Dossier

Dossier Formatief Evalueren

Tekst Kirsten de Boer
Gepubliceerd op 09-10-2018 Gewijzigd op 09-06-2021
In dit dossier zetten we alle artikelen over formatief evalueren voor je op een rij. Lesgeven zonder cijfers wordt het ook wel genoemd. Formatief evalueren bestaat volgens het NRO uit ‘alle activiteiten van docenten en leerlingen om de leeractiviteiten van leerlingen in kaart te brengen, te interpreteren en te gebruiken om betere beslissingen te nemen over vervolgstappen. In dit dossier vind je o.a. de blogs van de deelnemers aan de Leernetwerken Formatief Evalueren.

Leernetwerken Formatief Evalueren

Een schooljaar lang hebben deelnemers van de Leernetwerken Formatief Evalueren (VO) op het Augustinianum in Eindhoven en het Vathorstcollege in Amersfoort hun ervaringen en opgedane kennis opgeschreven. Alle blogs lees je hier.

 

Instrument Formatieve Assessment

De Universiteit Twente ontwikkelde een instrument om de mate van het gebruik van Formatieve Assessment in kaart te brengen. Download het instument hier.

 

Viewbrics

Een rubric is een matrix waarin de niveaus van beheersing van een bepaalde vaardigheid staan omschreven. Rubrics steeds vaker gebruikt om te beoordelen of leerlingen vaardigheden beheersen. Maar ze zijn niet altijd duidelijk. Daarom ontwierpen Ellen Rusman en collega's viewbrics: rubrics die gepaard gaan met videobeelden, zodat leerling en leraar goed kunnen zien welk gedrag bij welke mate van beheersing hoort.


 

 

Formatief evalueren voor beginners

Neem eens kennis van dit zeer praktijkgerichte en toegankelijke boek over formatief handelen, waarmee je in po en vo meteen aan de slag kunt.

 

     

 

                                                      Artikelen op een rij:

 

2021

Feedback vormt je les
13-05-2021

Zo luidt de overtuiging van Flemming van de Graaf, docent maatschappijleer en maatschappijwetenschappen. Hij verdiepte zich in formatief evalueren, en kan zich nu niet meer voorstellen dat hij ooit weer zonder kan. 

 

Op lesbezoek met Maartje Verschuren
27-01-2021

Lerarenopleider Maartje Verschuren moedigt beginnende aardrijkskundedocenten aan om formatief te werken.

 

 

 

2020

Formatief hulpmiddel
12-05-2020

Hoe zie ik snel of mijn leerlingen een leerdoel beheersen en hoe help ik ze verder in hun leerproces? Met die vragen van basisscholen ging Dorien Hopster-den Otter (Universiteit Twente/Cito) op zoek naar een formatieve toets voor dagelijks gebruik.

 

Formatief repertoire
07-04-2020

Met formatieve werkvormen ontkomt geen enkele leerling aan leren, constateert leraar Engels Karin Hogemans. ‘Ik wil niet anders meer.’

 

Van presteren naar leren
28-01-2020

Docent wiskunde Jörgen van Remoortere schafte cijfers af en ging formatief werken. Wetenschappelijke inzichten bleken onmisbaar voor die stap.  

 

2019

Formatief evalueren volgens Dylan Wiliam
01-04-2019

Formatief toetsen heeft een hoge vlucht genomen, maar wordt soms verkeerd begrepen. Dylan Wiliam schept helderheid in acht stellingen die Dominique Sluijsmans hem afgelopen najaar ontlokte.

 

Het curriculum volgens Dylan Wiliam
26-02-2019

Hij staat bekend als de geestelijk vader van formatief handelen. Maar, zegt Dylan Wiliam, dit staat nooit los van de doelen van het onderwijs en het leerplan. Tijdens een bezoek aan Nederland benoemde hij zijn zeven principes voor curriculumontwerp.

 

Het cijfer is een beginpunt

Herma Klaassen - ‘Zolang hier nog geleerd wordt geef ik geen cijfers.’ Deze zin heeft vier jaar op het bord gestaan in lokaal 0.92 op het Nieuwe Lyceum in Bilthoven. Het was het motto van de sectie Engels toen zij begon aan een pionierstocht met lesgeven zonder cijfers in atheneum 3 en vwo 4.

 

2018

Formatieve assessment integreren in de praktijk.
6-11-2018

Niet alle leraren kunnen meteen uit de voeten met formatieve assessment. Hoe pak ik dat aan? Hoe maak ik het leren zichtbaar? Hoe weet ik zonder of met minder cijfers of mijn leerlingen het juiste niveau hebben bereikt? Het onlangs verschenen Formatieve assessment. Integreren in de praktijk van Dylan Wiliam en Siobhán Leahy kan daarbij helpen.

 

Formatief evalueren in het po
31-10-2018

Ook in het basisonderwijs kan formatief evalueren heel goed worden ingezet. Een nieuw leernetwerk brengt belangstellende basisscholen bij elkaar. ‘Ik heb nog nooit met zo veel plezier voor de klas gestaan.’

 

Waar wil jij beter in worden?
02-10-2018

De Engelse lerarenopleider en onderzoeker Dylan Wiliam is internationaal bekend geworden met zijn boeken over formatief evalueren. Begin september gaf hij workshops in Nederland. Didactief sprak met hem over cijfers geven en over starters in het vak. 

 

Profijt van dynamische toets
04-05-2018

‘Dynamisch testen’ helpt leerlingen in het basisonderwijs die moeite hebben met het wisselen tussen taken en verwerken van feedback. Dit past bij de trend van meer formatief toetsen.

 

2017

Bekwaam beoordelen
05-12-2017

Kom eens los van de methode en werk vakoverstijgend. Makkelijk praten, hoor. Want hoe beoordeel je leerlingen zonder die (handige of vermaledijde) methodetoetsen? Gebruik comparative judgment of ga lesgeven zonder cijfers.

 

Doorpakken met formatief toetsen
31-10-2017

De Facebookgroep Actief leren zonder cijfers telt ruim 5.600 leden en groeit nog steeds. De meeste leerkrachten hebben inmiddels wel door dat formatief toetsen de onderwijskwaliteit flink kan verbeteren. Toch komt de implementatie in de klas maar moeilijk van de grond. Waar ligt dat aan? Om deze vraag te beantwoorden keken onderzoekers welk gedrag docenten concreet laten zien in de klas wanneer zij effectief formatief toetsen. Wat gaat er al goed en wat kan er nog beter?

 

Vlotte maar simpele schets van formatief toetsen
08-09-2017

Het nieuwe boek van Daisy Christodoulou kon rekenen op een hoge waardering in Amber Walravens Twitterbubbel. Making Good Progress? The Future of Assessment for Learning klinkt als een actuele bijdrage aan het debat, nu het onderwijs rijp lijkt voor de omslag van een toets- naar een feedbackcultuur. Lees haar recensie hier.

 

Denken om te leren
08-09-2017

Een nieuw hulpmiddel helpt je om formatief toetsen in te voeren in het basisonderwijs. Oorspronkelijk bedoeld om leerlingen te laten nadenken over het eigen leerproces, maar ook goed te gebruiken voor feedback.

 

Alles op een rij over... Toetsen in het vo
10-05-2017

Hoe maak je een goede toets en hoe beoordeel je rechtvaardig? En moet je wel met cijfers werken of kan het ook anders? Onderzoekers geven tips voor meer gevarieerd en desgewenst formatief toetsen (VO).

 

Onderweg naar betere toetsing
27-01-2017

Verantwoord toetsen is meer dan een cijfer geven na een proefwerk. Dat is de boodschap van het SLO-project Toetsing en verantwoording dat scholen samenbrengt in hun zoektocht naar betere toetsing.

 

2016

'Omarm de subjectiviteit'
06-12-2016

We moeten van een toets- naar een feedbackcultuur in het onderwijs, zegt Dominique Sluijsmans, lector Professioneel Beoordelen aan Zuyd Hogeschool. Samen met wiskundedocent René Kneyber schreef ze Toetsrevolutie, een boek vol portretten van docenten die formatief toetsen omarmen.

 

Formatief evalueren tijdens Nederlands
06-10-2016

Leerlingen inzicht geven in wat ze kennen en kunnen en hoe ze hun leerdoelen vervolgens kunnen bereiken. Dat is kort gezegd formatief evalueren. Daar hoef je geen aparte toetsmomenten voor te creëren of cijfers voor te geven. Het is namelijk een manier van toetsen die plaatsvindt tijdens het leren. In dit artikel vind je tips voor het toepassen van formatief evalueren bij Nederlands (VO).

 

Tijd om te boarden!
30-09-2016

Voilà, daar is-ie dan: je hoogstpersoonlijke boarding pass voor formatief evalueren in het taalonderwijs (PO).

 

Formatief toetsen, wat en hoe?
03-06-2016

Formatief toetsen helpt je als leraar bij het lesgeven en helpt de leerling bij het leren. En het kan ook in het basisonderwijs! Maar wat werkt en wat doe je als leraar?

 

Formatief toetsen kan beter
20-05-2016

Leraren en leerlingen in het basisonderwijs kunnen informatie uit toetsen gebruiken om beter te leren. Maar onderzoek van de Universiteit Twente leert dat toepassing van formatief toetsen ook voor verbetering vatbaar is. 

 

2015

Informatie-management
30-04-2015

Gedurende het schooljaar verzamel je ontzettend veel informatie over het leerproces van je leerlingen dankzij toetsen, observaties en opdrachten. Maar wat moet je vervolgens met de resultaten van al dat formatief toetsen? Een praktische reviewstudie levert veel tips op.

 

2013

Geef feedback, geen cijfers
09-12-2013

Hoe zorg je dat leerlingen iets leren van proefwerken en toetsen? Het antwoord is simpel – geef feedback – de praktijk vaak weerbarstiger. Een reviewstudie biedt aanknopingspunten om werk te maken van formatief toetsen.

 

Het credo van Marzano: minder testen, meer assessment
03-09-2013

Robert Marzano werd wereldberoemd met het boek A Different Kind of Classroom, Teaching with Dimensions of Learning. Eind jaren negentig spraakmakend in de lerarenopleidingen, inmiddels gemeengoed bij onderwijsadviesdiensten.

 

Feedback als motor tijdens het leerproces
03-09-2013

Om het zelfsturend vermogen van vmbo-leerlingen te versterken, is permanente feedback tijdens hun leerproces een must. Formatief toetsen is daarbij een krachtig hulpmiddel, ontdekte David van Wijk. Je geeft als docent dan niet alleen een oordeel, maar ook richting.

 

Evalueren op de ORD
31-05-2013

Evalueren om te leren kan het verschil maken, onder bepaalde voorwaarden. Dus tijdens de les (en niet alleen tijdens de toets) regelmatig checken of een leerling het begrepen heeft en hem of haar vervolgens ondersteunen bij het leren door middel van feed up of feed forward.

 

Het experiment van Dylan Wiliam
01-02-2013

Onderwijsexpert Dylan Wiliam is ervan overtuigd: cijfers geven helpt niet. Leerlingen die een toets terugkrijgen, kijken alleen naar het cijfer en niet naar wat ze de volgende keer beter kunnen doen. Daarom kun je beter alleen geschreven feedback geven op een toets. In de documentaire The Classroom Experiment van de BBC zien we Wiliam zijn ideeën in praktijk brengen. 

 

'Cijfers geven helpt niet'
22-01-2013

Dylan Wiliam timmert stevig aan de weg met zijn methode en boek ‘Embedded Formative Assessment’. René Kneyber reisde voor Didactief af naar Londen om een workshop bij hem te volgen en te zien waar ze zich aan de overkant van de Noordzee zo druk over maken.

 

Verder lezen

1 Leernetwerken Formatief Evalueren
2 Waar wil jij beter in worden?
3 Profijt van dynamische toets
4 Bekwaam beoordelen
5 Doorpakken met formatief toetsen
6 Vlotte maar simpele schets van formatief toetsen
7 Denken om te leren
8 Alles op een rij over... Toetsen in het vo
9 Onderweg naar betere toetsing
10 'Omarm de subjectiviteit'
11 Formatief evalueren tijdens Nederlands
12 Tijd om te boarden!
13 Formatief toetsen, wat en hoe?
14 Formatief toetsen kan beter
15 Informatie-management
16 Geef feedback, geen cijfers
17 Feedback als motor tijdens het leerproces
18 Evalueren op de ORD
19 Het experiment van Dylan Wiliam
20 ‘Cijfers geven helpt niet’
21 Concrete tips van Dylan Wiliam
22 Formatief evalueren in het po

Click here to revoke the Cookie consent