Volgens u is de term informatievaardigheden te beperkt. Wat bedoelt u?
‘Je ziet vaak dat de nadruk ligt op zoeken, maar het gaat om een proces waarbij kennis, informatie en houding gecombineerd worden. Het begint met het formuleren van een zoekvraag, vervolgens moet een leerling gevonden informatie beoordelen, selecteren en verwerken in een nieuw product. Pas als een opdracht gekoppeld is aan vakinhoud, krijgt deze authentieke betekenis. Dan begrijpt een leerling het nut ervan. Als leerkracht moet je het gehele proces begeleiden.’
Hoe doe je dat?
‘Door niet alleen het resultaat te beoordelen, maar ook te vragen welke bronnen leerlingen gebruikt hebben, hoe ze de kwaliteit daarvan beoordeeld hebben en welke keuzes ze hebben gemaakt. Bij een les Spaans vroeg ik leerlingen een vlog te maken en daarbij verschillende vertaalwebsites te gebruiken. Ze konden de gevonden vertalingen niet een-op-een kopiëren, want een vertaling van Google Translate is veel te formeel voor een vlog. Ze moesten zoekresultaten en hun eigen voorkennis integreren. De vlog moest ook een job bag bevatten van het werkproces, een visueel verslag. Als leraar moet je zo’n proces modelleren, herhaaldelijk inoefenen én voorleven. Laat ook zien wanneer het belangrijk is om kritisch naar bronnen te kijken, en wanneer niet.’
Je zegt dat leraren het proces moeten voorleven, maar beheersen zij de benodigde vaardigheden zelf voldoende?
‘Niet alle leraren zijn even digitaal bekwaam of beheersen de didactiek van informatievaardigheden. Zorg dat een aantal docenten per school goede begeleiding krijgt, zodat leerlingen deze vaardigheden bij een paar vakken op de juiste manier leren toepassen. Het begint vaak met bewustwording, want docenten én leerlingen overschatten zichzelf nogal eens. Poneer bijvoorbeeld een stelling, laat iedereen stemmen en geef ze vervolgens de opdracht bewijs te zoeken voor het omgekeerde van wat ze denken: laat zien dat de aarde plat is, bijvoorbeeld. Ze nemen dan vaak de eerste resultaten van Google over of zoeken toch bewijs voor hun eigen mening. Een eenvoudige opdracht kan veel inzicht geven.’
Dit artikel verscheen in de OCW-special Digitaal eigenwijs van Didactief, juni 2023.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
