Sommige artikelen in dit dossier zijn openbaar, andere zijn alleen beschikbaar voor abonnees. Nog geen abonnee? Zorg dat je ook toegang krijgt tot alle informatie door een abonnement af te sluiten. Dan ontvang je maandelijks Didactief bij jou thuis en krijg je toegang tot ons grote online archief vol onderwijsonderzoek.
- dossier: relatie leraar - leerling
Een goede band tussen leraar en leerling is voor iedereen belangrijk, blijkt uit onderzoek. Maar hoe bouw je zo'n band op, wat moet je wel en niet doen? En wat voor invloed heeft de relatie tussen leraar en leerlingen op de leerprestaties? Wij zetten het belangrijkste onderzoek op een rij.
- interview: 3 vragen aan Debora Roorda
Een goede band met de leraar is belangrijk voor een voorspoedige schoolcarrière van leerlingen. Dat concludeert Roorda uit een omvangrijk literatuuronderzoek. (24 februari 2014)
- onderzoek: Hoe leraren naar leerlingen kijken
Van je leerlingen moet je het hebben. Goede relaties vergroten het werkplezier, negatieve vergallen dat juist. Luce Claessens onderzocht hoe leraren naar leerlingen kijken. (8 december 2016)
- onderzoek: De aansluiting vinden, een vak apart
Leerlingen én leraren presteren beter als ze een goede relatie met elkaar hebben. Maar hoe bouw je een goede band op met je leerlingen? En wat betekent dat voor je klas? (3 september 2013)
- interview: Drukke leerlingen maken onzeker
Hoe overtuigd ben je van je eigen kunnen? Dat blijkt van leraar tot leraar te verschillen. Ook verschillen de gevoelens van leraren van leerling tot leerling, ontdekte Marjolein Zee. (5 september 2016)
- onderzoek: Leerlingen werken wel voor aardige leraar
Nederlandse leraren starten positief, maar gedurende het jaar verslechteren hun relaties met leerlingen. Dat werkt averechts op de motivatie van jongeren. Dat stelt onderwijskundige Ridwan Maulana die leraar-leerlingrelaties in Nederland en Indonesië vergeleek. (12 juni 2012)
- onderzoek: Verbeter de match met je klas … en verminder stress
Er vliegt een propje door de klas, een leerling kauwt kauwgom en een enthousiast groepje jongens voorin gilt het goede antwoord op je vraag. Hoe waardeer jij als docent deze situaties? Niet? Het kan wennen. (27 februari 2016)
- onderzoek: Blijf kalm en straal rust uit.
Allochtone leerlingen presteren veel beter als ze hun leraar zien zitten. Maar ze hebben wel een ander beeld van hem of haar dan autochtone leerlingen. Ervaren docenten spelen hierop in, zij onderhouden zorgvuldig het contact met hun klas. (6 december 2010)
Wil je nog meer verdieping bij dit onderwerp? Lees dan ook deze artikelen:
- Hill, H. C., & Charalambous, C. Y. (2012). Teacher knowledge, curriculum materials, and quality of instruction: lessons learned and open issues. Journal of Curriculum Studies, 44(4), 559-576.
- Kyriakides, L., Chrisoforou, C., & Charalambous, C. Y. (2013). What matters for student learning outcomes: a meta-analysis of studies exploring factors of effective teaching. Teaching and Teacher Education, 36, 143-152.
- Muijs, D., Kyriakides, L., van der Werf, G., Creemers, B., Timperley, H., & Earl, L. (2014). State of the art – teacher effectiveness and professional learning. School Effectiveness and School Improvement, 25, 231-256.
- Wubbels, Th., Brekelmans, M., Mainhard, T., den Brok, P., & van Tartwijk, J. (2016). Teacher-student relationships and student achievement. In K. R. Wentzel & G. B. Ramani (Eds.), Handbook of Social influences in school contexts: Social-Emotional, Motivation, and Cognitive Outcomes (pp. 127-142). New York: Routledge.
- interview: Het credo van Marzano: minder testen, meer assessment
Robert Marzano werd wereldberoemd met het boek A Different Kind of Classroom, Teaching with Dimensions of Learning. Eind jaren negentig spraakmakend in de lerarenopleidingen, inmiddels gemeengoed bij onderwijsadviesdiensten. Op 8 oktober spreekt hij in de Beurs van Berlage in Amsterdam bij Making Shift Happen. Deze zomer had Didactief alvast een gesprek met hem. (3 september 2013)
- onderzoek: Leraren geven kennis- en leerlinggericht les
Volgens de theorie geeft een leraar óf kennisgericht óf leerlinggericht les. Maar vraag het aan leerlingen en dan blijkt dat de praktijk niet zo zwart-wit is. (21 juli 2015)
- onderzoek: Zelfsturend leren
Leerlingen kunnen niet zomaar hun eigen leren ‘sturen’. De leraar is hierin een cruciale schakel. Maar hoe help je leerlingen het beste op weg? (28 februari 2015)
- onderzoek: Op naar betere lesobservaties
Wat is mijn doel, welke uitspraken wil ik doen en wat wil ik meten? Stel jezelf die vragen voor je een observatie-instrument kiest. (6 december 2016)
- onderzoek: Een lesbezoek is onvoldoende
Lesbezoeken zijn steeds gebruikelijker: niet meer alleen de inspectie, maar ook collega’s en schoolleiding die in de klas komen kijken. En er hangt vaak iets van af. Maar hoe betrouwbaar zijn die observaties? (8 december 2016)
- onderzoek: Hoe leraren leren
Vergeet de externe cursussen, professionaliseren doe je het beste op de werkvloer. (7 november 2016)
- onderzoek: Professionalisering organiseren
Dat professionalisering belangrijk is wisten we al wel, maar nu is er zelfs een hoogleraar Professionalisering benoemd, Marjan Vermeulen. Is het leren van leraren dan zo ingewikkeld? (2 juni 2016)
- onderzoek: Lerende leraren
Wil je beter lesgeven? Dan is alleen een handboek lezen niet genoeg. Ga met collega’s aan de slag en verbeter die lessen! (30 november 2014)
- onderzoek: Reflecteren met collega’s in de klas
Basisschool De Linde in Oldenzaal werkt op een eigentijdse manier aan de professionalisering van het team. In Professionele Leergemeenschappen werken leraren en schoolleiding intensief samen om de eigen onderwijspraktijk te verbeteren. 'Ik kijk nu kritischer naar mijn eigen lessen.' (6 september 2016)
- onderzoek: Samenwerkend leren: droom of bijna realiteit?
‘Een professionele leergemeenschap!’ Dat is wat veel scholen willen zijn. Een school waarin leraren van en met elkaar leren, met als doel het onderwijs voor leerlingen te verbeteren. Dit blijkt nog helemaal niet eenvoudig. (4 november 2013)
- onderzoek: Van je collega’s kun je leren
Wat kunnen docenten leren van elkaar? Veel, zegt bijvoorbeeld Marieke Thurlings van de Open Universiteit, die kort geleden op het onderwerp promoveerde. Als het op de juiste manier gebeurt, is peer feedback een belangrijk instrument in de professionalisering van leraren. (2 oktober 2012)
- onderzoek: Gebruik die kennis
Dankzij de wetenschap weten we ontzettend veel over onderwijs. Hoe zorg je dat je met al die kennis ook echt iets in de les kunt? (5 september 2016)
- onderzoek: Kun je dat leren?
Meedoen aan een onderzoek en er zelf meteen al beter van worden? Klinkt als een win-winsituatie, maar… dat is het ook! Twee onderwijsexperts over leren in loops. (7 mei 2013)
- onderzoek: Film voor de kritische leraar
Hoe kunnen lerarenopleidingen hun studenten trainen in kritisch nadenken? De Universiteit Gent ging met films aan de slag. Met succes. (28 februari 2015)
- nieuws: de Pabo klas, 5 jaar later
Vijf jaar geleden studeerden ze af aan de Pabo Thomas More. Didactief organiseerde een kleine reünie in het Onderwijsmuseum om te horen hoe het deze nieuwelingen in het vak vergaan is. Een gesprek over de eerste en tweede praktijkschok, over worstelingen met leerlingen en vooral ook over idealisme. (31 oktober 2011)
-interview: Leraar en LIO leren samen
Op simpele vragen als 'waar sta je in de klas?' wordt nog weinig antwoord gegeven door praktijkbegeleiders, aldus Corinne van Velzen. Ze onderzocht hoe praktijkkennis het beste overgebracht kan worden. (31 januari 2014)
- onderzoek: Een goede leraar is nog geen goede opleider.
De overheid maakt serieus werk van opleiden in de school. Vanaf schooljaar 2009-2010 moeten opleidingsscholen een keurmerk krijgen. Maar hoe ziet een goede leeromgeving voor lio’s eruit? Onderzoek van Jeannette Geldens biedt alvast aanknopingspunten: een model om samenwerkingsafspraken vast te leggen en tips voor goede mentorgesprekken. (23 januari 2009)
- interview: Docent moet leren leren
Docenten in opleiding moeten hun eigen leerproces leren aansturen, zodat ze zich in de schoolpraktijk verder blijven ontwikkelen als docent. Maar uit promotieonderzoek van Maaike Endedijk blijkt dat ze dat niet goed hebben geleerd. (30 augustus 2010)
Wil je nog meer verdieping bij dit onderwerp? Lees dan ook deze artikelen:
- Baeten, M., Kyndt, E., Struyven, K., & Dochy, F. (2010). Using student-centred learning environments to stimulate deep approaches to learning: Factors encouraging or discouraging their effectiveness. Educational Research Review, 5(3), 243-260.
- Schelfhout, W., Dochy, F., Janssens, S., Struyven, K., Gielen, S., & Sierens, E. (2006). Educating for learning-focused teaching in teacher education, the need to link learning content with practice experiences. Teaching and Teacher Education, 22, 874-897.
- Struyven, K., Coubergs, C., Gheyssens, E., & Engels, N. (2015). Ieders leer-kracht. Binnenklasdifferentiatie realiseren in de klas. Leuven: Uitgeverij ACCO.
- Swinkels, M. F. J., Koopman, M., & Beijaard, D. (2013). Student teachers' development of learning-focused conceptions. Teaching and Teacher Education, 34, 26-37.
- Van Petegem, P. (2009). Praktijkboek activerend hoger onderwijs. Houten: Uitgeverij Terra-Lannoo.
- onderzoek: de bezielde leraar
Strenge regels en controles in het onderwijs belemmeren leraren om ‘bezield te werken’, stelt Bill Banning die promotieonderzoek deed naar roeping in het leraarschap. (30 juni 2013)
- interview: Leer docenten om aan hun identiteit te werken
Identiteitsontwikkeling is onderbelicht in het huidige onderwijs voor docenten, stelt Paulien Meijer in haar oratie als hoogleraar-directeur van de Radboud Docenten Academie in Nijmegen. (11 juli 2016)
- onderzoek: Je les voorbereiden of een avondje uit?
Je lessen voorbereiden of een avondje uit met vrienden? Aardig gevonden worden door je leerlingen of soms streng zijn? Werk versus privé en zorgen versus onderwijzen: het zijn twee voorbeelden van ‘professionele identiteitsspanningen’ die veel aanstaande en beginnende leraren ervaren. Gelukkig zijn er remedies, blijkt uit ons onderzoek. (27 oktober 2016)
- interview: Wat leraren drijft is wereldwijd hetzelfde
Didactief interviewde Jelmer Evers (co-auteur van Het Alternatief en Flip the System en genomineerd voor de Global Teacher Prize) tijdens het Global Educations and Skills Forum in Dubai, waar hij sprak met internationale collega's. 'Overal ter wereld praten leraren hetzelfde over leerlingen en hun beroep.' (6 juni 2016)
Wil je nog meer verdieping bij dit onderwerp? Lees dan ook deze artikelen:
- Beauchamp, C., & Thomas, L. (2009). Understanding teacher identity: an overview of issues in the literature and implications for teacher education. Cambridge Journal of Education, 39, 175- 189.
- Kelchtermans, G. (2009). Who I am in how I teach is the message: self‐understanding, vulnerability and reflection. Teacher and Teaching: Theory and Practice, 15(2), 257-272.
- Leijen, A., Kullasepp, K., & Anspal, T. (2014). Pedagogies of developing teacher identity. In C. J. Craig & L. Orland-Barak (Eds.), International teacher education: Promising pedagogies (part A) (pp. 311–328). Bingley, UK: Emerald.
- Meijer, P. C., Oolbekkink, H. W., Pillen, M., & Aardema, A. (2014). Pedagogies of developing teacher identity. In C. J. Craig & L. Orland-Barak (Eds.), International teacher education: Promising pedagogies (part A) (pp. 293–309). Bingley, UK: Emerald.
- Verhaeghe, P. (2014). Identiteit. Amsterdam: De Bezige Bij.
- onderzoek: Een goede leraar is een blije duizendpoot
Leerlingen uit de bovenbouw van de basisschool benoemen haarfijn wat een goede leraar is. Deze leraar valt op omdat hij heel goed uitlegt, aardig is en vooral omdat hij veel humor heeft. (20 januari 2011)
- onderzoek: De ideale leraar is een VIP
Een goede leraar is een VIP. Inderdaad, een Very Important Person die cruciaal is voor de leerresultaten van leerlingen. Maar VIP staat ook voor Vakkennis, Interventie & Persoonlijkheid. Samen maken ze, zo blijkt uit onderzoek van het ITS, iemand tot een ideale leraar. Didactief legde de kenmerken van de ‘ideale leraar’ voor aan deskundigen uit de praktijk. (3 november 2008)
- interview: De beste manier van lesgeven bestaat niet
Onderwijsonderzoekers hebben geen antwoord op de vraag wat een goede leraar moet doen, zegt Klaas van Veen, hoogleraar Onderwijskunde bij de universitaire lerarenopleiding van de Rijksuniversiteit Groningen. ‘Ze kunnen inzichten aanreiken. De rest is aan de leraar.’ (30 december 2014)
- onderzoek: Goed lesgeven vereist denkwerk
Een goede leraar doet nooit iets zomaar voor de vuist weg. Elke onderwijshandeling, hoe klein ook, moet doordacht zijn, stelt hoogleraar John Loughran. Met als enige doel: de leerlingen zo goed mogelijk aanzetten tot leren. (22 januari 2010)
- dossier: Vaardig voor de groep
Hoe is het mogelijk dat leerlingen bij de ene leraar veel 'makkelijker' tot leerprestaties komen dan bij de andere leraar? Wat is hun succes? Ze staan vaardig voor de groep. (special in samenwerking met CED groep, 4 april 2013)
- nieuws: De ideale leraar is: iemand die jou ziet staan
Eigenzinnig. Wars van regels. Een kei in zijn of haar vak. En vooral: iemand die lol in leerlingen heeft. Voor de favoriete leraar zijn leerlingen geen inwisselbare poppetjes, maar persoonlijkheden. De rode draad uit veertig getuigenissen over favoriete leraren is: wij voelden ons gezien. (27 februari 2016)
- onderzoek: De ideale leraar is tolerant en gezaghebbend
Leerlingen presteren beter bij gezaghebbende docenten. Docenten met een tolerante stijl zorgen voor betere motivatie. De ideale docent heeft dus wat van beide, zo blijkt uit 25 jaar onderzoek. (7 december 2009)
Wil je nog meer verdieping bij dit onderwerp? Lees dan ook deze artikelen:
- Verloop, N. (1991). Praktijkkennis van docenten als deel van de onderwijskundige kennisbasis. Oratie. Rijksuniversiteit Leiden.
- Verloop, N. (2003). De leraar. In N. Verloop & J. Lowyck (Red.), Onderwijskunde, een kennisbasis voor professionals (pp. 194-249). Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff.
- Berliner, D.C. (2004). Expert teachers: their characteristics, development and accomplishments, Bulletin of Science, Technology and Society, 24(3), 200-212.
- Doyle, W. (2006). Ecological approaches to classroom management. In C.M. Evertson & C.S. Weinstein (Eds), Handbook of classroom management: research, practice, and contemporary issues (pp. 97- 125). New York: Erlbaum.
- van Veen, K. (2013). The knowledge base of teacher educators: the nature, dilemmas, and challenges. In M. Ben-Peretz (Ed.), Teacher Educators as Members of an Evolving Profession. Lanham: Rowman and Littlefield.
- onderzoek: Wat ziet de leraar?
Ervaren leraren zien iets anders als zij naar hun leerlingen kijken dan hun beginnende collega’s. En daar lijken ze veel voordeel van te hebben. (30 september 2014)
- onderzoek: Red de beginnende leraar
Startende leerkrachten krijgen het soms spaans benauwd op een school in de grote stad. Gelukkig zijn er goede manieren om dat te voorkomen, ontdekte UvA-onderzoeker Lisa Gaikhorst die ooit zelf als leerkracht werkte. (28 oktober 2014)
- onderzoek: Waar te beginnen?
Hoe kun je startende leraren het beste begeleiden? Het ITS van de Radboud Universiteit Nijmegen deed een literatuur- en praktijkonderzoek en selecteerde de belangrijkste criteria. (30 december 2014)
- onderzoek: Geef starters inhoud mee
Veel scholen doen er alles aan om beginnende leraren te begeleiden op hun nieuwe school. Chantal Kessels concludeert dat vooral op het gebied van professionele ontwikkeling nog veel te winnen valt. (4 oktober 2010)
- nieuws: Ambities voor de lerarenopleidingen
Kunnen de lerarenopleidingen beter? Onderwijsexperts benoemen ambities. Van rijksacademies, aandacht voor persoonlijke kwaliteiten en alternatieve toelatingseisen. (31 oktober 2014)
- onderzoek: AOS: Gouden combinatie
Academische opleidingsscholen combineren inmiddels al tien jaar op succesvolle wijze de lerarenopleiding met praktijkonderzoek. Wat is hun geheim? (18 januari 2017)
- interview: ‘Lerarenopleider moet showen hoe het hoort’
Hoe worden meesters en juffen opgeleid? Anja Swennen promoveerde in 2012 met het antwoord op die vraag. Zij reisde terug in de tijd en zag: de lerarenopleiding en de opleiders zijn steeds professioneler geworden. Maar zij concludeerde ook dat nog steeds een opleiding voor de opleider ontbrak. (6 november 2012)
- interview: ‘Leraren opleiden heeft een dubbele bodem’
Leraren opleiden is een vak apart. Toch mag iedereen dat vak uitoefenen en dat is vreemd, vindt onderwijskundige en lerarenopleider Mieke Lunenberg. Samen met collega’s onderzocht ze de vele rollen van lerarenopleiders. ‘Het beroep is echt in ontwikkeling.’ (2 april 2013)
- blog: Ik een docentenopleider, zonder enige ervaring voor de klas.
‘Dit ben ik, dit zijn mijn twijfels, zo denk ik er over, zo probeer ik mezelf te verbeteren.’, zo schrijft Amber Walraven in haar blog. (12 september 2016)
- nieuws: In de school opleiden
Willen we de school als bron voor leren en opleiden beter benutten, dan is een andere benaderingswijze nodig. Miranda Timmermans pleit voor ín de school opleiden. (13 september 2016)
Wil je meer weten over het beoordelen van leraren in opleiding? Lees dan deze artikelen:
- Sluijsmans, D., Joosten-Ten Brinke, D., & Van der Vleuten, C. (2014). Toetsen met leerwaarde, een reviewstudie naar de effectieve kenmerken van formatief toetsen/ Assessment with value for learning. (Onderzoeksrapport). NWO-PROO.
- Penuel, W.R., & Shepard, L.A. (2016). Assessment and Teaching. In D.H. Gitomer & C.A. Bell (Eds.), Handbook of Research on Teaching (5th ed.) (pp. 787-850). Washington, DC: American Educational Research Association.
- Porter, A. C., Youngs, P., & Odden, A. (2001). Advances in teacher assessments and their uses. In V. Richardson (Ed.), Handbook of research on teaching (4th ed.) (pp. 259-297). Washington, DC: American Educational Research Association.
- Tigelaar, D.E.H., & Van der Vleuten, C.P.M. (2014). Assessment of Professional Competence. In S. Billett, C. Harteis, & H. Gruber (Eds.), International Handbook of Research in Professional and Practice-based Learning (pp. 1237-1270). Dordrecht: Springer Netherlands.
- Uhlenbeck, A., Verloop, N., & Beijaard, D. (2002). Requirements for an assessment procedure for beginning teachers: Implications from recent theories on teaching and assessment. Teachers College Record, 104(2), 242-272.
Achtergrondinformatie bij het boek
- interview: ‘We weten wat werkt voor lerarenopleiders’
Hoogleraar onderwijskunde Douwe Beijaard constateert dat veel onderzoek over het opleiden van nieuwe leraren op de plank blijft liggen. Zonde, zegt hij, want de resultaten van veel studies zijn onmisbaar in de praktijk. (4 november 2016)
Douwe Beijaard (red.), Weten wat werkt: onderwijsonderzoek vertaald voor lerarenopleiders. Meppel: Ten Brink Uitgevers, 2016.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
