Koeienstallen met hooizolder, mannetjes van blik: wie door RK basisschool St. Trudo in Helmond loopt, ziet overal kunstwerkjes staan, gemaakt tijdens de technieklessen. Op prikborden hangen verslagen van techniekdagen, foto’s van kinderen in witte laboratoriumschorten en gewonnen techniekwedstrijden.
Welkom op St Trudo in de regio Brainport. Een school die zijn tijd ver vooruit is in techniekonderwijs. Immers, pas vanaf 2020 worden Wetenschap en Techniek (W&T) een verplicht onderdeel in het curriculum van alle ruim 7.000 basisscholen. In 2013 legde de overheid, het onderwijsveld, de vakbonden en het bedrijfsleven in het Techniekpact 2020 afspraken vast om het groeiende tekort aan technisch geschoolde vakkrachten tegen te gaan. Tot 2020 zijn er jaarlijks 30.000 extra technici nodig. Het pact moet de aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt in de technieksector bevorderen en het tekort aan technisch personeel tegengaan. De samenwerkende partijen investeren 100 miljoen euro om de technische kennis van leraren te vergroten. Ook heeft het kabinet in 2014 en 2015 600 miljoen euro geïnvesteerd voor bij- en omscholing van mensen met interesse in techniek.
Op de Helmondse school met 170 leerlingen, bestaat techniekonderwijs al sinds 2004. Toen al was er het besef dat kinderen het beste op jonge leeftijd al in aanraking kunnen komen met techniek. Ze groeien op in een wereld vol techniek en zijn nieuwsgierig naar hoe dingen in elkaar zitten.
'W&T blijft niet in school. De koppeling met thuis is sterk'
W&T blijft niet binnen de muren van de St Trudo school. De koppeling met thuis is sterk. Leerlingen bereiden er proefjes voor en gaan op onderzoek uit om dat later in de klas te presenteren. De gedrevenheid in W&T blijkt voor ouders een reden om voor deze school te kiezen én leidde tot verschillende techniekprijzen. Zoals de prijs voor het rekenspel MEP, bedacht door kinderen van St. Trudo en gemaakt door spellenfabrikant 999Games. Dit jaar is de school grote winnaar van de TechniekTrofee (zie kader). De jury blijkt gecharmeerd van de manier waarop St. Trudo ook andere scholen meeneemt in het verankeren van W&T. Regelmatig komen er scholen uit de (verre) regio langs om de kunst af te kijken. Ook geeft leraar en techniekcoördinator Cindy Raaijmakers workshops en studiedagen op scholen die meer techniekonderwjis willen aanbieden. Daarbij leert ze haar “cursisten” dat het bij techniekonderwijs niet alleen draait om kennisoverdracht. ‘Het is beter - en veel leuker – om zelf op onderzoek en ontdekkingstocht uit te gaan. Doen en ervaren dus, dat vinden kinderen leuk. Ze onthouden de uitkomsten beter, leren goed samenwerken en overleggen vaker. Op die manier versterken en verdiepen taal en techniek elkaar.’
TechniekTrofee 2016
De TechniekTrofee is een initiatief van TechniekTalent.nu en het Ir. W. Maas Geesteranus Fonds. Met deze prijs zetten zij basisscholen in de schijnwerpers die de talenten van hun leerlingen ontwikkelen met behulp van Wetenschap & Techniek-onderwijs. Andere genomineerden voor de hoofdprijs waren Op De Groene Alm (Utrecht) en CBS De Regenboog (Bergschenhoek).
Van groep 1 tot en met 8, op St. Trudo is techniek verweven in het complete lesaanbod. Zo experimenteren de kleuters tijdens buitenonderwijs met constructies van water en zand. In groep 6 leren kinderen tijdens een kookles over maten, mengen en verwarmen. En de hoogste groepen presenteren zelf proefjes, ontwerpen en onderzoeken aan hun klasgenoten. Het aanbod borduurt op elkaar voort en wordt steeds iets moeilijker. Raaijmakers: ‘De kleuters knutselen bijvoorbeeld een eenvoudige trein. In de middenbouw maken ze er ramen in en wielen onder. En in de bovenbouw zorgen ze dat ramen open kunnen en de trein rijdt.’ Elke klas heeft een uur in de week techniek, maar het vak wordt ook geïntegreerd in andere lessen, zoals taal, geschiedenis en rekenen. Alles bij elkaar krijgt elk kind zo’n twee uur in de week techniekonderwijs.
In het technieklokaal werken kinderen uit groep 7 en 8. Op de tafels plastic techniekkisten met kant-en-klare technieklessen uit kleurige kasten: De Techniek Torens. Jasper en Joep (beiden 10) werken samen aan een doolhof van plastic plaatjes die in elkaar klikken. ‘Dit is net spelen. Zo zouden alle vakken mogen zijn, je leert zonder dat je het doorhebt.’ De elfjarige Jarne (11) heeft zich op een elektrospel gestort. ‘De techniekles is altijd leuk,’ zegt hij, terwijl hij twee draadjes met elkaar verbindt. ‘Door knutselen snap je beter hoe dingen in elkaar zitten.’ Raaijmakers loopt rond en begeleidt, maar de kinderen doen zelf het werk. Ze volgde de post-hbo opleiding tot techniekcoördinator en is de aanjager van het techniekonderwijs op school. ‘Zo leuk om te zien dat sommige kinderen écht talent hebben. Ze denken nu al out of the box.’
In de handvaardigheidsruimte naast het technieklokaal werken Lara, Yentl en Lotte (alle drie 12) samen aan een award voor de groep 8 musical. Ontwerpen is makkelijker dan maken, lacht Lara terwijl ze voorzichtig een arm aan de award soldeert. Lotte is bezig om de sokkel te graveren. Naast hen ligt een papier met hun werkwijze, met erop een ontwerptekening en een stappenplan. ‘We zijn het niet altijd eens over de aanpak,’ vertelt Lotte, ‘maar uiteindelijk komen we er wel uit.’ De kinderen maken eerst een mini-proef en een stappenplan over de aanpak. Dat blijkt nog best lastig. ‘Dus leren ze er veel van,’ zegt Raaijmakers. Ze laat hen bewust tegen hun eigen problemen aanlopen. Door open vragen te stellen worden leerlingen gestimuleerd tot nadenken. ‘Ik bied wel suggesties maar niet de oplossing als kinderen met vragen komen. Ook dat is W&T-onderwijs.’
In de gang bij het technieklokaal staan de Techniek Torens. Voor het plakken van een fietsband, het maken van tandpasta, werken met zonne- en windenergie, metselen, verstekzagen en nog veel meer. Raaijmakers merkt dat andere scholen soms niets doen met de Techniek Torens. De leraren hebben in hun opleiding geen W&T gehad en moeten over een drempel heen. ‘Het is belangrijk dat je als school het hele team meeneemt in het enthousiasme en de spullen letterlijk aanreikt. Haar tips: Wees enthousiast, bied ondersteuning en deel je ervaringen. Zo laat je zien dat techniek integreren in de lessen helemaal niet ingewikkeld is.’
Ze laat het magazijn zien, met nog veel meer techniekdozen vol materialen om bijvoorbeeld watermetingen of constructieopdrachten te doen. ‘Ik werk de dozen steeds bij, zodat ze altijd up to date zijn. Zo hoeft niemand meer tijd te verliezen met zoeken. Dat verlaagt de drempel om techniekonderwijs te geven enorm.’
Met je school ook meer aan Techniekonderwijs doen? Techniekcoördinator Cindy Raaijmakers van de Helmondse basisschool St. Trudo heeft 5 tips:
1. Realiseer: je hebt een voorbeeldfunctie
Als je enthousiast bent, worden leerlingen het ook.
2. Leg de lat niet te hoog bij de technieklessen
Het proces is belangrijker dan het resultaat. Het gaat erom dat de kinderen samenwerken en iets van elkaar leren.
3. Stimuleer kinderen om bij elkaar te gaan kijken
Denk als leraar (als gelijkwaardige partner) met de kinderen mee. Geniet van de betrokkenheid en ontdek nieuwe talenten bij leerlingen.
4. Geef niet te veel geld uit aan dure gastlessen
Investeer liever in de eigen leraren, zodat die op gevarieerde manieren techniek kunnen geven.
5. Ga eens kijken op andere scholen
Hoe geven andere scholen de technieklessen vorm? Door een kijkje te nemen, krijg je mooie nieuwe ideeën.
Dit artikel is onderdeel van de Didactief-special De magie van techniek (oktober 2016). Deze special is gemaakt in opdracht en met financiële bijdrage van het TechniekTalent.nu.
1 De magie van techniek
2 Techniek is magisch
3 'Dit is leren zonder dat je het doorhebt!'
4 ‘Gastlessen geven techniek een gezicht’
5 Gastlessen organiseer je zo
6 De 7 werelden van techniek
7 Waarom bedrijfsbezoeken (nog) niet effectief zijn
8 'Laat leerlingen zélf de vragen stellen'
9 Techniek divers
10 'Techniekonderwijs geven, hoe doe je dat?'
11 Techniekonderwijs: een must of niet?
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
