Ten gevolge van de COVID-19 epidemie hebben veel leerlingen achterstanden opgelopen, zowel op cognitief als sociaal-emotioneel gebied. Teneinde deze weg te werken heeft het ministerie van OCW via het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) eenmalig een bedrag van € 8.5 miljard ter beschikking gesteld. Scholen zijn verplicht voor de besteding van hun extra budget te kiezen voor een of meer bewezen effectieve interventies uit het NPO-keuzemenu. Dat menu bevat (vooralsnog) 22 interventies, de meeste daarvan (19) betreffen een bewerking van de Engelse Education Endowment Foundation (EEF), sommige (3) zijn door het ministerie daar aan toegevoegd. De onderbouwing van de effectiviteit van de interventies wordt verantwoord op de website van de EEF, onder Teaching and Learning Toolkit, en dan met name de Technical Appendices van elk van de interventies.

Voor- en vroegschools

12 / 0

0.15 – 0.55

0.38

Methodologische problemen. Recenter → zwakkere effecten. Vnl. oud VS onderzoek; VK onderzoek geen consistente effecten.

Uitbreiding onderwijstijd

8 / 5

-0.14 – 0.40

0.11

Veel variatie in effecten, niet consistent. Vnl. VS onderzoek; weinig bewijs VK. Vaak onderdeel breder programma → herkomst effect onduidelijk. Probleem: absentie leerlingen.

Zomer- en lentescholen

6 / 4

0.00 – 0.43

0.18

Kleine groepen, intensief, ervaren leraren → meer kans op succes. Probleem: absentie leerlingen.

1-op-1-begeleiding

7 / 7

-0.06 – 0.70

0.37

Soms opleiding tutor wel belangrijk, soms niet. Substantiële variatie in effecten, niet consistent.

Individuele instructie

7 / 2

-0.07 – 0.41

0.19

Veel oude studies. Methodologische problemen. Veel variatie in effecten.

Instructie kleine groepen

4 / 4

-0.08 – 1.61

0.31

Veelal oude studies. Vnl. vo Niet gericht op verbetering prestaties. Enorme variatie in effecten, niet consistent. Kwaliteit instructie waarschijnlijk erg belangrijk.

Directe instructie (*)

1 (328)

0.51 – 0.83

0.33

Geen directe referenties. Veelal oude studies in één meta-analyse. Effecten op cognitief, maar niet op sociaal-emotioneel vlak.

Leren van/met medeleerlingen

9 / 4

-0.06 – 1.05

0.37

Enkele oude studies. Methodologische problemen. Enorme variatie in effecten. Recenter → sterkere effecten, vaak i.c.m. inzet digitale middelen.

Feedback

7 / 0

0.20 – 0.97

0.63

Nagenoeg allemaal (erg) oude studies. Substantiële variatie in effecten. Recenter → zwakkere effecten.

Beheersingsgericht leren

6 / 4

0.04 – 1.64

0.40

Veelal erg oude studies. Methodologische problemen. Enorme variatie in effecten, niet consistent. Recentere VK studies → zwakkere effecten.

Technieken begrijpend lezen

8 / 4

0.10 – 0.74

0.45

Substantiële variatie. Vnl. uit VS. Recente VK studies → zwakkere effecten.

Gesproken-taalinterventies

11 / 7

-0.14 – 0.91

0.37

Zeer breed begrip met talloze invullingen. Enorme variatie in effecten, niet consistent.

Interventies welbevinden (*)

?

?

?

Zeer breed begrip met talloze invullingen. Geen referenties. Praktisch alle NJI- interventies mentale gezondheid niet effectief dan wel effectiviteit onbekend.

Sportieve activiteiten

3 / 0

0.10 – 0.80

0.17

Methodologische problemen. Substantiële variatie.

Cultuureducatie

5 / 2

0.03 – 0.77

0.15

Methodologische problemen. Substantiële variatie, niet consistent.

Metacognitie en zelfregulerend leren

11 / 9

-0.02 – 0.90

0.54

Effect sterk afhankelijk van of leerlingen zelf verantwoordelijkheid kunnen nemen voor hun leren. Methodologische problemen. Enorme variatie, niet consistent. Recente studies → zwakkere effecten.

Samenwerkend leren

11 / 1

0.13 – 0.91

0.38

Substantiële variatie, niet consistent.

Klassenverkleining

6 / 0

0.12 – 0.34

0.19

Veelal zeer oude studies uit de VS. Pas enig effect met minder dan 20 of zelfs 15 leerlingen per klas.

Onderwijsassistenten/ instructeurs

0 / 15

-0.15 – 1.50

0.08

Enorme variatie, niet consistent. Ook negatieve effecten.

Faciliteiten en randvoorwaarden (*)

?

?

?

I.c.m. met andere interventies. Geen referenties.

Ouderbetrokkenheid

15 / 4

-0.14 – 0.65

0.22

Zeer breed begrip met talloze invullingen. Substantiële variatie. Veelal oude studies uit de VS.

Digitale technologie

32 / 2

-0.15 – 1.13

0.29

Zeer breed begrip met talloze invullingen. Methodologische problemen. Enorme variatie, niet consistent.

• Interventies omvatten uiteenlopende (praktische) invullingen; doorgaans zeer breed, abstract concept; vaak niet even duidelijk wat precies wordt bedoeld.

• Geen of nauwelijks gericht onderzoek; voor zover onderzoek, is dat voornamelijk uit de Verenigde Staten en – minder nog – het Verenigd Koninkrijk, terwijl Nederlands onderzoek veelal helemaal ontbreekt (lees ook: 'Waarom negeert OCW ons eigen onderwijsonderzoek?').

• Conclusies van de EEF zijn gebaseerd op een relatief gering aantal studies, die bovendien vaak (sterk) gedateerd zijn.

• De door de EEF opgevoerde (meta-)analyses vertonen erg veel overlap, zeker wanneer die door eenzelfde auteur worden verricht.

• Geen onderzoek vanuit Covid-context. Afwijkend doel onderzoek en afwijkende doelgroep: interventies doorgaans opgezet om achterstanden van kinderen uit lagere milieus en met een etnische achtergrond te voorkomen, verminderen of weg te werken.

• Onderzoek voldoet in methodologische zin vaak niet.

• Zowel positieve, nul- als negatieve effecten; van sterk positief naar sterk negatief; geen consistentie, eenduidigheid ontbreekt.

• Eventuele positieve effecten lijken te worden overgerapporteerd; weinig aandacht voor (oorzaken van) negatieve en nul-effecten.

• Eventuele effecten gelden alleen voor specifieke doelgroepen (bijvoorbeeld milieu, etniciteit, leeftijd/leerjaar, po/vo) in combinatie met inhoudelijke domeinen (bv taal, rekenen, zelfvertrouwen, motivatie). In de samenvattende effect sizes wordt dit allemaal op één hoop gegooid, terwijl die onderscheiden bij de inzet van de interventies om Covid-achterstanden weg te werken cruciaal zijn.

• Interpretatie van de effecten voldoet niet altijd aan standaarden; effectief is volgens eigen standaarden dan niet effectief.

• Recentere studies laten vaak zwakkere effecten zien dan oudere studies.

• Veel discussie en twijfel over validiteit omzetting effect in maanden vooruitgang.