professionaliseringsinstrument om wiskundedocenten vaardiger te maken in formatief toetsen.
Special: Wat je kiest ben je zelfOf je al weet wat je wilt worden…? Dat is voor leerlingen vaak een grote vraag. Ontdekken wat je wilt gaan studeren voelt soms als een flinke opgave. Er is zóveel te kiezen. In Nederland kies je dan ook nog eens vrij vroeg naar welke school je gaat en waar je goed in wilt worden.
Als je na de middelbare school begint aan het mbo, lijkt de keuze soms eindeloos. Dat is niet zo gek, want in het mbo worden honderdduizenden Nederlanders in honderden verschillende vakgebieden opgeleid. De meeste Nederlanders beginnen hun carrière dan ook in het mbo. Gelukkig maar, want goede vakmensen zijn onmisbaar.
1 Kennis is (g)een product
2 De lessen van Maastricht
3 Formatief evalueren in het po
4 Concrete tips van Dylan Wiliam
5 Vol tegen elkaar in
6 Doorlopende leerlijnen?
7 Wilhelmus op school
8 Giftig jubileumcadeau voor OCW
9 Extra ruimte
10 Er moet geld bij
11 Lerarentekort
12 Meer geld naar zij-instromers?
13 Besteed 70% lumpsum aan docenten en OOP
14 Lerarenregister: organiseer het zelf!
15 Professionaliseer van onderop…
16 … en neem een voorbeeld aan ons
17 ‘Niet alleen vernieuwen, maar vooral verbeteren’
18 Levenslang leren
19 Dyscalculie! Wat nu?
20 Bètatalent sijpelt weg
21 'Overtuig ze dat ontwikkeling mogelijk is'
22 Drie vragen aan... Paul Drijvers
23 Houston, wij hebben een probleem
24 Verplaats je in het kind
25 Ritalin rekent niet beter
26 Wat witte meisjes willen
27 Peer feedback
28 Nuttige vrije tijd
29 Postcode bepaalt nog steeds schoolsucces
30 Docentonderzoekers aan de tand gevoeld
31 Taal met handen en voeten
32 Near-native? Yes please!
33 Het Talenparadijs
34 Alan Turingschool: De klank van plank
35 Systematisch woordjes leren
36 De meerwaarde van de buurtaal
37 Het schoolvak Nederlands moet op de schop
38 Nederlands is geen bijzaak
39 Haal meer uit het prentenboek
40 In de biotoop van Yvonne Klooster
41 'Je ziet gewoon dat het werkt!'
42 Een middag met Bianca
43 Leestips Pieter Slaman
44 Alles op een rij over… normen en waarden (po)
45 Jongeren en democratie: naar een tirannie van de meerderheid?
46 Altijd weer: onderwijs
47 Een frisse blik in de mist
48 Aantal 10-14-scholen groeit
49 Robinson Crusoë in het klaslokaal (1930)
50 D to go november 2018
51 Gezocht: wiskundeleraren met havoleerlingen
52 Wat je kiest ben je zelf
53 Wat ik heb geleerd van systeemdenken
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
