Misschien kijken we over een tijdje terug op deze periode als die van de ommekeer. De druk op het onderwijs om te veranderen, veroorzaakt door het lerarentekort, is enorm. Onorthodoxe plannen krijgen ruimte. Innovatie omdat het moet. Voor beleidmakers helpt het wanneer ze accepteren dat het tekort – net als bij politie en in de zorg – structureel en chronisch is. Wanneer het onderwijs de productiviteitsstijging in de private sector niet kan bijbenen – dat is ook onmogelijk – dan wordt het onderwijs relatief duurder. De wet van Baumol, voor de fijnproevers. Wanneer de samenleving niet bereid is om ‘niet zo productief’ onderwijs net zo goed te belonen als de productieve private sector, dan hebben we een probleem. En dat hebben we.
Ministers Van Engelshoven en Slob gaan ondertussen met hun extra actie tegen het lerarentekort door op de bekende weg, met lapmiddelen. Hun plannen lossen het structurele probleem niet op: ze willen een beetje intelligenter mensen zoeken, een beetje meer betalen en de weg van opleiding naar klas verkorten. De enige maatregel in hun pakket die zoden aan de dijk kan zetten, is minder deeltijdwerk door leraren. Maar de ministers pakken niet door: een extra beloning voor de vierde of vijfde werkdag schijnt op juridische problemen te stuiten.
Ik vind de argumentatie niet heel overtuigend. De ministers hebben juridisch advies gevraagd en stellen nu dat ‘het verboden zou zijn om onderscheid te maken naar arbeidsduur’. Let op het woordje ‘zou’. Ook zouden mannen meer profiteren dan vrouwen van die extra beloning, waarmee een indirect onderscheid gemaakt zou worden naar geslacht. Ik ben geen jurist, maar dit lijkt mij vergezocht. De laatste reden die de ministers noemen, maakt ineens veel duidelijk: een leraar belonen die van vier naar vijf werkdagen gaat, zou betekenen dat deze meer gaat verdienen dan wie nu al vijf dagen werkt. Kijk, dit argument snap ik wel. De ministers willen de leraren die al voltijds werken, niet extra belonen, want dat zijn er best veel en dat wordt te duur.
Ik denk dat het pad van het financieel stimuleren van langer werken, toch bewandeld moet worden. Het tekort is te groot. Met minder mensen moeten we meer gaan doen. Er is geen andere keus. Laten we dan tegelijk zoeken naar innovaties om de nu veel te lage leerling-leraarratio in po en vo (circa 15) te verhogen, zonder het ziekteverzuim op te jagen. Het lerarentekort is structureel, wen er maar aan.
Ferry Haan is docent economie en onderzoekscoördinator aan het Jac. P. Thijsse College in Castricum. Lees hier al zijn columns.
1 Ontlezing
2 Hoger salaris is oplossing voor lerarentekort
3 Beter carrièreperspectief: oplossing voor het lerarentekort?
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
