Naast rekenen, taal en science heeft de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) voor het eerst ook gemeten hoe goed of slecht vijftienjarigen zijn in het samen oplossen van problemen. Want samenwerken, zo stelt de organisatie, is een 21e-eeuwse vaardigheid en onmisbaar voor moderne werknemers. De top drie voor samenwerken lijkt op die voor cognitieve prestaties en wordt bekleed door Azië: Singapore gaat aan kop, gevolgd door respectievelijk Japan en Hongkong. Nederland scoort bovengemiddeld en bezet een 16e plaats. Gemiddeld scoren meisjes in alle OESO‑landen 29 punten hoger op samenwerken dan jongens. In individuele probleemoplossing, zo bleek uit de vorige PISA-data (2012), zijn jongens juist beter dan meisjes.
Verschillen in samenwerken tussen jongeren zijn minder toe te schrijven aan hun sociale achtergrond dan bij andere leerprestaties het geval is. Wel van belang is hun houding, een belangrijk onderdeel van deze PISA-meting. Dan blijkt dat meisjes meer waarde hechten aan relaties en aan andermans meningen, terwijl jongens juist kijken naar wat teamwerk kan opleveren. De relationele houding pakt iets beter uit dan die instrumentele. Ook jongeren die stellingen als ‘ik luister graag’ en ‘ik houd rekening met interesses van anderen’ onderschrijven – en meisjes doen dit vaker dan jongens – blijken betere samenwerkers. Jongeren die instemmen met stellingen als ‘teamwerk leidt tot betere beslissingen’ en ‘ik werk liever samen dan alleen’ leiden, niet verwonderlijk, ook tot betere resultaten.
Scholen kunnen een positieve houding jegens samenwerken bevorderen door in de klas regelmatig ruimte te geven voor de uitwisseling van ideeën en discussie en door leerlingen samen proeven (bèta) te laten doen. Ook helpt een veilig en positief schoolklimaat: jongeren die zich niet bedreigd voelen of die zich eerlijk behandeld voelen door de leraar, scoren beter op samenwerking.
PISA 2015 Results (Volume V): Collaborative Problem Solving. OESO, 2017.
Dit artikel verscheen in Didactief, maart 2018.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
