Dossier

Dossier: NPO

Tekst Redactie
Gepubliceerd op 02-06-2021 Gewijzigd op 13-10-2023
Vlak voor de Tweede Kamerverkiezingen lanceerde het kabinet het Nationaal Programma Onderwijs, een investering van 8,5 miljard euro, bedoeld om de door corona opgelopen achterstanden weg te werken. In dit dossier vind je alle bijdragen van onderzoekers, leraren en politici die zich over het plan uitlieten bij Didactief. Een dossier vol kanttekeningen en kritische conclusies: over het NPO zijn we voorlopig nog niet uitgediscussieerd.

Het ministerie van Onderwijs heeft de Didactief-publicaties Leer ze lezen, Leer ze rekenen en Ken je leerling toegevoegd aan de interventiekaart van het Masterplan basisvaardigheden. Een compliment, dunkt ons, voor deze gratis kennisbundels waarin wetenschappelijke artikelen toegankelijk vertaald zijn voor gebruik in de klas.


De achterstand door corona bij rekenen-wiskunde is hardnekkig, blijkt uit de derde voortgangsrapportage van het NPO. 10 januari 2023.

 

Op basisschool De Bem in Zevenaar is er met behulp van de NPO-gelden een leesklas en een taalklas op school ingericht, onder leiding van leraar Veroni Heijltjes. 3 maart 2022

 

In januari 2022 publiceerden we een webinar met hoogleraar Roel van Steensel en leraar Caroline Wisse over lezen met een achterliggend dossier. Zonder NPO-subsidie maar met materiaal genoeg.

 

Een groot deel van de interventiekaart, destijds de NPO Menukaart, is gebaseerd op materiaal (de zogenoemde Toolkit) van de Britse Education Endowment Foundation. Didactief sprak met Mr. EEF-Toolkit Jonathan Kay. Belangrijk verschil met Nederland is dat er in Engeland een netwerk van onderzoeksscholen betrokken is bij het werk van de EEF. 24 juni 2021.

 

Annabel Brown begeleidt scholen bij het benutten van EEF-onderzoek. Haar gouden tip: zorg voor de juiste focus door een degelijke probleemanalyse vooraf, als je echt wilt profiteren van onderwijsonderzoek. 8 september 2022.

 

Paul Kirschner zet kanttekeningen bij de NPO-menukaart maar is fan van de EEF-leidraad over feedback. 10 oktober 2021.

 

Beter besteden?

De NPO-gelden lopen nu bijna af. Wat nu, vroegen we betrokkenen. 7 september 2023.

 

De praktijk ergert zich al langer aan het korte termijnbeleid van de overheid. Bestuurder Arnold Jonk vroeg zich bijvoorbeeld af of scholen al dat NPO-geld wel kunnen uitgeven.  27 januari 2022. 
Soms weten ze niet wat ze er mee aan moeten, schrijft hij. Voortaan liever langetermijnbeleid dan voornamelijk tips. 24 juni 2021.

 

De discussie over de vraag of het NPO uberhaupt wel een goede besteding van overheidsgeld is, duurde voort de afgelopen twee jaar. Jeroen Dijsselbloem, oud-minister van Financiën en voorzitter van de naar hem genoemde parlementaire onderzoekscommissie naar onderwijsvernieuwingen in het vo, mengde zich hierin. Hij is kritisch en vertelt waar hij het geld liever op zou inzetten. 9 september 2021

 

Maarten Wolbers, hoogleraar Onderzoek van onderwijs, voorspelde in oktober 2021 al dat de  grote zak met NPO-geld uiteindelijk weinig zal uithalen. Gelukkig komt hij ook met adviezen om dit soort programma’s in de toekomst beter vorm te geven. 7 oktober 2021

 

Mariëlle Paul (VVD en inmiddels demissionair minister van Onderwijs als vervanger van Dennis Wiersma) pleitte er voor om in ieder geval monitoring binnen het NPO een meer blijvend karakter te geven. Onderzoeker Claudia van Kruistum van de Hogeschool van Amsterdam is kritisch over zulke monitoring. Kan monitoring meer inzicht geven in de ontwikkeling en vaardigheden van leerlingen? 7 oktober 2021

 

De eerste onbedoelde effecten van de NPO-gelden werden ook duidelijk de afgelopen twee jaar. Zo zag CDA-wethouder Peter Heijkoop dat de NPO-gelden het lerarentekort eigenlijk alleen maar groter maakten. 1 februari 2022

 

Columnist  Ferry Haan verwachtte misstanden rond de besteding en voorziet een parlementaire enquête. 27 januari 2022

 

Er is ook goed nieuws. Het Onderwijskennis Netwerk Amsterdam bijvoorbeeld wil de interventies uit de NPO-menukaart aanpassen aan de onderwijspraktijk. Binnen ONA delen Amsterdamse basisschoolbesturen hun good practices. Leraren van die scholen zullen samen met wetenschappers de vertaalslag maken. 27 januari 2022

 

Oppassen hoor, zeggen de onderzoekers Elvira en Merry . Want als we basisvaardigheden van leerlingen in het vo gaan meten, is dat wel eerlijk naar leerlingen met een migratieachtergrond? 24 juni 2021

 

Rechtvaardig onderwijs: wie durft?

Merry laat zich ook kritisch uit over het gebrek aan zicht op uitgaven binnen het NPO en komt met een eigen, pragmatisch advies. 9 december 2021

 

NPO: Gemeenten aan zet 

Ook gemeenten krijgen de komende 2,5 jaar geld uit het Nationaal Programma Onderwijs. De 300 miljoen zijn onder andere bedoeld voor bovenschoolse maatregelen en voorschoolse educatie. 19 augustus 2021

 

Gesprek corona, NPO en PO

Kijktip: rondetafelgesprek over de NPO-gelden met Tiny Hoedemaker, Anna Bosman en Monique Marreveld. Gespreksleider is Ad Verbrugge van De Nieuwe Wereld TV.

Die zak met geld? Laten we de tijd nemen voor structurele oplossingen en niet allemaal in de paniek schieten,’ aldus Marreveld. ‘Los het lerarentekort op, doe iets aan de salarissen en professionalisering van leerkrachten. Dat is beter besteed dan incidentele uitgaven.’  23 juni 2021

 

Driessen duikt in NPO 

Half mei verdiepte Geert Driessen zich al eens in de NPO-menukaart. Nu duikt hij nog wat dieper in de materie en neemt de bewijsvoering van de EEF-interventies onder de loep. Zijn conclusie is niet geruststellend.   30 juni, 2021

 

Onderwijsraad voegt zich bij critici NPO

De Onderwijsraad voegt zich in het koor van experts die kritisch zijn over het Nationaal Programma Onderwijs. Kijk nou eens naar de lange termijn, adviseert hij OCW.   3 juni, 2021

 

Context telt, ook bij NPO

Fred Janssen - Onlangs is de NPO-menukaart met 24 interventies gepubliceerd. Hun effectiviteit wordt bepaald door de context waarin ze plaatsvinden. Houdt het NPO daar voldoende rekening mee, vraagt Fred Janssen zich af?  3 juni, 2021

 

 

Jan vs. Jan: de leerachterstanden
Jan Tishauser en Jan Bransen brieven maandelijks met elkaar, met in deze aflevering aandacht voor de leerachterstanden. Over het NPO zijn ze het behoorlijk oneens met elkaar. Waar Tishauser blij is dat met het NPO de leerachterstanden worden weggewerkt, is Bransen teleurgesteld: hij ziet een eenmalige investering, voor achterstanden die niet bestaan. 26 mei, 2021

 

 

Menukaart NPO, een hagelschot-benadering
Jaap Scheerens & Paul A. Kirschner
plaatsen kritische kanttekeningen bij de Menukaart van het NPO. Meer regie is nodig, stellen deze emeriti in hun analyse. 21 mei, 2021

 

 


Waarom negeert OCW ons eigen onderwijsonderzoek?
Goed dat de menukaart van het NPO er is, stelt Jo Kloprogge, maar er zijn ook de nodige vragen bij te stellen. De voornaamste daarvan: waar is het Nederlandse onderwijsonderzoek? 21 mei, 2021

 


Bekijk hier het nieuwsbericht van OCW over het akkoord van de uitwerking Nationaal Programma Onderwijs.  21 mei, 2021

 

Waar gaat 8,5 miljard naartoe?
Maak scherpe afspraken over de besteding van het Nationaal Programma Onderwijs (NPO)-budget, zegt de Rekenkamer, anders is straks onduidelijk waaraan het geld is uitgegeven. Een terechte waarschuwing? Aan het woord zijn Arno Visser (Algemene Rekenkamer), Kim van Strien (Algemene Onderwijsbond) en Freddy Weima (PO-raad)  13 mei 2021


 

 

Het NPO-menu: gehakt
Scholen kunnen uit een menukaart van bewezen interventies kiezen voor hun aanpak van de corona-achterstanden. Geert Driessen maakt er gehakt van. Bewezen interventies? Hoe “bewezen effectief” zijn die interventies eigenlijk? Lukt het schoolleiders überhaupt wel een verantwoorde keuze te maken voor hun specifieke achterstanden? 12 mei, 2021

 


 

Hoe kinderen en jongeren corona ervaren 
Ook in Nederland ervaart een kleine groep jongeren ernstige problemen door de coronacrisis, blijkt uit het internationale onderzoeksproject #Covidunder19. 11 mei 2021

 

 

NPO: Q&A’s
OCW publiceerde vlak voor de verkiezingen het Nationaal Programma Onderwijs (NPO), bedoeld om de door corona opgelopen onderwijsachterstanden weg te werken. Maar bij nader inzien is het NPO behoorlijk ondoordacht, stelt Geert Driessen, die heel wat vragen oproept in dit stuk. 19 april, 2021

 

 

 

Beperk het kerncurriculum
Het NPO beoogt herstel én ontwikkeling van het onderwijs. Volgens Ton Mooij biedt een beperkt landelijk ‘kerncurriculum’ leerlingen de beste kansen. 29 maart, 2021

 



 

Giftig cadeau
“Het onderwijs heeft nooit om deze aanzienlijke incidentele investering gevraagd.” Het NPO is een giftig cadeau, stelt Mohammed Guellaï in dit blog. Het demissionair kabinet sluit de ogen voor de echte problemen waar het onderwijs mee kampt: een nijpend kwalitatief- en kwantitatief lerarentekort. 26 maart, 2021

 

 

Corona en welbevinden
Tijdens de lockdown in maart 2020 moesten scholen plotseling overschakelen op afstandsonderwijs. Over de gevolgen daarvan op de leerprestaties is het nodige geschreven, maar hoe zit het met het welzijn van leerlingen? Een onderzoek van Lisa Gaikhorst, Merlijn Karssen, Marlous Tiekstra, Marjolein Looijen en Monique Volman. 17 maart 2021

 


 

Het nationaal programma
Een verheugde Jo Kloprogge voorspelt dat Nederland met de NPO-injectie toegaat naar een onderwijs dat nauw aansluit bij de wetenschap. En dat is winst.  16 maart, 2021

 

 

Kamervraag van de maand: 35570-VIII-158
Begin maart, daags na presentatie van het NPO: hoe denken Kamerleden over het plan? Van links tot rechts stellen ze: het is een mooi begin, maar er zijn meerjarige investeringen nodig. 4 maart, 2021
 


Wie redt school na corona? 
Het coverartikel van maart, over de leerachterstanden, hoe groot deze eigenlijk zijn en wat we eraan kunnen doen? Terwijl commerciële onderwijsbureaus in de rij staan om scholen te helpen, vroeg Didactief schoolbestuurders en directeuren hoe het geld te besteden. 4 maart 2021

 


 

Arme schoolleiders, arme leraren
Losse eindjes, twijfelachtige ambities. Terwijl OCW nog op zoek is naar effectieve interventies om de corona-achterstanden mee weg te werken, plaatst Geert Driessen kanttekeningen bij de menukaart van het NPO. 2 maart, 2021

 

 

Vrijheid én verantwoordelijkheid
Over hoe het onderwijs precies verder moet na corona, lopen de meningen sterk uiteen. Jaren bijles zijn nodig om de achterstanden in te lopen, stelden zowel demissionair minister Slob als de PO-raad onlangs. Pedagoog Marcel van Herpen ziet dat anders: ‘Geef de leraar tegelijk vrijheid en verantwoordelijkheid.’ 25 februari, 2021

 

 

Deltaplan kansengelijkheid 
Het nationaal programma van minister Slob is indrukwekkend, maar een gemiste kans als het blijft steken in het tijdelijk werven van extra onderwijsassistenten, meer huiswerkbegeleiding en het uitbreiden van onderwijstijd. Verbeter liever de carrièreperspectieven van leraren, stellen Izaak Dekker en Duco Adema24 februari, 2021

 

 

Waarom bijles op school een groot verschil maakt 

8,5 miljard? Pas liever tutoring toe op school. Een paar minuten bijles maakt namelijk al een groot verschil voor de leerling, stellen Tim Surma, Paul Kirschner en Daniel Muijs. 17 februari 2021

 

 

Zet tutoring in, na corona
Hoe helpen we leerlingen straks het beste de bres te dichten die corona in hun schoolloopbaan heeft geslagen? Wijlen Robert Slavin pleitte in dit blog voor tutoring, gerichte instructie aan en begeleiding van individuele of kleine groepjes leerlingen. 16 februari, 2021

 

 

 

Is dit hoe we scholen pandemiebestendig maken? 
Ook in het buitenland heeft corona verwoestende gevolgen gehad voor het onderwijs. Andy Hargreaves bedacht alvast manieren om ervoor te kunnen zorgen dat bij de volgende pandemie niet hetzelfde gebeurt. 2 februari 2021

 

Verder lezen

1 Aangenaam: Mr. Toolkit
2 Menukaart-NPO, een hagelschotbenadering
3 Schaduwonderwijs en ongelijkheid

Click here to revoke the Cookie consent