Dossier

Special Digitaal eigenwijs

Tekst redactie Didactief
Gepubliceerd op 12-07-2023 Gewijzigd op 07-08-2023
Beeld Shutterstock

Laten we leerlingen digitaal eigenwijs maken, zodat ze slim en zelfstandig hun weg kunnen vinden in de digitale wereld.

RTL meldde eind juni dat bijna tweederde van de leraren in het vo pleit voor een mobieltjesverbod op school. Eerder dit jaar startte Erik Ex al een petitie om van de school een telefoonvrije plek te maken. OCW presenteerde begin juli het dringende advies om mobiele telefoons en andere devices vanaf 1 januari niet meer toe te staan in de klas.

Het besef dat die devices niet altijd een zegen zijn, is inmiddels wel ingedaald in het onderwijs en de samenleving. Experts benadrukken dat jongeren bijvoorbeeld last kunnen hebben van de druk die van sociale media uitgaat. Al nuanceren anderen dat leerlingen soms ook op onverwachte momenten hun voordeel doen met de informatie die de online wereld ze biedt.

Bottomline is: hoe je ook denkt over digitaal en virtueel, we moeten er wat mee in het onderwijs. Leraren ontwikkelen momenteel samen met experts nieuwe kerndoelen digitale geletterdheid die in de nabije toekomst wettelijk verplicht zullen worden. Didactief sprak – op initiatief van het ministerie van OCW – alvast met scholen en experts over hoe zij er nu al handen en voeten aan geven. Want leerlingen lijken dan wel met een device in de hand geboren te zijn, er is ook nog heel veel wat ze niet weten en wat we ze kunnen leren.

We besteden in deze special aandacht aan de basis: wat is digitale geletterdheid eigenlijk (en er blijkt wel meer dan één definitie), we spraken experts en praktijkdeskundigen en we gingen kijken op een aantal scholen. Want al lijkt de tegenbeweging in gang gezet en wordt het mobieltje straks misschien wel door de Tweede Kamer wettelijk verboden in de hele school (zoals in Frankrijk), dan nog zal onze wereld alleen maar digitaler worden. En daar kunnen we leerlingen dan maar beter op voorbereiden. In de volle breedte: door ze ‘digitale hygiëne’ aan te leren zoals een docent van het Metis Montessori Lyceum het noemt (wachtwoordbeheer, mediawijsheid) en door te leren programmeren, door ze op papier en digitaal te laten lezen (en ze uit te leggen wat het verschil is). Einddoel in mijn eigen woorden: laten we leerlingen digitaal eigenwijs maken, zodat ze slim en zelfstandig hun weg kunnen vinden in de digitale wereld.

Hebben we je getriggerd met deze special? Houd de dossierpagina dan in de gaten, want de komende maanden zullen we deze regelmatig updaten. Voor nu: veel leesplezier!

Inhoudsopgave:

Eigenzinnige creaties maken

Op basisschool De Meent in Waalre werkt leraar Liesbeth Mol aan een doorlopende leerlijn digitale geletterdheid (dg). Elke twee maanden programmeren is de basis: ‘Is er misschien een probleem waarvoor je een oplossing kunt bedenken?’

Digitaal lezen moet je leren

Lezen is een vaardigheid die je offline moet leren. Pas daarna kun je leerlingen – onder begeleiding – met digitale teksten aan de slag laten gaan, vertelt lector Anneke Smits.

Democratie, begrip en ongehoorzaamheid

Drie experts over kritisch denken en digitale technologie.

Drie vragen aan... Josien Boetje

Josien Boetje doet onderzoek naar effectieve didactiek van informatievaardigheden, aan instituut Archimedes.

Faits divers: digitaal

Ga aan de slag met deze tools om digitale geletterdheid te onderwijzen. Voor het po is er bijvoorbeeld de wereldoriëntatie-Biebbox van Meloo, voor vo Automated Feedback op schrijfvaardigheid van FeedbackFruits.

Kritisch denken als gelijkmaker

Leer kinderen kritisch omgaan met technologie, stellen Nynke Bos en Alexander van Deursen. Knoppenkennis staat aan de basis van digitale geletterdheid (dg), maar kritische vaardigheden zijn uiteindelijk belangrijker. Juist op dat vlak is kansenongelijkheid groot.