In het kader van het Nationaal Cohortonderzoek Onderwijs (NCO), een initiatief van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO), is de leergroei geanalyseerd van po-leerlingen aan de hand van, onder andere, Cito-scores van de M-toets en de E-toets. De onderzoekers keken naar leerlingen die aan het begin van de pandemie, dus in maart 2020, in de middenbouw van het basisonderwijs zaten (groep 3, 4 en 5) en nu in de bovenbouw. Ook vergeleken ze de resultaten van leerlingen in groep 4 t/m 7 in schooljaar 2020/2021 met de resultaten van eenzelfde groep leerlingen in schooljaar 2021/2022. De leergroei van deze groepen is vervolgens naast de ‘normale’ leergroei gelegd voorafgaand aan de pandemie.
Het onderzoek richtte zich op de domeinen begrijpend lezen, spelling en rekenen-wiskunde. De resultaten zijn gepubliceerd in vijf factsheets. De factsheets geven de achterstanden in het algemeen weer, maar gaan ook in op verschillen tussen diverse groepen leerlingen, bijvoorbeeld die met een hoge en lage sociaaleconomische status.
Uit de factsheets blijkt dat voor alle drie de onderzochte domeinen in het eerste volledige COVID-schooljaar (2020/2021) een vertraging was van de leergroei in vergelijking met de cijfers van de jaren voor de pandemie. In het tweede jaar is de vertraging bij begrijpend lezen echter ingehaald. Bij spelling en rekenen-wiskunde liep de vertraging juist verder op. Deze komt nu gemiddeld neer op ongeveer 15 weken leerachterstand. De vertraging van deze leergroei is het grootst bij de huidige groep 8-leerlingen.
De verklaring voor het feit dat de leergroei voor begrijpend lezen weer is ingehaald, terwijl die bij spelling en rekenen-wiskunde is verslechterd, wordt gegeven in de derde voortgangsrapportage van het Nationaal Programma Onderwijs (NPO). Deskundigen merken op dat leerlingen voor begrijpend lezen verder bouwen op de basis die eerder is gelegd, terwijl je rekenen-wiskunde stap voor stap moet leren. Je kunt niet zomaar een stap overslaan en dan weer verder leren. Leraren moeten dus achterhalen welke kennis ontbreekt. Ook kunnen ouders hun kinderen beter helpen bij begrijpend lezen, waardoor achterstanden in dit domein sneller kunnen worden ingehaald.
De onderzoekers hebben ook vergelijkingen gemaakt tussen de vertraging van de leergroei van verschillende groepen leerlingen. Daaruit blijkt dat de vertraging bij spelling en rekenen-wiskunde groter is voor leerlingen waarvan de ouders hoger opgeleid zijn (HBO of WO) dan andere leerlingen. Daarbij merken de onderzoekers op dat dit niet betekent dat deze groep minder leergroei heeft doorgemaakt dan andere leerlingen, maar dat deze in vergelijking met vergelijkbare groepen (lees: leerlingen met hoogopgeleide ouders) in andere jaren meer vertraging heeft opgelopen.
Kinderen van
hoogopgeleide ouders
relatief meer vertraging
Hetzelfde geldt voor leerlingen uit hoge inkomensgezinnen: in het eerste COVID-schooljaar hadden leerlingen uit lage inkomensgezinnen nog de grootste vertraging in vergelijking met dezelfde groep in andere jaren, maar in het tweede jaar is dat omgedraaid. Ook leerlingen zonder migratieachtergrond en leerlingen uit tweeoudergezinnen hadden aan het einde van de twee COVID-jaren een relatief grotere achterstand dan andere leerlingen.
De PO-Raad schrijft dat het NPO zich vorig schooljaar expliciet heeft gericht op het terugdringen van kansenongelijkheid die tijdens de pandemie is ontstaan. Deze resultaten laten zien dat dat is gelukt. Leerlingen uit minder kansrijke milieus hebben blijkbaar het meeste profijt gehad van de interventies van het NPO.
De onderzoekers merken terecht op dat de factsheets slechts een beperkt beeld geven van de totale vertraging van de leergroei die veroorzaakt is door de pandemie. Ze geven slechts de cijfers weer met betrekking tot begrijpend lezen, spelling en rekenen-wiskunde. Andere vakken komen niet aan bod en er zijn ook geen gegevens over de sociaal-emotionele groei van leerlingen tijdens de COVID-schooljaren. Wel is duidelijk dat er een flinke inhaalslag moet worden gemaakt op het gebied van spelling en rekenen-wiskunde voor de huidige po bovenbouwleerlingen.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
