‘Ik voel me als een pepermuntje in een zak drop.’ In grote steden vormen witte laagopgeleide meisjes op scholen vaak een nieuwe minderheid. De Rotterdamse antropologe Talitha Stam deed onderzoek naar meisjes in mbo 2-klassen waar een op de vijf studenten wit is en in vmbo-basisklassen waar dit zelfs een op de tien is. In vier deelstudies laat Stam zien dat witte privileges voor laagopgeleide meisjes nauwelijks gelden. Het begint er al mee dat ze zich niet serieus genomen voelen door leraren in hun toekomstdromen. Die zijn ook wel hoog gegrepen: ze willen bijvoorbeeld advocaat, dokter of architect worden. Maar die wensen komen niet zomaar uit de lucht vallen, laat Stam zien: ‘Zo wil de één dokter worden, omdat haar moeder chronisch ziek is, de ander advocaat om haar vader uit de gevangenis te halen.’
Leraren weten dat niet; ze zien alleen lastige, slecht presterende leerlingen en serveren de aspiraties soms af met ‘dan mogen ze eerst wel eens beter opletten tijdens de lessen’. Door die negatieve spiraal weten meiden vaak niet wat dan wel een haalbaar beroepsperspectief is en hoe ze dat bereiken.
Veel meisjes stromen verplicht door naar mbo 2-niveau, om daar een startkwalificatie te halen. Ze kiezen vaak voor helpende zorg, waarmee ze kraamverzorgster of verpleegkundige hopen te worden. Maar dat kan pas vanaf mbo 3, op niveau 2 kunnen ze vaak alleen een stage in de ouderenzorg doen. Ongeveer een derde van de studenten haakt daarom vroegtijdig af. Degenen die wel een diploma halen, lukt het meestal niet om door te stromen naar mbo 3. Zelfs een baan in de ouderenzorg zit er niet in: daarvoor is minimaal niveau 3 nodig, het werk daaronder wordt gedaan door stagiaires. Stam concludeert: ‘Deze studenten zijn opgeleid voor niet-bestaande banen, ook al wordt hun diploma beschouwd als een startkwalificatie voor de arbeidsmarkt.’
Talitha Stam, What a Girl Wants. An Ethnographic Study on the Aspirations of ‘White’ Dutch Girls in Multi-Ethnic Vocational Schools. Proefschrift Erasmus Universiteit, 2018.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
