Dossier

Dossier: PISA

Tekst Redactie
Gepubliceerd op 01-02-2024 Gewijzigd op 07-02-2024
Beeld Shutterstock
Bij Didactief zijn de afgelopen jaren veel artikelen over de internationale PISA-peilingen verschenen. Wat hebben de resultaten daaruit ons allemaal geleerd, welke trends zijn er en hoe moeten we daarmee omgaan? In dit dossier hebben we alle bevindingen uit en kanttekeningen bij PISA chronologisch op een rij gezet. 

PISA: resultaten, bevindingen, kanttekeningen en kritiek
Hieronder volgt, terug in de tijd, een chronologisch overzicht van publicaties die in Didactief verschenen over de PISA-resultaten.

 

Luidde Pisa de noodklok voor oren die liever doof blijven?

6 februari, 2024 

Het is kristalhelder: de kwaliteit van ons onderwijs moet omhoog, aldus Sezgin Cihangir, Anna Bosman en Paul Kirschner.

 

PISA: venijn zit in de staart

15 januari, 2024
Leerlingen die al laag scoorden op lezen, zijn bij PISA-2022 veel harder achteruitgegaan dan leeftijdsgenoten met hogere scores, ontdekte onderwijsonderzoeker Marion van Brederode bij het analyseren van de resultaten. Daardoor is de kloof nog groter geworden.

 

PISA nader bekeken: VMBO zakt door het ijs

8 januari, 2024
De duik die Nederland maakt onder het EU14-gemiddelde (PISA-2022) wordt grotendeels veroorzaakt door de slechte resultaten van het vmbo, ontdekte Jan Drentje.

 

De PISA-noodklok aan dovemansoren luiden?

8 januari, 2024
Paul Kirschner en Anna Bosman inventariseren de reacties op de Nederlandse uitkomsten. ‘Sommige doen ons het ergste vrezen.’

 

Meneer Plasterk, help ons?

15 december, 2023
De hele wereld ziet dat ons onderwijs afglijdt, maar de Nederlandse onderwijselite vindt dat er geen probleem is, schrijft Sezgin Cihangir (Mathematisch Instituut).

 

Kennis als klittenband

15 december, 2023
Willen we in Nederland gezamenlijk het leesniveau omhoog krijgen? Dan is het raadzaam om meer les te geven over aardrijkskunde, geschiedenis, natuur en taal(onderwijs) als basis gebruiken om leerlingen te leren over de complexe wereld waar zij in opgroeien. Een groot aantal lerarenopleiders en hoogleraren schreef hierover een open brief.

 

Er is niks aan de hand met onze kinderen

12 december, 2023
Volgens PISA-2022 kan een derde van de Nederlandse 15-jarigen niet goed genoeg lezen. Ernstig natuurlijk, schrijft schoolleider Elize Jong. Maar er is niks aan de hand met onze kinderen, er is iets mis met de volwassenen.

 

PISA: om stil van te worden

7 december, 2023
Onze Nederlandse vijftienjarigen zijn nog slechter gaan presteren op leesbegrip (PISA-2022). We laten in Europa alleen Griekenland achter ons. Daar kunnen we alleen maar stil van worden, schrijven Anneke Smits en Erna van Koeven. Heel stil.

 

De sluipende crisis

6 december, 2023
Het is onwaarschijnlijk teleurstellend dat in Nederland de rechten en belangen van schoolbesturen, schoolleiders, leraren, sectorraden, politici en ministers allemaal zwaarder wegen dan het recht van ieder kind op een hoge kwaliteit onderwijs, schrijft René Kneyber.

 

PISA-lek is boven

30 maart, 2023
Komen de slechte PISA-scores niet gewoon door falen in groep 8, maar signaleren de eindtoetsen dat gewoonweg niet? We vroegen het Nicole Swart van het Expertisecentrum Nederlands.

 

PISA-cijfers in Indonesië

6 april, 2023
Lees je aan PISA-cijfers af wat leerlingen kunnen of hoe het onderwijs is georganiseerd? Een onderwijseconoom uit Indonesië nam de proef op de som.

 

Prestatiedruk en dalende leerprestaties zijn geen paradox

5 juni, 2023
Dalende leerprestaties en toenemende prestatiedruk onder leerlingen en studenten lijken tegengestelde ontwikkelingen, maar zijn beide terug te voeren op de opwaartse druk door ouders. Laat ieder kind de opleiding volgen die het beste bij het past, betoogt hoogleraar Maarten Wolbers.

 

Q&A Patrick Rooijackers: Oog voor diep tekstbegrip

6 april, 2023
Vragen beantwoorden bij teksten leidt niet tot diep tekstbegrip. Patrick Rooijackers, leraar Nederlands en sinds 2022 toetsdeskundige bij Cito, laat in zijn promotieonderzoek zien waarom leerlingen door deze werkvorm louter oppervlakkig blijven lezen.

 

Tekstbegrip: Inzetten op kennis en woordenschat

7 maart, 2023
Het tekstbegrip van Nederlandse leerlingen laat dusdanig te wensen over dat het gevaar bestaat dat een kwart van de leerlingen het onderwijs als functioneel ongeletterde verlaat (PISA 2018). Anna Bosman en Sezgin Cihangir stellen een oplossing voor.


Kamervraag van de maand: 35 925 VIII nr. 95

3 maart, 2023
Kan er een langeretermijnplan komen, over kabinetsperiodes heen, om leerlingen hoger te laten scoren op de basisvaardigheden en daarmee op de PISA-scores? Habtamu de Hoop en Fije Hooglandt reageren.

 

De lat moet hoger

1 juni, 2022
Paul Kirschner maakt in deze column duidelijk waarom hoge verwachtingen zo belangrijk zijn.

 

Van snelweg naar leerweg

5 juli, 2021
Bij de Olympische Spelen gaat het om medailles, in onderwijs draait de internationale pikorde om PISA-scores. Singapore staat bovenaan. Wat kunnen we leren van de Singaporese aanpak? Didactief sprak met Pak Tee Ng, decaan van het National Institute of Education in Singapore.

 

Mondiaal blijkt maatje te groot

4 maart, 2021
Duitse jongeren weten veel van wereldwijde problemen, maar handelen daar nog niet naar, aldus een PISA-studie


PISA: pas op voor de quick fix

27 januari, 2021
De PISA-cijfers over lezen zijn zorgwekkend. Alle reden, stelt Paul van den Broek in dit artikel, om niet te snel oplossingen rond te strooien, maar goed te kijken naar wat er aan de hand is. Want begrijpend lezen is te complex voor een makkelijke quick fix.

 

PISA-kansen: vier dompers en een opkikker

19 november, 2020
Jo Kloprogge zet de resultaten van een verdiepende PISA-rapportage over gelijke kansen op een rijtje. Belangrijkste conclusie: onderwijs weet steeds minder te compenseren voor de effecten van gezinsfactoren. Zo scoren Nederlandse kinderen van ouders met een laag opleidingsniveau het slechtst op leesvaardigheid, wiskunde en natuurwetenschappen, op alle meetmomenten. Bovendien dalen hun prestaties significant harder dan andere leerlingen.

 

 

Keer de dalende PISA-trend met een leesoffensief

8 oktober 2020
Nederlandse 15-jarigen lezen steeds minder goed en vooral minder graag. In dit artikel vat Bea Ros de bevindingen uit een verdiepende PISA-rapportage over leesplezier samen. Hierin worden de leesvaardigheid en -motivatie van Nederlandse jongeren vergeleken met die uit Duitsland en Vlaanderen. De rapportage onderstreept de noodzaak van een leesoffensief. 

 

 

Schat PISA en TIMSS straks op hun waarde

8 september 2020
PISA en TIMSS peilen wereldwijd of het goed of slecht gaat met de prestaties van leerlingen. Maar om daar echt iets over te kunnen zeggen, zouden we veel meer moeten weten over het onderwijs in de landen waarmee we onszelf vergelijken, stelt Christian Bokhove. In zijn artikel peilt hij de waarde van deze internationale peilingen.

 

 

PISA 2021 Mathematics framework 

9 maart, 2020
Kijk bij de herziening van het curriculum naar wat de maatschappij en het vervolgonderwijs nodig hebben, aldus Koeno Gravemeijer. In zijn analyse over hoe toekomstgericht reken-wiskundeonderwijs eruit zit, benut hij het PISA 2021 Mathematics Framework als referentiepunt. Zijn redenering: nu de computer wiskundige berekeningen overneemt, worden van ons andere wiskundige kennis en vaardigheden gevraagd.

 

 

Het nieuwe lezen

23 januari, 2020
Klare taal in het laatste PISA-rapport: de leesvaardigheid van Nederlandse jongeren daalt hard. Digitaal lezen krijgt vaak de schuld, maar zo simpel is het niet, stellen leesexperts Eliane Segers en Paul van den Broek.

 

 

PISA: Martens zit ernaast

20 januari, 2020
​Rob Martens stelt dat de dalende PISA-scores weinig over het Nederlandse leesonderwijs zeggen. Monique Marreveld stelt op haar beurt: daar is helemaal geen bewijs voor. Martens verklaart ten onrechte de scores vooral uit het aantal leerlingen met een migratie-achtergrond. 

 

 

PISA: onvoldoende geletterd

3 december, 2019
Monique Marreveld vat de bevindingen uit PISA-onderzoek 2018 samen. Met als meest schokkende uitkomst: bijna een kwart van de Nederlandse vijftienjarigen is onvoldoende leesvaardig om zelfstandig mee te doen aan de maatschappij. 

 

 

Wat moet er met PISA 2018 gebeuren?

Kees Vernooy reageert op de PISA-resultaten 2018.

 

Hoe jongens profiteren van meisjes

Jongens lezen beter op een school met veel meisjes. En voor meisjes is vroege selectie nadelig. Dat concludeert onderwijssocioloog Margriet van Hek op basis van PISA-scores van ruim 200 duizend jongeren uit verschillende landen.  

 

Geef leerling een cijfer en onze PISA-score vliegt omhoog

23 mei, 2018
De PISA-pielingen hebben invloed. Ferry Haan heeft in 2018 een manier bedacht om de Nederlandse resultaten flink op te krikken. Geef leerlingen voortaan een cijfer, want voor niets werken onze leerlingen niet, stelt hij in zijn column. 

 

 

Samenwerkend leren: Azië aan kop

20 februari, 2018
Scholieren in Singapore zijn wereldwijd het beste, blijkt uit de eerste PISA-peiling naar samenwerkend leren. En wereldwijd werken meisjes beter samen dan jongens.

 

 

PISA 2015: wat voorzichtige gedachten over succesvol lesgeven

17 januari, 2017
De Engelse docent David Didau vraagt zich af hoe je in de natuurwetenschappen tot de beste resultaten bij je leerlingen komt. In dit artikel trekt hij enkele 'voorzichtige' conclusies, op basis van de PISA-resultaten uit 2015. 

 

 

PISA: 15-jarigen minder goed in natuurwetenschappen en wiskunde

6 december, 2016
In 2015 presteren Nederlandse 15-jarigen minder goed op internationale toetsen voor natuurwetenschappen en wiskunde dan in 2012. De leesvaardigheid van de leerlingen is niet wezenlijk veranderd. Een analyse door Hans Kuhlemeier en Remco Feskens van het PISA-onderzoek 2015.

 

 

We zakken, en nu echt

29 november, 2016
Nederlandse leerlingen uit groep 6 scoren bovengemiddeld op rekenen en natuuronderwijs. Toch toont twintig jaar TIMSS-trendstudies een dalende lijn. Nederland zakt verder weg op de internationale ranglijst. Didactief zet eind 2016 de plussen en minnen op een rij.

 

 

'Dankzij PISA weten we hoe onderwijs beter kan' 

5 september, 2016
Andreas Schleicher is de bedenker van de PISA-test, die het onderwijsbeleid in 34 landen in minder dan twintig jaar tijd op zijn kop heeft gezet. Hoe de OESO-man dat voor elkaar kreeg? Een interview. 

 


 

PISA-wiskunde is belangrijk signaal

11 december, 2013
Hoogleraar Wim van de Grift waarschuwt bij de presentatie van de nieuwe PISA-cijfers. Hoewel de krantenkoppen zeggen: Nederland streeft Finland voorbij met wiskunde, is er nog steeds sprake van een dalende trend in wiskunde.
 

 

Click here to revoke the Cookie consent