In hun ‘Tool van de week’ namen Anca de Vries en Quirine Hakkaart je in het schooljaar 2019-2020 mee in hun enthousiasme over digitale hulpmiddelen en hoe zij deze inzetten in hun onderwijs. Ze beoordeelden een tool op drie punt op een schaal van 1 t/m 5: ‘Hoe blij word je hiervan’, ‘Hoe mooi ziet het eruit’ en is het ‘Direct inzetbaar’. Hun oordeel is gebaseerd op hun eigen ervaringen. Houd er rekening mee dat tools die groter zijn/wat meer inwerktijd kosten, een iets lagere score kunnen krijgen op ‘Direct inzetbaar’, maar uiteindelijk wel een grotere tijdswinst kunnen opleveren.
Hoe blij word je hiervan 
Hoe mooi ziet het eruit 
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO.
Duolingo is een gratis website waar je een taal kunt leren. In een vroegere versie van de site, gebeurde dit door het kiezen van de juiste vertaling van bepaalde zinnen. Dit had vooral te maken met het businessmodel erachter, want de site werkte met betaalde vertaalopdrachten, die dus indirect door de gebruikers werden uitgevoerd. Dat is inmiddels niet meer het geval en de site is flink geüpdated. Via een app kun je nu overal een taal leren, en in een makkelijk overzicht kun je zien wat je al geleerd hebt, en herhalingsoefeningen doen. De omgeving is mooi vormgegeven en de opbouw werkt motiverend. Voor Nederlandse gebruikers is er alleen een cursus Engels, maar als je Engels spreekt, zijn er 35 talen om uit te kiezen, waaronder Duits, Frans, Spaans, Italiaans, Russisch, Chinees, Arabisch en Latijn. Het is ideaal voor leerlingen die achter lopen of moeite hebben met een van deze (school)talen, maar ook voor docenten kan dit leuk zijn. Heb je altijd al Italiaans willen leren? Wil je je voorbereiden voor een excursie naar Polen of een reis naar Hawaii? Of wil je je leerlingen verbazen door een mondje Klingon (Star Trek) of High Valerian (Game of Thrones) te spreken? Maak een account aan bij Duolingo.
Anca: Ik beveel Duolingo niet alleen aan omdat het handig is om voor mijn vak te leren, maar vooral ook omdat ik als mentor vaak zag hoe frustrerend het is voor leerlingen als ze niet goed zijn in een of meer talen. Het beïnvloedt hun hele (school)carrière. En dan kan het heel fijn zijn om als mentor een leuke site aan te raden die ze kan helpen, en die ook niet als strafwerk voelt. Duolingo helpt trouwens ook die leerlingen die vooruitlopen en niks te doen hebben. Laat ze een extra taal leren (daar zijn ze wel even zoet mee) en dan vervolgens in die taal iets voor jouw vak maken. Kortom, voor een tool als deze zie ik echt alleen maar mogelijkheden.
Quirine: Hier op Saba worden veel talen gesproken – Nederlands, Engels en Spaans. Op Sint Maarten wordt ook nog Frans gesproken, dus ik kan mijn talenhart hier ophalen! Iedereen die ik spreek die een taal wil leren, heeft het hier over Duolingo. Via de app is het supermakkelijk om in die verloren tien minuten als je op de bus staat te wachten, in de trein zit of even lekker op de bank, wat aan je talenkennis te doen! Je kunt zowel woorden als zinnen oefenen – afhankelijk van de moeilijkheidsgraad die je kiest, en je kunt dus steeds verder groeien in je taalbeheersing.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO.
‘Programmeren is de taal van de toekomst.’ Of je dit nu gelooft of niet, feit blijft dat steeds meer landen programmeren als schoolvak verplicht stellen; de verwachting is dat dit ook in Nederland elk moment kan gebeuren. Verplicht of niet, leren programmeren is een vaardigheid die later van pas kan komen; en programmeertalen zijn gebaseerd op principes en vaardigheden die zelfs voor niet-techneuten nuttig zijn. Maar hoe leer je nu kinderen programmeren? De micro:bit, ook wel de BBC Micro Bit genoemd, is een open source hardware die door de BBC is ontwikkeld voor gebruik in het computeronderwijs in het Verenigd Koninkrijk. De software is gratis, en op de site kun je veel opdrachten en kant-en-klare lessen downloaden. Bijkomend voordeel is dat de site goed onderhouden wordt en er ook veel links zijn te vinden naar ander lesmateriaal, en naar programmeer wedstrijden. De site heeft een Nederlandse versie, maar helaas zijn nog niet alle documenten of artikelen vertaald; als je leerlingen ermee aan het werk zet, moet je er misschien bij blijven om de opdrachten te vertalen. Ten tweede is de software en het lesmateriaal gratis, maar wanneer je het wilt toepassen en een apparaat of horloge wilt programmeren, heb je wel materiaal nodig. Er zijn speciale Micro:bit kaarten, die je in speciale apparaten en accessoires kunt stoppen, maar deze kosten wel geld (zo rond de 20 euro per stuk). Ziet dit er voor jouw leerlingen of studenten te kinderachtig uit? Kijk dan ook eens naar Microsoft Powerapps.
Anca: Ik las laatst dat Nederland waarschijnlijk in het basisonderwijs programmeren verplicht stelt, maar ik zie juist ook mogelijkheden voor middelbare scholen en MBO’s. Programmeren en het schrijven in computertaal is eigenlijk niks anders dan expliciet instructies geven en verbanden leggen. Computers doen precies wat jij hen opdraagt, dus programmeren is ideaal om te zien hoe duidelijk je je hebt uitgedrukt en of je de juiste verbanden hebt gelegd. Dat de BBC dit vervolgens in een schattig apparaat heeft omgezet waar je gratis materiaal voor kunt downloaden, vind ik alleen maar leuk. Ik denk dat elke leerling hier wat aan kan hebben, maar stiekem wil ik zelf ook heel graag zo’n apparaatje kopen om mee te gaan spelen.
Quirine: Het leren van een programmeertaal heeft raakvlakken met verschillende vakken op school. Denk aan het leren van een taal, maar ook wiskunde en natuurkunde! Micro:bit is er één, maar er zijn nog vele anderen. Zo heb ik – toen ik met school op uitwisseling in Taiwan was – leerlingen LEGO-bouwwerken zien programmeren, maar ook Arduino (een minicomputertje waar je allerlei scripts voor kunt schrijven) is een goed voorbeeld. Voor sommige van deze programmeertools heb je materiaal nodig zoals een computer of een kaartje waar je het geprogrammeerde op kunt zetten, maar leren nadenken in programmeertaal, kan al heel rustgevend werken en leerzaam zijn, omdat je zo gestructureerd na leert denken!
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO.
De volgende twee sites bieden een simpele, maar fantastische service bij het opstellen van een beoordelingsformulier. Of het nu voor een cijfer is of niet, wanneer je werk laat inleveren en daar feedback op geeft, helpt het om een goede rubrics te hebben. Die vertelt je hoeveel punten je voor een bepaald aspect van het werk kunt geven, en wat het onderscheid is tussen volle punten, en minder of halve punten.
Steeds meer scholen willen meer verantwoordelijkheid bij leerlingen leggen, of stappen af van het gebruik van (veel) cijfers. Juist dan kan het interessant zijn om als leraar niet zelf een rubrics te maken of te kiezen, maar dit samen met je klas te doen. Wanneer je vooraf met de klas in gesprek gaat over je kwaliteitseisen, en wat nu precies goed is en wat niet, dan geef je ze niet alleen inspraak in hoe ze beoordeeld worden, maar schep je ook duidelijkheid over je verwachtingen en betrek je ze bij de opdracht.
Anca: Op de hogeschool heb ik de ruimte om rubrics aan te passen en dat heeft effect op een klas. Zo moeten mijn studenten dit jaar bijvoorbeeld een presentatie geven. Ik vertel ze eerst wat mijn ideale presentatie is (een soort TED-talk, maar dan met de eloquentie van Obama en een mooie RP Britse uitspraak), en ik laat ze vervolgens een speech zien van Mark Rutte. Hoewel deze niet voldoet aan mijn ‘eisen’ worden zijn speeches aan de EU vaak geprezen om hun duidelijkheid, humor en soms zelfs zijn Engels. Vervolgens vraag ik hen wat een goede presentatie is, en maken ze hun eigen rubrics. Niet alleen kan ik iedere student hierdoor feedback geven op de aspecten die hij of zij belangrijk vindt, ik zie ook dat de studenten die zelf nagedacht hebben over goede presentaties het beter doen.
Quirine: Laatst heb ik geprobeerd met leerlingen een rubrics te maken om het debat dat ze gingen houden, te beoordelen. Met de klas wilden we dus één beoordelingsformulier voor iedereen gebruiken. Van te voren wist ik niet zo goed wat ik kon verwachten, maar ik heb leerlingen online naar voorbeelden laten zoeken en met ze gepraat over wat zij realistisch en eerlijk vonden. Zelf had ik ook een paar punten bedacht die ik belangrijk vond, en deze kwamen bijna allemaal terug bij de leerlingen – super dus! Ik zag ook dat de leerlingen beter wisten wat er van ze verwacht werd omdat ze zelf meegewerkt hadden aan de rubrics, en we hier ook een goed gesprek over hadden gevoerd in de les. Hoe doe je dat, je argumenten opbouwen en tijdens een debat netjes omgaan met je tegenstanders? Ik vond het veel waardevoller dan zelf een rubrics maken, uitdelen en bespreken.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO
Je moet een taal beheersen om je vak uit te oefenen, wat je vak ook is. En als je niet talig bent, of door dyslexie of dyspraxie blind bent voor bepaalde tekens, moet je je toch kunnen uitdrukken. Het kan dan onwijs handig zijn om een tekst, voor je hem deelt met anderen, te laten nakijken op spellings- en taalfouten. Gelukkig zijn er ook apps die taalgebruik analyseren. Grammarly kijkt naar Engelse teksten en komt met suggesties voor verbetering, qua spelling, grammatica en woordkeuze. Languagetool is iets minder bekend en uitgebreid, maar kan dit voor verschillende talen. Voor beide geldt dat de betaalde versie alle functionaliteiten heeft en taaladvies op maat kan bieden; de gratis versie is net iets beter dan een gratis spellingschecker. Bij een gratis account kun je de tekst copy-pasten en krijg je gemarkeerd de fouten te zien, en bij Grammarly nog wat informatie over de tekst. Bij een betaald account is het alsof iemand alle fouten er voor je uithaalt en suggesties aandraagt voor verbetering.
Anca: Een van de dingen die ik het lastigst vond bij de overstap van voortgezet naar beroeps onderwijs voor volwassenen is hoe we omgaan met taal en taalfouten. Ik weet van verschillende middelbare scholen waar er richtlijnen zijn over spellingsfouten en waar bepaalde fouten niet meewegen als een leerling dyslectisch is en ‘er dus niks aan kan doen’. In het beroepsonderwijs is de consensus juist vaak dat we opleiden tot een beroep, en je baas later ook niet alle spellingsfouten door de vingers ziet. Mijn studenten zijn er dan ook zelf verantwoordelijk voor dat zij iets kunnen schrijven dat vrij is van taalfouten. Voor sommigen is deze overgang van voortgezet naar beroepsonderwijs een onmogelijke en dat vind ik zonde, en (met dit soort apps in mijn achterhoofd) zelfs onnodig. Als taal echt een belemmering is in het uitvoeren van je werk (ook voor ons, welke docent kan het zich veroorloven een mail vol fouten te sturen aan ouders of studenten?), vind ik de prijs van de betaalde versie van deze tools heel schappelijk.
Quirine: Als ik (werk-)stukken van leerlingen en studenten nakijk, is taal (spelling, grammatica en woordgebruik) bijna altijd een beoordelingspunt. Heb je hier moeite mee, dan is het fijn als je de juiste ondersteuning kunt vinden. Voor het laten uitspreken van toetsen of teksten, zijn er veel verschillende programma’s beschikbaar (denk aan Kurzweil), maar om je teksten te checken zijn er niet zo heel veel beschikbaar. Grammarly en Languagetool zijn uitzonderingen. Ik raad ze aan al mijn leerlingen aan – het is een kleine moeite om de gratis versie te laten draaien. Mocht één van beide programma’s je bevallen, dan kun je de betaalde variant aanschaffen. En nog belangrijker, hoe meer fouten er uit je tekst worden gehaald, hoe beter!
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: VO, MBO, HBO, WO.
Wil je een quiz maken om je leerlingen te laten oefenen met een moeilijk onderwerp? Bij Gimkit, dat ontworpen is door een student, staat leerbaarheid centraal. Als docent maak je gratis een quiz aan door vragen op te geven en punten toe te wijzen per vraag. De punten worden uitgedrukt in virtueel geld. Heb je een vraag goed, dan win je geld, heb je de vraag fout win je min-geld. Vragen die fout gaan, komen vaker langs; vragen komen ook steeds in wisselende volgorde langs om te testen of ze goed zijn blijven hangen. Behalve het onderwerp, oefen je ook inzicht en strategisch denken. Als je genoeg ‘geld’ hebt verzameld, kun je bijvoorbeeld een verdubbelaar kopen voor nog meer oefeningen.
Anca: Elk vak heeft wel een paar van die hoofdstukken die moeilijk zijn, en waarvoor leerlingen extra willen oefenen. Zorgt jouw vak voor veel uitval of onvoldoendes, maak dan een Gimkit aan. Het ziet er mooi uit en het nodigt uit om te spelen. Het is niet ingewikkeld om te maken, en oprecht leuk om te spelen. Ik heb met de demoversie en een proefquiz zelf ondervonden hoe verslavend het is, en is dat niet wat we willen bereiken in het onderwijs? Jongeren verslaafd maken aan leren?
Quirine: Het mooie aan Gimkit is dat vragen die leerlingen fout beantwoorden, vaker herhaald worden. Bij andere tools is dit vaak het probleem: Is een vraag fout, dan komt deze niet meer voorbij! Door de vragen die fout worden beantwoord te blijven herhalen, biedt Gimkit leerlingen de kans ze alsnog te begrijpen – of in ieder geval te onthouden wat het goede antwoord dan is. Staan er vragen in het boek? Die kun je ook invoeren – denk aan extra opdrachten, een diagnostische toets, vragen uit de opgaven of zelfverzonnen opdrachten.
Crosswordlabs en Wordsearchlabs
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO
Woordzoekers kreeg je vroeger op de basis- en middelbare school vooral rond de feestdagen, want dan was er veel materiaal beschikbaar. Zelf een woordzoeker maken is veel werk. Met alle gratis digitale tools van tegenwoordig kun je nu alles eenvoudig en snel zelf maken. Eerder hebben we in deze rubriek al een puzzelmaker besproken, maar hierbij de links naar nog twee, want eerlijk, puzzels kun je niet vaak genoeg doen. Tussendoor, als start van een nieuw hoofdstuk met woorden die gerelateerd zijn aan het thema, of juist vlak voor de toets als extra oefenmateriaal.
Anca: Ik deelde altijd graag woordzoekers en kruiswoordpuzzels uit en mis dat nu wel op de hogeschool. Om snel en handig een puzzel te maken is het essentieel dat je de woordenlijst of begrippenlijst digitaal hebt, want dan is het echt een kwestie van knippen, plakken en op genereren drukken. Ook heel leuk: maak er een voor je mentorklas met namen en woorden die te maken hebben met de leerlingen in je klas, of als kennismaking met de school of docenten of vakken van dat jaar.
Quirine: Als ik in het vliegtuig zit, vind ik niks fijner dan Zweedse puzzels of kruiswoordraadsels maken. Als ik er veel maak, raken mijn hersenen in een soort ‘kruiswoordraadselmodus’, en gaat het invullen steeds makkelijker. Dat is waarom ik ook vaak kruiswoordraadsels inzet in de les. Ik gebruik een website waardoor het een kwestie is van woorden met definities opschrijven (bij biologie), of woorden en hun betekenis (bij talen), de woorden invoeren in de website, et voilà. In vijftien minuten, inclusief printen, heb ik zo een leuke en betekenisvolle werkvorm, als afsluiting van een paragraaf of hoofdstuk of als opfrisser bij de start van een nieuw hoofdstuk. Het is ook leuk om leerlingen de woorden met hun definities te laten aanleveren (daar heb je online tools voor, denk aan Padlet) of zelfs een kruiswoordraadsel in je toets te stoppen om de reproductievragen te testen…
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO
Filmpjes kijken in de les, of juist alleen audio laten horen? Dit kan eenvoudig met Peggo. Dit is een gratis YouTube download programma waarmee je je favoriete filmpje als mp3 of mp4 opneemt, zodat je ze ook offline kunt bekijken of beluisteren. Fijn als je niet afhankelijk wilt zijn van het internetsignaal, liever geen reclames tussendoor ziet of maar een deel van het filmpje wilt laten zien. Met Peggo kun je ook geluiden opnemen, bijvoorbeeld voor een quiz waarbij deelnemers dierengeluiden moeten raden, of het accent van een spreker. Je opent de videolink, selecteert het deel dat je wilt hebben en klikt op download.
Pas wel op voor reclames die binnenkomen tijdens het downloaden. De site is legaal, maar haalt zijn inkomsten uit reclamegelden, dus het kan zijn dat er pop ups in beeld komen terwijl je je bestand downloadt. Zie dit als de prijs die je betaalt om pop-upvrij in de klas te kunnen kijken of luisteren.
Anca: Niet elke school waar ik heb gewerkt had betrouwbaar internet, en filmpjes willen nog wel eens verdwijnen van het net, dus ik vind het altijd fijn om een offline back up te hebben. Daarnaast doe ik vaak quizzen in de les en is het fijn om de audio als bestand te laten horen, genummerd, in plaats van het te moeten opzoeken terwijl iedereen meekijkt. De reclame vind ik jammer en geeft me soms een wat onveilig gevoel, maar de site is legaal, en eerlijk, ik kan niet zonder.
Quirine: Recent heb ik hier op Saba, waar ik woon, ingevallen op de middelbare school. Saba krijgt zijn internet door één lange kabel vanaf Sint Maarten, en die kabel is niet echt betrouwbaar. Peggo heeft in die periode echt mijn leven gered! Als ik met de klas een filmpje wilde kijken en het internet deed het niet, had ik altijd mijn download achter de hand en kon ik toch door met mijn les. Met Peggo was ik voorbereid op het onvoorspelbare en daar was ik super blij mee!
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit 
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO
In de ideale wereld heb je een lade vol essentiële onderwijsmiddelen, van stiften tot timers en dobbelstenen, paraat voor wat voor werkvorm dan ook. In de praktijk is dit nog wel eens lastig, bijvoorbeeld omdat je geen eigen lokaal hebt, maar zelfs dan is dat geen garantie dat je alles ook elke les bij de hand hebt. Een goede kennis van digitale tools kan in dit opzicht levens, of in elk geval lessen, redden.
Wil je werken met een timer of zandloper? Naast Classroomscreen kan de online-stopwatch uitkomst bieden. Behalve een reguliere stopwatch heeft hij ook zandlopers, en bommen die afgaan als de tijd voorbij is. Ook Google helpt. Staat er een leuk bordspel in het werkboek? Pionnen zijn zo gemaakt van snippers papier of kleingeld, en met een mobiel per tafel waarop je googled ‘roll a dice’, kunnen leerlingen digitaal met een dobbelsteen gooien. Je kunt Google natuurlijk sowieso veel opdrachten geven, maar wist je dat het ook verstopte Eastereggs heeft? Zo kun je spelletjes spelen, of filmpjes of grapjes te zien krijgen als je op bepaalde (vaak nerdy) termen zoekt. Ook leuk, vraag Google om ‘a barrel roll’ te doen, dan gaat je scherm draaien; als je googled op ‘gravity’, verschijnt er een knopje waarmee je de zwaartekracht op je scherm uit kunt zetten. Superleuk om een keer je leerlingen mee in de maling te nemen!
Anca: Ik houd van spelletjes in de les, en hier op de hogeschool heb ik een eigen kantoor, met een kast vol pionnen, dobbelstenen en timers enzo. Vroeger had ik dat niet en toen waren deze tools echt handig. Een bordspel spelen als je een groep overenthousiaste pubers hebt die graag hard met dobbelstenen gooien of pionnen niet teruggeven, is niet gezellig. Dan is het ideaal als ze met hun eigen geld en mobiel spelen.
Quirine: Simpele online tools kunnen echt life savers zijn! ‘Roll a dice’ heb ik tijdens het sporten gebruikt. Doel was om alle cijfers van de dobbelsteen (en de bijbehorende oefeningen) 1x gedaan te hebben. In teams streden we dan tegen elkaar. Dat was hilarisch en supermotiverend!
App store/Play Store: Guessy Words
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: VO, MBO, HBO
Iedereen kent wel van die analoge spellen die af en toe in het onderwijs terugkomen: Denk aan 30 seconds, Party&Co, Pictionary et cetera. Dit is natuurlijk heel makkelijk ook digitaal te maken! De app Guessy Words is eigenlijk een app voor 30 seconds, waarmee je het spel als het ware digitaal kunt runnen. Er zit een timer in, er worden kaartjes gemaakt en de puntentelling wordt bijgehouden: alles wat je nodig hebt! Dit biedt natuurlijk ook legio mogelijkheden voor het onderwijs! Denk aan het omschrijven van woorden en begrippen, waarbij het vooral om parate kennis gaat. Een superleuke manier om de voorkennis van leerlingen op te halen (speel het bijvoorbeeld aan het begin en aan het einde van het hoofdstuk), of na een hoofdstuk een stukje toetsvoorbereiding te doen.
Natuurlijk blijft het niet alleen bij 30 seconds. Ook vele andere spellen kun je goed gebruiken. Denk bij de talen bijvoorbeeld aan Black Stories (of de varianten in andere kleuren die er zijn, net iets minder luguber), PimPamPet of Memory met het goed moeten benoemen van de naam van een voorwerp in een bepaalde taal. Ieder spel dat je als docent leuk vindt, kun je ombouwen tot iets nuttigs voor in de les!
Anca: Ik liep er tegenaan dat veel leerlingen en studenten in het Nederlands denken; wanneer ze Engels moesten praten, wisten ze ineens een woord niet en gingen ze daarop zitten wachten. Om ze te trainen in het gebruik van synoniemen of omschrijvingen gebruik ik dan vaak 30 seconds. Niet alleen geeft dat gegarandeerd een gezellige les, ik merk dat spreekvaardigheid makkelijker voor ze wordt. Ik heb zelf een doosje en als dat op mijn bureau ligt, weet iedereen wel hoe laat het is, maar het is ideaal dat er ook een app is waarmee je dit kunt spelen. Heb ik mijn kaarten een keer niet mee, kunnen we toch 30 seconds, of Wie ben ik? spelen.
Quirine: Ik ben groot fan van 30 seconds en vind het al helemaal hilarisch om dat met leerlingen te spelen! Als leerlingen met lachende gezichten bezig zijn met mijn vak, ben ik heel erg blij! Soms liet ik leerlingen zelf de begrippen aandragen die op de kaartjes mochten komen, en soms kopieerde ik gewoon de begrippenlijst. Simpel, en toch een lesvullend programma waarbij leerlingen alsnog bezig zijn met de (reproductieve) vakinhoud!
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar 
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO
Escaperooms. Superleuk voor de puzzelaars, de fanatiekelingen en zeker ook net zo goed voor degenen die een escape room maken! Een online tool om escaperooms te maken is (nog) niet beschikbaar, maar er zijn wel een aantal tools die gecombineerd kunnen worden. Zo is er Goosechase waarbinnen leerlingen opdrachten uit kunnen voeren en tot bepaalde codes kunnen komen, maar hiervoor wordt ook vaak Google Forms gebruikt. Daarnaast is er de website van Escape the Classroom, waar veel verschillende type puzzels opgeslagen zijn. Voor bètavakken zijn er veel specifieke puzzels, maar ook voor Spaans staan er nu puzzels op de site. De site is helemaal gratis en opgezet met een LOF-subsidie door twee Nederlandse docenten. Een geweldig staaltje innovatie waar iedere docent van kan profiteren!
Anca: Ik houd van puzzels en spelletjes. Elke les doe ik de deur dicht (voor dramatisch effect, voor zuurstof doe ik hem meestal weer open), en studenten mogen zelden tot nooit eerder weg. Dat is school. Maar hoe leuk als dat al onderdeel is van je spel? Je zit opgesloten, en je moet leren en werken voor je vrijheid. Het mooie van escaperooms vind ik dat ze vaak bestaan uit heel uiteenlopende opdrachten, waardoor je als leraar dus niet eens gebonden wordt door thema of vaardigheid. Bedenk een leuk verhaal, voeg goed oefenmateriaal samen en je hebt een escaperoom. Betaalde rooms zijn vaak grandioos opgezet met veel requisieten, maar zo ingewikkeld en duur hoef je het voor jezelf natuurlijk niet te maken. Houd je verhaallijn dicht bij school en je kunt de meeste materialen bij de receptie of conciërge ophalen. Inspiratie voor puzzels vind je onder andere op deze site.
Quirine: Ik word snel heel fanatiek, en ook met het maken en oplossen van escaperooms! Ik heb zelf twee verschillende kamers gemaakt met puzzels, en dat is best veel werk (+/-40 uur per kamer). Maar het was het altijd meer dan waard als ik die studenten, bij ons tijdens de introductieperiode, met elkaar zag samenwerken alsof ze al drie jaar met elkaar in een klas zaten, zo superfanatiek! Voor een stukje teambonding vind ik het dus superleuk, zowel voor docenten als voor leerlingen!
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO
Overal waar geleerd wordt, worden flashcards gebruikt. Er zijn talloze apps die hier een digitale variant van bieden, maar vaak zijn deze betaald. CoboCards is gratis! Superfijn voor leerlingen of studenten die hier niet zo veel geld aan uit willen geven. De site is in het Duits (maar is redelijk simpel, dus er is wel door te komen), en eenmaal kaartjes gemaakt, zijn ze goed te gebruiken! Het is echt zo simpel als de vraag en het antwoord invullen, en je kunt beginnen met oefenen. Een super manier voor leerlingen en studenten om hun reproductieve kennis te vergroten en zo een basis te leggen om vragen van een ingewikkeldere orde goed te kunnen beantwoorden.
Anca: Ik maakte vroeger flashcards voor moeilijkere tentamens en vakken en dit is een ideale manier om te leren. Lekker old school aan een grote ring kaartjes bundelen en meenemen in de trein om te leren, superleuk! Maar laten we eerlijk zijn, niet echt meer van deze tijd. Ideaal om snel en makkelijk kaarten te kunnen maken, die online te kunnen gebruiken, maar bijvoorbeeld ook in een app voor onderweg.
Quirine: In zowel het voortgezet onderwijs als op het hbo heb ik veel studenten gezien die beginnen met leren door het maken van flashcards, en zelfs hier op Saba bij de medische universiteit zijn er heel veel studenten die leren door middel van flashcards! Ze worden dus op veel verschillende niveaus gebruikt, en dat hier nog een goed en gratis alternatief voor was, was bijzonder. Met CoboCards is er nu een goed alternatief voor de betaalde varianten, en CoboCards bewijst dat iets er niet supergelikt uit hoeft te zien om toch functioneel te zijn: Sterker nog, hoe gelikter hoe meer je meestal moet betalen om van alle diensten gebruik te kunnen maken. CoboCards is no-nonsense en doet wat het moet doen.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO
Yes! Een mindmaptool! Natuurlijk kun je in PowerPoint ook mindmappen, maar uiteraard is hier ook een fancy systeem voor, namelijk Popplet! Zonder account kun je zo aan de slag, en met account kun je je mindmaps opslaan en delen met andere mensen. Zij kunnen dan ook bewerken, zodat je samen aan één mindmap kunt werken. Voor deze tool heb je de recentste versie van flash nodig, of je kunt ook de app downloaden via de Appstore (voor Android is de app niet beschikbaar). De tool ziet er mooi en intuïtief uit, en in de les kun je hier dus zo mee aan de slag!
Anca: Ik raad studenten bij bijna alles aan om een mindmap te maken, omdat dit zo’n goed overzicht geeft. Zelfs als ik zelf een lijstje maak, komen er altijd zoveel pijlen en kleurtjes bij dat het uiteindelijk een halve mindmap is geworden. Een app waarmee je gratis mooie mindmaps online kunt maken vind ik dan ook heel leuk. Met het gratis account heb je er 10, maar van elke mindmap die af is kun je natuurlijk een screenshot maken en die elders opslaan, waardoor het voor mij toch voelt als onbeperkt mindmaps maken.
Quirine: Ik ben groot fan van het maken van mindmaps, maar ik vind het zelf niet fijn om dat in PowerPoint te doen. Popplet werkt zo intuïtief dat het een soort plug-and-go is geworden, wat ik zelf heel fijn vind! Binnen de biologie is het fijn om via mindmaps de samenhang tussen verschillende onderwerpen te laten zien, en het is ook fijn dat er een fijn werkend alternatief is voor PowerPoint! Ik gebruikte ze in mijn lessen vaak tijdens een uitleg of als recap aan het einde van het hoofdstuk. Leuk om te zien hoe leerlingen de samenhang zien en dit met ze te kunnen bespreken!
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: VO, MBO, HBO, WO
Evernote is een online platform waar je aantekeningen kan maken. Er is ook een app die je op je telefoon of tablet kunt installeren, en via de laptop kun je ook inloggen op je online omgeving. De app werkt erg intuïtief en is gratis, en je kunt herinneringen of deadlines instellen, audiofiles inspreken, bijlages uploaden, handgeschreven tekst of foto’s toevoegen en een tekstnotitie toevoegen. Er zijn notitieboeken waar je notities van dezelfde categorie in kunt onderbrengen, en je kunt ook notities met elkaar delen. Al met al is het dus een app die alle aantekeningen en herinneringen die je hebt, gestructureerd kan opbergen voor je: fijn voor docenten en leerlingen! Evernote heeft een basisversie die gratis is en twee verschillende betaalde versies, die ook bijvoorbeeld teambeheer en teamsamenwerking en koppelingen aan bijvoorbeeld Google Drive of Outlook bevatten. Het is voor alle opties wel nodig om een account aan te maken.
Anca: Deze tool is inderdaad handig voor leerlingen en studenten, omdat die altijd wel een device bij zich hebben waar ze aantekeningen op kunnen maken, en omdat ze die makkelijk kunnen bundelen, dus nooit iets kwijtraken. Ook de optie van aantekeningen delen vind ik heel waardevol, omdat ze zo vlak voor een toets met elkaars aantekeningen kunnen werken. Dat ik vooral toepassingen zie voor mijn studenten betekent niet dat hij niet voor docenten of voor privégebruik ook heel handig is. Zodra je veel aantekeningen maakt en bijvoorbeeld in veel verschillende projecten of vakken zit, is het overzichtelijk kunnen ordenen van al je informatie echt onmisbaar. Ben je meer een paperlover zoals ik? Of type je niet graag je aantekeningen mee? Geen excuus want hier upload je net zo makkelijk foto’s of zet je geschreven tekst om.
Quirine: Ik gebruik Evernote voor al mijn notities! Ik ben nooit meer de klos als ik mijn aantekeningenboekje zou vergeten, want ik heb alles online opgeslagen in verschillende notitieboeken, en ik kan dus overal bij mijn aantekeningen! Vaak wijs ik leerlingen en studenten op deze functie, omdat ook handgeschreven notities nu ordelijk bij elkaar gestopt kunnen worden… en niet meer kwijt kunnen raken.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO
Klikbrief is een tool waarvan je je kunt afvragen of je hem wilt delen met je leerlingen. De slogan van Klikbrief is ‘Sneller en beter brieven schrijven’ en dat is ook precies wat deze website doet. Hij helpt een groot deel van je (formele) brieven te schrijven in het Duits, Engels, Frans, Nederlands en Spaans. In de site zit een hele stapel standaardzinnen en de opmaak wordt ook voor je geregeld. Niet alleen voor leerlingen heel handig, maar ook voor docenten, en eigenlijk iedereen die wel eens een brief naar het buitenland of in een andere taal moet sturen! Voor Klikbrief heb je geen account nodig, het is helemaal gratis, en het is echt zo simpel als het klinkt!
Anca: Als taaldocent liep ik er bij formele brieven wel eens tegenaan: hoe zwaar wegen briefconventies ten opzichte van taal? Ik ben er zelf van overtuigd dat je goed uitdrukken in een taal belangrijker is dan weten waar je de datum en je eigen adres zet op een brief, maar iedereen moet uiteindelijk wel een goede formele brief kunnen schrijven later, inclusief datum. Bij Klikbrief is dat heel simpel: je vult alle gegevens in, kiest uit een lijst met standaardzinnen, en je hebt een kant en klare brief, die je zelf nog persoonlijk moet maken en kunt aanpassen. Ik doe het bij studenten wel: solliciteren naar een reep chocola. Dan hebben ze het allemaal een keer gedaan, en weten ze hopelijk de site te vinden als ze een keer een echte formele brief moeten schijven. De basis klopt, de focus ligt op taal en ik heb nog steeds genoeg feedback op de brieven zodat ik niet het idee heb dat ik mijn studenten iets cadeau doe.
Quirine: Hoewel ik een bèta ben, moet ik soms ook brieven of mails naar het buitenland of in een andere taal sturen. Dat is altijd weer gepuzzel en gezoek naar het juiste format, de juiste zinnen en een passende afsluiting. Met Klikbrief heb ik meteen de inspiratie die ik nodig heb voor mijn brieven en krijg ik ze meteen in de lay-out die ik nodig heb.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO
Educaplay heeft spelletjes verzameld op veel verschillende gebieden. Denk aan een kruiswoordpuzzel, fill in the blanks, geheugenspelletjes, mix-and-match-spellen, woordzoekers en nog heel veel meer. Met een gratis account kun jij al deze spelletjes zelf gaan maken, en ze zo toepasbaar maken op jouw les. Ook kun je de spellen van anderen inzien, waardoor je ook daar weer inspiratie uit kunt halen. Leerlingen kunnen de spelletjes online spelen, en dan wordt de tijd bijgehouden en het aantal punten. Ook kun je Educaplay spellen embedden in een Wordpress-blog en in Moodle, als je daar accounts hebt. Educaplay heeft een gratis versie die prima werkt, maar je kunt ook weer voor een betaalde variant kiezen die bijvoorbeeld geen reclame heeft en scores voor langere periodes bewaart.
Anca: Als ik tijd heb vind ik het leuk om extra opdrachten te maken. Niet perse extra werk om leerlingen mee te pesten, maar iets dat ze hopelijk thuis motiveert om te leren of iets met mijn vak te doen, zoals een woordzoeker of kruiswoord met de woorden van het hoofdstuk. De quizzes en spelletjes die je met Educaplay kunt maken zijn net zo, maar dan digitaal. Als je op een school werkt waar iedereen een eigen laptop of tablet heeft, kun je ze ook makkelijk in de les spelen.
Quirine: Er zijn veel websites om bijvoorbeeld bingo of rebussen te maken, maar Educaplay heeft alles onder elkaar gezet, waardoor je op één site terecht kunt voor heel veel verschillende spelvormen. Toen ik Educaplay voor het eerst zag, werd ik heel enthousiast over de Fill in the Blanks, maar ook de geheugenspelletjes en de mix-and-match-spellen vond ik erg leuk om uit te proberen in de klas. Leerlingen krijgen weer eens op een andere manier te maken met de lesstof, waardoor ze het op een nieuwe manier verwerken en zo de stof hopelijk beter in hun hoofd krijgen.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO
Stop de persen! Dit is de app waarvan je niet wist dat je hem miste, maar als je hem eenmaal kent, kun je niet meer zonder! Rebusclub is een tool die iedere tekst kan omzetten in een rebus. Engels of Duits, aardrijkskunde of geschiedenis: van ieder vak op de middelbare school dat informatieve teksten bevat, kun je kleine stukjes in de Rebusclub invoeren en dan wordt er vanzelf een rebus van gemaakt! De tool is gratis, je hebt geen account nodig – het is echt zo simpel als een willekeurige zin invoeren en op ‘Maak de rebus’ klikken! Er zijn twee verschillende moeilijkheidsgraden, en het leuke is dat de site nog steeds in ontwikkeling is, dus er komen steeds nieuwe talen en icoontjes bij!
Anca: Ik houd van dit soort tools. Ze hebben geen duidelijk nut en je kunt er eigenlijk alles mee. Leuk als opdracht, of als extra werk voor een snelle leerling, maar ook ideaal voor een themales of spel. De volgende keer dat ik een instructie doe of een escaperoom maak, komt er zeker ergens een rebus in terug. Niet omdat het moet, maar omdat het kan. Let wel op dat het programma waarin je ze kopieert de symbolen kent, anders kun je de rebus beter als plaatje opslaan en op die manier invoegen.
Quirine: Dit is precies zo’n tool waardoor ik digitale didactiek zo ontzettend leuk ben gaan vinden! Supersimpel, niet te veel poespas, en zo verrassend en inspiratievol! Ik ga dit soort rebussen zeker gebruiken als intro op een hoofdstuk, als toetsvraag, als leermethode, als begripsmethode of als check aan het einde van een les. Er zijn weinig tools waar je zo makkelijk mee wegloopt!
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO
Met Screencast-o-matic kun je heel makkelijk kennisclips opnemen aan de hand van iets wat op je scherm afspeelt, zoals een PowerPoint. Het idee is dat je het deel van je scherm selecteert dat moet worden opgenomen, en je daarbij een voice-over inspreekt. Ook is het een online video editor, zodat je filmpjes die je gemaakt hebt, kunt editen. Met de gratis versie kun je alle basisdingen doen die je nodig hebt, en met de betaalde versies kun je je filmpjes nog mooier maken door muziek te importeren en toe te voegen aan je filmpjes, screenshots te maken of door een green screen filter te gebruiken.
Het concept van Screencast-o-matic past heel goed bij Flipping the Classroom. Weet je niet zo goed hoe je daarmee moet beginnen of heb je geen zin en tijd om een script te schrijven en daar een fancy filmpje bij te maken, dan kun je met Screencast-o-matic supersimpel je PowerPoint – of een andere tool – voorzien van een ingesproken tekst door jou.
Anca: Het gemak waarmee je je scherm opneemt en inspreekt heeft veel toepassingen en is leuk om te gebruiken. Waar ik vroeger nog lestijd kon besteden aan het leren gebruiken van een woordenboek, moeten leerlingen en studenten tegenwoordig steeds vaker online dingen vinden. Maar hoe gebruik je een digitaal woordenboek? Welke is het beste? En hoe zoek je bronnen? Maar denk bijvoorbeeld ook aan digitale omgevingen voor ouders. Hoe kun je online de cijfers van je kind inzien? Hoe teken je online in voor een oudergesprek? Ideaal als je daar een filmpje van hebt, zodat iedereen thuis op zijn gemak kan zien wat hij of zij moet doen.
Quirine: Ik heb Screencast-o-matic gebruikt om kennisclips te maken over het automatisch versturen van toetsscores, en ik ben fan! Bij een Powerpoint kun je ook binnen Powerpoint de functie gebruiken om gesproken tekst toe te voegen aan de sheets, maar verder ken ik geen ander programma dat zoiets kan. Ik gebruikte Excel, Word en Outlook, en zocht echt naar een tool om wat ik daadwerkelijk op mijn scherm zag, op te nemen. Precies wat Screencast-o-matic doet dus! Het programma werkt fijn; het is simpel om zo’n kennisclip te maken. In mijn geval dus ideaal! Ik zou het graag nog eens uittesten door korte stukjes uitleg op te nemen en dit met leerlingen in Flipped of blended learning toe te passen.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO
Mentimeter is een online presentatietool, waarbij je ook interactieve elementen in je presentatie kunt stoppen. Hierbij kun je denken aan een woordweb, q&a’s, peilingen en enquêtes en zelfs GIFjes. Hoe tof is dat?! De gegevens van de presentatie (en vragen) kun je exporteren en je kunt met je telefoon de presentatie bedienen, en laten vertalen voor je publiek. Mentimeter heeft een gratis variant waarbij je ook weer alle basistools hebt, en twee verschillende betaalde accounts waarbij je ongelimiteerd vragen kunt toevoegen aan je presentatie en bij het duurste account ook je presentaties kunt pimpen met je eigen logo of ‘signature’.
Anca: Ik ken Mentimeter vooral van bedrijfspresentaties, maar collega’s van mij zweren bij deze tool. Hij is mooi vormgegeven, en je kunt ook met de gratis variant snel een paar vragen aan je publiek stellen om iedereen te activeren of om te zien of iedereen alles heeft begrepen. Persoonlijk vind ik voor onderwijs PowerPoint (offline) of LessonUp (meer vragen en opties) makkelijker, maar als ik een bijeenkomst heb voor ouders of professionals heeft Mentimeter mijn voorkeur vanwege het gemak en de professionele uitstraling.
Quirine: Ik heb Mentimeter vaak gebruikt om bijvoorbeeld een woordweb te maken tijdens de les. Het is superleuk om live het woordweb te zien ontstaan, en ook steeds te zien aanpassen naarmate leerlingen meer input leveren (al kun je dit ook uitzetten, als je niet wilt dat leerlingen door elkaar ‘geïnspireerd’ raken). Soms had ik niet de puf om me te verdiepen in de volgende presentatietool, dus dan gebruikte ik alleen het woordweb in bijvoorbeeld een PowerPoint-presentatie. Dat haalt qua frontaal lesgeven even de druk eraf, en het is superleuk om in te haken op de antwoorden die je ziet verschijnen; het verhoogde in mijn lessen weer de betrokkenheid van de leerlingen.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO.
Het leuke van apps waarin leerlingen iets aan elkaar moeten uitleggen, is dat de kinderen van te voren goed moeten nadenken over hoe ze iets uit gaan beelden. Dat betekent dat ze op een hoger organisatieniveau dan normaliter van ze wordt gevraagd, moeten nadenken over het onderwerp. Om het goed te kunnen uitleggen, moet je het natuurlijk goed snappen, en daar zit hem de winst! Stop-motion filmpjes zijn filmpjes waarbij de leerlingen als het ware heel veel foto’s achter elkaar maken, waarbij iedere foto net weer iets anders is dan de vorige. Als alle foto’s dan achter elkaar worden gezet, lijkt het net een filmpje! Stop-motion video’s zijn een leuke aanvulling op het gebruik van een gewone presentatie of een tekening, omdat leerlingen hun telefoon of camera mogen gebruiken, hun creativiteit erin kwijt kunnen (denk aan het gebruik van papier, Lego, rietjes en ander materiaal).Het biedt jou als docent de mogelijkheid om in detail de stof met leerlingen te bespreken, zodat ze het goed in het filmpje kunnen verwerken, zonder dat je klassikale uitleg staat te geven. Er zijn veel apps waarmee je stop-motion video’s kunt maken, maar PicPac (Android) en Stop-Motion (iOs) zijn voorbeelden met een gratis optie.
Anca: Ik houd van die creatieve toepassingsopdrachten waarbij je iedereen lekker aan het werk zet, en goed kunt zien of iedereen alles heeft begrepen. Filmpjes zijn dan leuk, maar niet altijd handig. Opnemen moet bijvoorbeeld vaak buiten de les om, en voor onzekere leerlingen of klassen waarin gepest wordt, kan het opnemen en bekijken heel lastig zijn. Stop motion video’s zijn aan elkaar geplakte foto’s en daardoor kun je er in de les aan werken, hoeft niemand zelf in beeld, en kun je (goed) materiaal een volgende keer ook weer hergebruiken. Ik heb ooit in het Aboriginal Art Museum in Utrecht met een groep leerlingen stop motion video’s gemaakt. Wat zij in een half uur konden produceren was al echt heel leuk. Idealiter heb je twee of drie lessen om te plannen, uit te voeren en elkaars filmpjes te kijken, maar het viel me echt mee hoe makkelijk en snel dit kan.
Quirine: Voor mij zijn stop motion video’s echt de perfecte combinatie van vakinhoudelijk iets proberen uit te leggen, en toch creatief kunnen nadenken om je punt duidelijk te maken. Ik heb bijvoorbeeld een filmpje gemaakt op basis van papier en wat office supplies, zoals paperclips, punaises, in stukjes geknipte rietjes et cetera, maar stop-motion video’s van Lego vind ik ook altijd supertof! Een groot voordeel is dat je de filmpjes kunt bewaren (bijvoorbeeld op een digitaal prikbord zoals Padlet), en je zo een mooi archief kunt creëren voor leerlingen om nog een keer de stof terug te kijken.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO.
Leerlingen worden vaak heel erg fanatiek van spelletjes, en Goosechase haakt daar mooi op in. Het is een app waarmee je speurtochten kunt uitzetten. Hoe tof is dat?! Van te voren zet je als docent een speurtocht uit met opdrachten, zoals open vragen, meerkeuzevragen, foto-opdrachten, waarna je tijdens de speurtocht als ‘moderator’ kan volgen hoe leerlingen de opdrachten uitvoeren en wat ze inleveren. In de gratis versie kun je tot drie teams toevoegen en heb je eigenlijk alles wat je in de basis nodig hebt, maar met een betaalde (dure!) account kun je met meer teams deelnemen en bijvoorbeeld ongelimiteerd speurtochten naast elkaar draaien. De mogelijkheden zijn eigenlijk eindeloos. Een kennismakingsspeurtocht van de nieuwe school voor brugklassers: laat leerlingen foto’s maken van voorwerpen in school waarvan je alleen het woord in het Duits/Engels/Spaans geeft, of laat ze buiten organismen of gedrag vastleggen of bepaalde onderdelen van een plant of bloem fotograferen voor biologie. Het kost natuurlijk best veel voorbereidingstijd, maar het levert je ook een superactieve les op!
Anca: Vaak valt het moment voor een leuke themales precies in een drukke periode, en dat maakt een speurtocht ideaal. In groepjes lekker iedereen de school uit, waar ze samen en actief leren (en jij lekker in een leeg en stil lokaal kunt nakijken of voorbereiden). Ik heb vorig jaar zelf een speurtocht in elkaar gezet, zodat aankomend studenten de stad konden leren kennen. Dat was leuk, maar wel veel werk. Bij deze tool kun je, door je vragen aan te passen, je leerlingen het werk laten doen, en via de site meekijken hoe ze het doen. Dat je met de gratis versie maar zo weinig groepen op pad kunt sturen vind ik niet erg. Juist mooi hoe het voor een individuele leraar gratis is; wil je als school een hele jaarlaag op pad sturen, dan moet school daarvoor betalen.
Quirine: Als bioloog word ik natuurlijk superenthousiast van dit soort apps! Hoe cool, ik kan leerlingen naar buiten sturen om vragen te laten beantwoorden of foto’s te laten maken van organismen of iets dergelijks. Ook beredeneervragen of verkapte examenvragen kunnen worden toegevoegd, waardoor leerlingen ook echt met elkaar in discussie kunnen gaan over het juiste antwoord. Stel een prijsje voor de winnaars ter beschikking en succes gegarandeerd! Het allerfijnste aan deze app? Dat het ook voor leerlingen voor wie op een stoel zitten al een hele uitdaging is, geschikt is. Je kunt de speurtocht zo uitgebreid en daardoor zo actief maken als je zelf wilt. Ik ben fan!
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO.
Google is zo’n fantastische site, dat het zelfs als woord opgenomen is in de meeste woordenboeken. Het googelen leidt niet alleen tot informatie voor ons, maar betekent ook enorme winst voor het bedrijf: de advertentiehits bovenaan betalen per klik, en al onze zoekgegevens zijn ook weer geld waard. Het succes van online zoekmachines heeft inmiddels al geleid tot meerdere concurrenten, zoals kindvriendelijke varianten waarop kinderen veilig kunnen zoeken naar informatie zonder onwenselijke hits (Koekeltjes, Kiddle of KidRex). Eind 2009 is het ecologische antwoord op Google opgericht, Ecosia. In samenwerking met het WNF doneert Ecosia tachtig procent van hun winst aan het planten van nieuwe bomen. Niet alleen biedt Ecosia alles wat je ook via Bing of Google kan vinden, maar onder de zoekbalk in het hoofdscherm loopt continue ook een teller hoeveel bomen er al geplant zijn dankzij gebruikers. Vind jij duurzaamheid belangrijk? Stel de site dan in als jouw homepage, of laat je leerlingen of studenten een keer in de les informatie zoeken via Ecosia.
Anca: Een van mijn studenten vertelde mij hierover, en ik heb hem sindsdien altijd bij mijn favorieten staan. Heerlijk om een product of activiteit te vervangen door een alternatief dat net zo goed is maar veel beter voor de wereld. Vaak gebruik ik verschillende zoekmachines, omdat je meestal andere resultaten tegenkomt, maar Ecosia is er altijd een van. Er komt steeds meer aandacht voor duurzaamheid in het onderwijs en ik merk dat ook ik mijn ‘dat gaan we even googelen’ heb vervangen voor ‘Googlen of Ecosia’en’.
Quirine: Yes! Van Ecosia gaat mijn biologenhart sneller kloppen! Het is zo simpel, en eigenlijk zo slim. Want wat kun je nou beter doen dan tijdens het zoeken op internet, meteen zorgen voor het aanplanten van nieuwe bomen?! Sowieso is Ecosia een must-have voor iedere bioloog, maar ik raad iedereen aan om Ecosia in te stellen als homepage en een steentje bij te dragen aan de herplant van bomen!
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: VO, MBO, HBO, WO.
Eigenaarschap en interactie verhogen motivatie en inzet van leerlingen en dat proberen we dan ook allemaal in onze lessen terug te laten komen. Bij lezen is dat vaak lastig en leerlingen vinden het dan ook steeds moeilijker om boeken te lezen. Gamebooks zijn interactieve boeken. Het concept is eigenlijk al heel oud: je leest een verhaal, maar jij als lezer bepaalt wat er gebeurt. In de papieren versies betekende dit dat je de keuze had uit twee opties, en dat je afhankelijk van je keuze op een bepaalde bladzijde las hoe het verder ging. Online kun je met een simpele druk op de knop verder lezen. Ideaal voor bijvoorbeeld de literatuurlessen, wanneer jij als docent een gamebook maakt om te testen of iedereen het verhaal gelezen heeft (wat gebeurt er na nadat Huckleberry Finn een boot steelt?) of om leerlingen een gamebook te laten maken waarin ze eigenaar worden en het verhaal met hun eigen keuzes verder schrijven (Elizabeth Bennet had nooit nee moeten zeggen op het huwelijksaanzoek). Maar denk bijvoorbeeld ook aan geschiedenislessen, of een introducerend verhaal waaruit het belang van wiskunde of natuurkunde bij elke beslissing of bij elke plottwist blijkt of getest wordt.
Anca: Ik ben een enorme boekenworm en kan ervan genieten me te laten meeslepen met een verhaal. Ik heb keuzes in een boek nooit heel leuk gevonden. Maar als docent vind ik het fantastisch! Superleuk om het jaar te beginnen met een verhaal van mijn ‘rampenvakantie’, waarbij alleen de kennis van mijn vakgebied mijn leven heeft gered, en ik dus ook meteen even hun kennis kan inschatten. Maar denk ook aan bijvoorbeeld een literatuurproject waarbij je je leerlingen zelf een gamebook laat maken en ze elkaars gamebooks laat lezen en beoordelen..
Quirine: Gamebooks lenen zich heel erg goed voor grotere projecten, en misschien zelfs wel voor vakoverstijgende projecten. Voor biologie kan ik me voorstellen dat het goed past om de leerlingen een verhaal te laten schrijven, bijvoorbeeld over sporten, waarbij verschillende dingen kunnen gebeuren (denk aan sprinten, warming-up, sportdrank drinken, iets eten, en dergelijke). Leerlingen moeten dan alle scenario’s uitwerken (en laten zien dat ze snappen wat er gebeurt), maar zijn ook in een interface bezig die tot de verbeelding spreekt. Ik zie daar een mooie kans voor de talenvakken om bij aan te sluiten.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO.
Veel methoden bieden tegenwoordig online downloadbare puzzels aan die je vlak voor de toets kunt uitdelen om te kijken of iedereen alles snapt. Meestal zijn dit woordzoekers en kruiswoordpuzzels, maar via deze site kun je je eigen puzzels maken. Kruiswoordpuzzels en woordzoekers, maar ook cryptogrammen, doolhoven en andere woord-en rekenpuzzels. Je kiest je voorkeurspuzzel, copy-paste je woordenlijst of begrippenlijst en de site maakt hier een puzzel van die je zo op een hand-out kunt kopiëren.
Anca: Ik vond dat op de middelbare school altijd ideaal, zo’n laatste week voor de toets ging ik toch alleen herhalen, en naast alle drukke quizzen en activiteiten, deed ik ook altijd een lesje puzzelen. Iedereen lekker rustig aan de puzzel (en dus indirect aan het leren) terwijl ik ondertussen een enkeling kon helpen, of gewoon lekker een kopje thee kon drinken en wat nakijken. Nu op het hbo hoeven mijn studenten geen woordjes meer te leren, en heb ik te weinig lessen om ze te kunnen laten puzzelen in de les. Toch waarderen ook mijn studenten het nog als je wat puzzels met begrippen online zet zodat degenen die willen, of toch een uur in de trein zitten te niksen, kunnen puzzelen.
Quirine: Voor sommige lessen had ik standaard al begrippenlijsten. Door de stof te herhalen met behulp van een kruiswoordpuzzel, konden mijn studenten zich de stof op een andere manier eigen maken, wat ze vaak een nieuw perspectief opleverde. Wat ik het allerleukste en belangrijkste vind is dat ik merkte dat studenten inhoudelijk gingen nadenken over de stof, hun aantekeningen erbij pakten, en met elkaar bediscussieerden wat het juiste antwoord moest zijn. Het aantal letters en de letters die ze al van andere woorden hadden gaven dan een beetje sturing. Door zelf rond te lopen in de klas en de misconcepten in de discussies die ik hoorde te onthouden, kan ik deze bij het nabespreken van de puzzel klassikaal behandelen.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO.
Padlet is eigenlijk een prikbord. Waar je vroeger werk liet maken en op het bord hing, kun je leerlingen nu vragen om het online op het bord te prikken. Vervolgens kunnen ze elkaars werk zien, maar ook commentaar geven. Als docent moet je je eerst registreren, en maak je vervolgens je prikbord aan waarbij je zelf de achtergrond kunt bepalen, maar bijvoorbeeld ook je bord kunt opdelen in verschillende categorieën. Qua privacy zijn er verschillende opties, je kunt een openbaar bord aanmaken, met een link werken zodat alleen de mensen met de link iets kunnen posten, of je kunt je klas ook een account laten maken en hen koppelen zodat alleen zij, onder eigen naam, op het bord kunnen posten en zien. Je kunt tekst, maar ook foto’s laten uploaden van een project, en vervolgens iedereen vragen om feedback te geven op elkaar.
Anca: Ik geloof heel sterk in samenwerkend leren en leren van elkaar. Wanneer ik een individuele opdracht heb waarvan ik denk dat het goed is als ze elkaars werk kunnen zien, maak ik altijd een Padlet aan. Het gaat mij dan niet per se om de feedback (daar zijn weer andere tools voor), maar het gaat er vooral om dat ze kunnen zien hoe anderen de opdracht hebben geïnterpreteerd. Over het algemeen vinden studenten dat ook interessant, helemaal als ik mijn feedback ook op Padlet geef of de opdrachten rankschik op hoe goed ze zijn. In dat geval werkt de anonimiteit juist in mijn voordeel, omdat de studenten zelf weten wat van hem of haar is. Maar je kunt ze ook allemaal een account laten maken en de huiswerkcontrole helemaal openbaar doen (zodat ze dus ook elkaar kunnen controleren).
Quirine: Tijdens mijn lessen was ik op zoek naar een tool waarbij ik studenten een stad kon laten ontwerpen, en dit klassikaal kon nabespreken zonder daarbij langs iedere gebouwde stad te hoeven lopen met de hele klas. Met Padlet liet ik de studenten een foto maken van hun stad, en deze uploaden op het Padlet-prikbord. Zo kon ik in één oogopslag overzien welke verschillende type ontwerpen van steden er waren, en op basis hiervan de theorie achter een bepaald ontwerp bespreken. Hierdoor was de studentbetrokkenheid bij het onderwerp groter dan waneer ik de theorie gewoon besprak. Het leverde mij meer plezier in mijn lessen op, en zorgde ervoor dat ik niet continue directe instructie aan het geven was!
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO
De Beter-websites bieden een ideale functie om je basiskennis bij te spijkeren van onder andere spellen, rekenen, Bijbelkennis, taaltesten en Engels, Frans, Duits, Spaans en Afrikaans. Je gaat naar de website van jouw keuze, en naast dat hier allerlei uitleg te vinden is, kun je je ook opgeven voor de dagelijkse training. Als jij je opgeeft voor Nu Beter Engels, dan krijg je elke werkdag een e-mail met een paar vragen over woordgebruik en grammatica. Het niveau kun je zelf instellen, en per vraag kun je daarna ook zien hoe deze gemiddeld is beantwoord, en de bijbehorende uitleg lezen. Tot slot houdt de tool ook jouw scoreverloop bij en kun je zien of je beter wordt in de vaardigheid.
Omdat het een e-mail is met een kort toetsje dat automatisch wordt opgestuurd, is het een kleine moeite waar je niet eens zelf aan hoeft te denken. Ideaal om je eigen kennis bij te spijkeren, maar ook een goede tip voor leerlingen of studenten die moeite hebben met een van de vaardigheden en de motivatie missen om hier zelf elke dag voor te leren.
Anca: Ik heb deze site leren kennen toen ik een tijdje op kantoor werkte. Collega’s die veel (buitenlands) mailcontact bijhielden, maar dit soms nog lastig vonden, hadden een account. Elke ochtend met opstarten van de computer deed iedereen zijn korte toetsje, en na verloop van tijd ging dat steeds beter. Toen ik later in het onderwijs ging werken en leerlingen had die echt moeite hadden met Engels, heb ik hen ook een account aan laten maken. Het mooie is dat ze er niet zelf aan hoeven te denken, en op een laagdrempelige en niet arbeidsintensieve manier toch dagelijks aan hun taal werken. Ideaal als ook de ouders meedoen, dan kunnen ze als extra stok achter de deur bij het eten scores vergelijken en moeilijkheden bespreken.
Quirine: Er is geen Nu Beter Biologie, maar voor het communiceren met collega’s over de hele wereld en het bijhouden van mijn talen zijn de Nu Beter-websites heel erg handig! Zeker bij de talen zie ik een mooie mogelijkheid om dit in het onderwijs te gebruiken. Hopelijk komt er snel een variant waarin ook biologie en andere niet-alfa-vakken vertegenwoordigd zijn!
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO.
Vertaalmachines waren jarenlang een doorn in het oog van taaldocenten, resulterend in een soort Frankenstein-teksten en veel onvoldoendes: niet goed voor je leerlingen. Toch kan het gebruik van een vertaalmachine best handig zijn,als je eens iets wilt vertalen naar of uit een andere taal. Steeds meer vertaalmachines hebben kennis van grammatica, maar een van de beste op dit moment is wel Deepl. Ze herkent niet alleen automatisch verschillende talen, maar vertaalt teksten ook grammaticaal correct. Deepl heeft ook een thesaurusfunctie: met een klik op een vertaald woord, krijg je een lijst synoniemen. Wanneer je een ander synoniem kiest, past Deepl de zin bovendien weer aan waardoor de optie grammaticaal correct is. Of je Deepl als taaldocent met je leerlingen deelt, moet je natuurlijk zelf weten, maar alleen al voor jou zelf kan dit ideaal zijn (denk aan uitwisselingsweken en buitenlandse contacten, of aan kinderen met ouders die slecht Nederlands spreken).
Anca: Mijn eerstejaars studenten moeten best veel schrijven en dat probeer ik ze dan grammaticaal correct te leren doen. In hun tweede studiejaar stap ik hiervan af en is de les een soort arbeidssimulatie: ze solliciteren naar een baan en vervolgens word ik hun baas en moeten zij voor mij en mijn klanten goede documenten produceren. Omdat het dan niet meer gaat over het goed doen, maar goed werk opleveren leer ik ze allemaal trucjes en laat ik ze dus ook deze site gebruiken. Dit werkt heel goed. Omdat ze veel meer gaan kijken naar de kwaliteit van de vertaling en welk woord het beste past, heb ik veel inhoudelijke gesprekken in de klas over taal en het effect van bepaalde woorden en connotaties. Daarnaast kom ik ook veel minder irritante spelling- en grammaticafouten tegen bij het nakijken, wat voor mij (en hopelijk ook voor hun toekomstige baas) heel prettig is.
Quirine: Sinds ik Deepl ken, gebruik ik bijna nooit meer Google Translate! Als biologiedocent geef ik geen grammaticales, maar bij het lezen van scripties of andere documenten van studenten regent het soms taalfouten. Soms kiezen studenten ervoor om een (deel van hun) scriptie in het Engels of een andere taal te doen, en dan raad ik ze altijd Deepl aan. Ook als ik zelf literatuuronderzoek doe in het Frans of Spaans, gebruik ik Deepl om de woorden of zinnen die ik niet begrijp, op te zoeken en te vertalen. Het fijne is dat de vertalingen logischer zijn dan bij andere vertaalsites, waardoor het me tijd scheelt om te vertalen en het op die manier mijn werkdruk verlicht.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO.
Snel anoniem van een groep antwoord krijgen op een vraag, en de resultaten meteen in een wordcloud zien? Dat kan met deze website, en je hebt er niet eens een account voor nodig. Je maakt een vraag (je kunt eventueel een wachtwoord aanmaken om de vraag later aan te passen), geeft aan hoelang de vraag online blijft en vervolgens maakt Answergarden een pagina aan. De link deel je vervolgens met de klas en iedereen kan antwoord geven.
Een nadeel is dat Answergarden anoniem is en deelnemers onbeperkt antwoorden kunnen geven waardoor de site niet direct geschikt is om een vraag te stellen aan een groep pubers. Maar voor een ouderavond of een collegiale bijeenkomst is de site perfect om een leuke openingsvraag, een open vraag of een evaluatie te doen.
Anca: Geen account hoeven aanmaken vind ik altijd ideaal, want dat maakt dat je de vraag vijf minuten voor je les of bijeenkomst kunt aanmaken, en het er toch professioneel uitziet. Ik maak zelf altijd een screenshot van de resultaten om te bewaren, maar vaak is dat niet eens nodig. Als ik bijvoorbeeld suggesties wil voor een klassenuitje, kan iedereen iets typen. Zo voorkom je dat de luidste mening gevolgd wordt. De suggestie die het meest voorkomt, is kennelijk het populairst: daar kun je als docent gelijk mee aan de slag. Voor evaluaties vind ik Answergarden ook heel leuk. Vraag bijvoorbeeld eens wat iedereen van je les/de stof/het gelezen boek vond en je krijgt een mooie woordwolk die je later nog eens kunt gebruiken.
Quirine: Voor sommige typen vragen in de les is een Answergarden ook in de klas heel geschikt, bijvoorbeeld als je wilt inventariseren welke typen vis er de afgelopen twee weken zijn gegeten in de groep. Answergarden leent zich niet zo goed voor uitgebreide en ingewikkelde vragen of concepten, maar een snelle vraag met een snel antwoord is zo gesteld – en dat is in mijn ogen ook de kracht van deze tool. Zo’n vraag kan de basis zijn voor een discussie of het uitbouwen van bepaalde concepten. Ideaal als ik hoge werkdruk ervaar en even snel wat wil inventariseren.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: VO, MBO, HBO, WO.
Jeopardy! Is een bekende Amerikaanse spelshow waarbij deelnemers getoetst worden op algemene kennis. Je kiest een categorie, speelt voor een x aantal punten (dit bepaalt de moeilijkheidsgraad van de vragen), en krijgt vervolgens een antwoord, waarbij j de juiste vraag moet stellen. Kun jij bij het begrip de juiste beschrijving geven? Of een vraag stellen waarop dat begrip het juiste antwoord is? Jeopardy! is dus anders dan veel quizzen of schooltoetsen, maar je controleert nog steeds dezelfde kennis. Deze quiz vergt van jou als docent relatief meer werk en meer klassenmanagement . Dit maakt de quiz vooral geschikt voor oudere leerlingen of kleinere groepen. Maar hij is een mooi alternatief voor de website Flipquiz die een tijdje geleden offline ging, een gratis quizsite die veel docenten gebruikten. Jeopardy labs komt het meest in de buurt van hoe Flipquiz werkte, maar is grafisch iets minder uitgebreid.
Anca: De quizzen zijn snel gemaakt: omdat de website iets minder grafisch is, werkt hij op bijna elke schoolcomputer. Hoewel hij voor mij als docent Engels een culturele meerwaarde heeft, speel ik Jeopardy toch niet zo vaak omdat het wel enige uitleg vraagt voor een klas. Kinderen zijn zo gewend om begrippen te leren als antwoord op een vraag, dat andersom werken (het bedenken van de juiste vraag bij het antwoord) nog best lastig kan zijn. Dit maakt het eigenlijk wel een goed onderwijsspel, maar ja, het vraagt wel veel meer van mij als docent. Dat gezegd hebbende kan ik echt enorm genieten van mijn rol als quizmaster die stemmen opzet en bordjes omdraait.
Quirine: Via Anca kwam ik met deze tool in aanraking. Wat ik zo tof vind aan Jeopardy labs is dat het werken in teams kan bevorderen. Als quizmaster kun je de klas verdelen in groepjes en ze voor het verzinnen van de juiste vraag met elkaar laten overleggen. Door bij een foute vraag de andere groepjes ook mee te laten doen/kans te laten maken op een punt door een goede vraag te verzinnen, verhoog je de discussie over het onderwerp en de samenwerking tussen leerlingen – en dat is iets wat ik heel graag zie in mijn lessen!
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO, VO, MBO, HBO, WO.
Bingo is traditioneel meer bekend van bejaardentehuizen en campings waarbij er aan een rad gedraaid wordt en er balletjes met een nummer uitkomen. Heb jij die nummers op je kaart, dan kruis je ze aan en bij een volle rij of kaart roep je ’bingo’. Niet heel hip of onderwijskundig, maar met deze twee websites kan het dat wel worden. Via deze sites kun je je eigen bingokaarten genereren waarop je zelf nummers, maar dus ook begrippen of woorden, kunt zetten. De kaarten kun je als pdf downloaden, printen en vervolgens in de klas uitdelen zodat je je standaard overhoring net even iets leuker kunt maken. Via Myfreebingocards kun je lay-outs kiezen, maar bevatten alle kaarten wel dezelfde woorden; het kan dan handig zijn om een tweede set te maken met net andere woorden, anders weten leerlingen dat elk woord op elke kaart staat en ben je heel snel klaar met spelen. Via de Bingobaker heb je minder leuke layouts, maar kun je verschillende kaarten maken en ook plaatjes toevoegen.
Anca: Ik houd van bingo, in de klas dan. De drukste groepen heb ik hiermee stil gekregen en het is een leuke en luchtige manier om te toetsen of iedereen alles weet. Daarnaast is het ook nog eens heel weinig werk. De meeste methoden werken met begrippen of woordenlijsten die je zo kunt copy-pasten, zodat de voorbereiding je alleen de eerste keer een beetje tijd kost. Overigens, ik had ook altijd een set lege kaarten liggen, voor als ik erg druk was: dan mochten de leerlingen de eerste helft van de les hun moeilijkste woorden op een kaart schrijven, en deelde ik die gehusseld weer uit. Didactisch nog beter, en nog minder werk. Bij het spelen houd ik altijd twee simpele regels aan: ik zeg alles maar één keer (dus is het stil) en bij een valse bingo moet je een liedje zingen (dus gebeurt dat eigenlijk nooit). Daarnaast zorg ik meestal voor leuke prijsjes of goedkoop snoep.
Quirine: Bingo in de klas vind ik echt een superleuke manier om voorkennis te testen of als voorbereiding op het reproductieve kennis-deel van een toets. In mijn lessen zette ik het beide in, waarbij ik de begrippen op de bingokaarten plaatste, en de definities voorlas. Degene die dan als eerste bingo had op een rij of de gehele kaart, ontving een klein prijsje. In mijn lessen merkte ik vaak een verhoogde motivatie om goed op te letten en na te denken, en soms ontstond er zelfs tussen leerlingen discussie over begrippen.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: VO, MBO, HBO en WO.
Quizzen zijn ideaal om op een leuke en luchtige manier, kennis of huiswerk te testen en te belonen, of te ‘straffen’ als het niet gedaan is - zonder dat je boos hoeft te worden! Wat Socrative onderscheidt van tools zoals Plickers en Kahoot die hier eerder besproken zijn, is dat je meerdere soorten vragen kunt stellen, en ook niet per se in een klassikaal tempo hoeft te spelen. Naast de bekende multiple choice-opties, kun je deelnemers open vragen laten beantwoorden. Hoewel je dan wel erg afhankelijk bent van spelling en synoniemen (die jij als docent allemaal goed moet invoeren) maakt dit de quiz een stuk moeilijker en inhoudelijker. Ook biedt Socrative de optie om races te doen waarbij deelnemers op hun eigen device de vragen invullen, en op het bord wordt bijgehouden welk team aan kop ligt. Tot slot heeft Socrative na afloop hele goede en duidelijke statistieken waarbij je per vraag of deelnemer het scoreverloop kunt zien. Een nadeel is wel dat je niet op naam speelt en deelnemers ook later nog aan een team of race kunnen deelnemen.
Anca: Het grote verschil tussen bijvoorbeeld Kahoot en Socrative is dat de eerste echt een spel is, en er bij Socrative veel meer aandacht is voor inhoud. Ik gebruikte Socrative bijvoorbeeld altijd om groepen leesteksten te laten doen. Door het race-element en de verplichte samenwerking in groepen was dit niet saai en hield het toch de aandacht bij het lezen. Het is ook makkelijker om goede antwoorden toe te lichten. Een nadeel is dat de groepen niet gesloten zijn. In het VO had ik nog wel eens groepen die snel in de race strandden, en dan opnieuw met dezelfde kleur gingen spelen, of die ‘per ongeluk’ samen voor dezelfde kleur speelden.
Quirine: Mijn zoektocht naar de ultieme tool om quizzen in mijn lessen te integreren, begon bij Socrative een aantal jaar geleden. Het was toen nog één van de eerste quiz-tools en nog vrij basic, maar Socrative is in de afgelopen jaren veel uitgebreid en heeft energie gestopt in de functionaliteit van de tool. De zogenoemde ‘Space race’ is heel erg leuk om met de klas te doen, en weer eens wat anders dan altijd dezelfde Kahoot!. Het gebruikersgemak vind ik iets lager dan bij Kahoot, omdat Socrative wat minder intuïtief over komt, maar door de nieuw ingebouwde functionaliteiten is het toch een serieuze optie geworden.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: alle.
Canva is een website die heel handig is als je (veel) documenten moet opmaken. Zodra je een gratis account hebt aangemaakt, kun je kiezen uit een enorme database aan type bestanden zoals CV’s, social media posts, posters, factsheets en infographics, of documenten zoals menukaarten, kranten, planners en boodschappenlijstjes. Binnen een categorie heb je veel keuze uit gratis (maar soms ook betaalde) designs, en als je er een hebt gekozen kun je hier je eigen tekst en foto’s in kopiëren, hem nog helemaal aanpassen en vervolgens als pdf downloaden. Je kan de site natuurlijk zelf gebruiken als docent, en op die manier de mooiste posters voor schoolfeesten, klassenuitjes uitnodigingen of open dag-flyers maken. Maar je kan ook je (oudere) leerlingen ermee laten werken zodat ze minder tijd kwijt zijn aan lay-out, en meer aandacht besteden aan inhoud. Voor bijna elk vak is er wel een leuke opdracht te bedenken, dus kijk vooral eens op je gemak naar de mogelijkheden om te zien wat jij hieruit kan halen.
Anca: Ik ben fan van Canva. Voor mezelf scheelt het me enorm veel tijd als ik ‘even’ iets extra’s moet maken, maar ik raad het vooral ook mijn studenten aan. Ik geef een module solliciteren in het Engels en met zo’n simpele Word-CV val je tegenwoordig niet op. Heerlijk als ik dan na een korte module en wat praktische tips al die mooie cv’s door mag geven aan opdrachtgevers en alleen maar complimenten krijg over hoe professioneel en goed deze eruit zien.
Quirine: Dankzij deze tool is ook mijn CV geüpgraded van een Word-CV naar een mooi ogend CV waar ik ook echt complimenten over krijg als ik solliciteer. Dat is natuurlijk heel vleiend, maar ik ben niet zo creatief en technisch onderlegd dat ik dat zelf kan bedenken – Canva is hierbij mijn reddende engel! Voor zowel privé- als werkaangelegenheden is het een fijn programma om te gebruiken, omdat je professionele eindresultaten krijgt. Moeten leerlingen iets organiseren? Laat ze zelf een poster maken! Goed voor de creativiteit en in veel vakken kun je dit, zoals Anca ook al vertelde, inbouwen.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: alle.
We horen je al denken: ‘Powerpoint?! Maar dat kennen we toch allemaal al?’ Hoewel veel mensen Powerpoint gebruiken tijdens hun lessen, is er een aantal opties te weinig belicht. Natuurlijk kennen we allemaal de Powerpoint sheet: Je kunt er titels, plaatjes, animaties, tekst, opsommingen in zetten, liefst niet meer dan 7-9 regels tekst per sheet, en het liefst geen complete volzinnen. Maar, welke opties zijn er nog meer?
1. Maak eens posters in Powerpoint - ook om op A0 of A1 af te drukken → Je kunt een eigen achtergrond en tekstvakken toevoegen, aan de hand van een stappenplan.
2. Voeg video’s in de Powerpoint in → Als je niet zeker weet of je op locatie een goed werkende internetverbinding hebt, kun je onder het kopje invoegen video’s en audiobestanden toevoegen. Download het filmpje wel eerst zelf en sla het op de computer of usb op (daar zijn verschillende programma’s voor). Dan kun je de Powerpoint opslaan met de link naar het offline filmpje erin.
3. Maak een digitale les (voor bijvoorbeeld ‘Flipping the classroom’) → Onder het kopje ‘diavoorstelling’ is een optie om je Powerpoint-presentatie op te nemen. Je kunt deze dan zelf ook inspreken, en zo een kennisclip maken die je bijvoorbeeld de leerlingen kunt laten kijken voordat zij naar de les komen.
Anca: Na een workshop ‘Flipping the classroom’ ontdekte ik hoe leuk en handig eigen filmpjes kunnen zijn, maar zag ik ook hoeveel werk het is. Ik gebruik Powerpoint al, dus dit is dan voor mij de makkelijkste en minst tijdrovende manier om toch een filmpje te maken. Zeker bij opdrachten, beoordelingsmodellen of stappenplannen kan het heel handig zijn voor studenten om een filmpje terug te kijken, maar dan met mijn ingesproken opmerkingen erbij.
Quirine: Ik ben groot voorstander van het gebruik van presentatietools zoals Powerpoint tijdens lessen! Ik krijg altijd veel prikkels binnen tijdens het lesgeven, en voor mij zorgt het gebruik van een presentatietool ervoor dat ik van te voren heb nagedacht over een logische structuur, en dit niet ook nog hoef te onthouden tijdens de les. Het is als het ware mijn structuur en houvast. Door aan een basisstructuur (uiterlijk, tekstweergave, etc) vast te houden, kan ik op inhoud goed variëren in wat ik aanbied. Ook de opnamefunctie van Powerpoint vind ik een onontdekte parel van het programma: Hoe makkelijk is het om zo een kennisclip te maken!
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: VO, MBO, HBO, WO.
Peergrade is een tool die je in staat stelt om op een makkelijke en digitale manier leerlingen feedback op elkaars opdrachten te laten geven. Jij houdt zelf het overzicht, waardoor je de kwaliteit van de feedback kunt bekijken, maar het jezelf bespaart om alle feedback zelf te moeten geven. Deze tool kan dus echt een time-saver zijn! Leerlingen leveren via Peergrade hun werk in, en de website zorgt er automatisch voor dat de leerling na de deadline een na te kijken stuk ontvangt, waar hij of zij feedback op gaat geven. De docent kan hierbij meekijken op het werk dat is ingeleverd en de feedback die wordt gegeven, en dus ook aan de bel trekken als dat niet in orde is. Dit werkt natuurlijk niet voor toetsen, maar bijvoorbeeld wel voor schrijfopdrachten of PO’s. Afhankelijk van de klas kan het een goed idee zijn om van te voren ‘kijk- en feedbackregels’ met elkaar te bespreken, of bijvoorbeeld al een beoordelingsrubric te delen met de leerlingen, zodat zij leren om kritisch naar het werk van anderen te kijken, maar ook weten wat de beoordelingscriteria zijn voor hun eigen werk. Deze tool zit hierbij niet per se op het vergroten van de inhoudelijke kennis van de leerlingen, maar vooral op het vergroten van vaardigheden als kritisch denken, het zich verplaatsen in een ander en het helpen van een mede-leerling met nuttige feedback.
Anca: Als taaldocent heb ik altijd veel geschreven nakijkwerk, en zeker voor becijferde opdrachten vind ik het wel fijn om tussendoor feedback te kunnen geven, maar dat is qua tijd niet altijd haalbaar. Papieren printjes mee en dan in groepjes uitwisselen is wel gezellig, maar leidt qua feedback zelden tot meer dan wat spellingsfouten. Via Peergrade hoef ik niks meer te organiseren, maar door inzicht in de feedback (en deze mee te wegen in het cijfer) wordt deze wel beter en kan ik deze fase zelf overslaan. Ik hoef zo alleen maar het eindresultaat na te kijken, dat door een extra ronde feedback aanzienlijk beter is. Het is natuurlijk nog steeds belangrijk om in de les vooraf goed te bespreken wat goede feedback is, en ze het nakijkmodel mee te geven.
Quirine: Bij de schrijfopdrachten die ik heb begeleid, vond ik het altijd erg nuttig als leerlingen elkaars werk zagen en hier feedback op gaven. Ze konden hieruit inspiratie opdoen voor hun eigen werk en ook vast wennen aan het beoordelingsformulier dat we gebruikten. Hoewel ik het belang inzag van feedback geven op elkaar, vond ik het altijd best wel gedoe om dit te organiseren. Eerst moest alles geprint worden - uiteraard anoniem, waarna iedereen werk moest ontvangen om te voorzien van feedback, en moest ik uiteindelijk het werk weer - terwijl dit anoniem was - bij de juiste eigenaar krijgen. Dat organiseren kostte mij altijd veel tijd, en daarom deed ik het in mijn ogen niet vaak genoeg. Peergrade biedt een oplossing voor mijn praktische problemen, wat echt heel fijn is! Daardoor is het mogelijk om dit vaker gedurende een jaar toe te passen, en leerlingen dus niet alleen tips te laten geven voor het verbeteren van andermans stuk, maar ook te kijken naar hoe je dat nou eigenlijk doet, feedback geven.
App Store of Google Play: PikMe
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltype: alle.
Deze site en app bieden zo'n simpele en alledaagse dienst, dat je er misschien niet bij stilstaat dat je er een tool voor zou kunnen gebruiken: kiezen. Via Wheeldecide kun je je eigen onderwerpen of namen op een rad van fortuin zetten. Door te klikken, draai je aan het rad en wordt er live en willekeurig een keuze gemaakt uit de beschikbare onderwerpen of namen. Ideaal om op een spannende en aandachttrekkende manier klassikaal te kiezen. Wat je op het rad zet kun je zelf bepalen tot een maximum van 100 woorden, die je eenvoudig vanaf een eigen lijst kunt importeren. Bij geavanceerde opties heb je bovendien de mogelijkheid om zelf in te stellen hoe lang het rad draait (standaard 5 seconden maar dit kan langer of korter) en kun je aanvinken dat gekozen onderwerpen of namen van het rad verdwijnen. Je kunt geen account aanmaken, en dus ook geen rad opslaan, maar de site is zo snel geopend dat dit met een eigen digitale lijst (bijvoorbeeld in Word of notities) snel op te lossen is.
De app Pikme richt zich specifiek op het kiezen van namen. Als je in de app je leerlinglijsten importeert, kun je met een druk op de knop, of door simpelweg te schudden met je telefoon, een naam kiezen. Handig om de “waarom altijd ik?” vraag te voorkomen, omdat je dus nooit meer zelf hoeft te kiezen wiens huiswerk je eerst controleert of wie je de beurt geeft. Misschien goed om met oog op AVG regels te weten dat je zelf bepaalt welke informatie je upload (voornaam, achternaam, foto, nummer, etc) en dus ook welke informatie er in beeld verschijnt bij kiezen. De app heeft ook de functie om willekeurig groepen te maken.
Anca: Deze tools waren voor mij echt een eyeopener. Ik heb een zwart gat voor namen, en zie zoveel studenten in een jaar dat alle namen leren voor mij best lastig is. Het niet meer on the spot de juiste naam moeten zeggen, net als niet meer beslissen wie als eerste een presentatie moet doen, neemt een druk weg waarvan ik me eerst niet bewust was. Bovendien is dit voor mijn studenten veel spannender en interessanter. Bij mijn laatste ronde presentaties heb ik iedereen gezegd voorbereid te zijn, en mochten ze na hun eigen presentatie aan het rad draaien om te bepalen wie de volgende zou zijn. Tot de een na laatste presentatie zat iedereen op het puntje van zijn stoel om te kijken wie het zou worden.
Quirine: Mijn ervaringen met deze tool zijn vergelijkbaar met die van Anca. Ik wist niet dat hier tools voor waren, maar ik zie zo veel mogelijkheden! Naast de namen-component, die Anca al beschreef, lijkt het mij ook een hele toffe tool om iets met begrippen te doen in de les. Bijvoorbeeld een te beschrijven begrip in een soort van ’30 seconds’-achtige setting, of zelfs in toetsvorm, dat er betekenissen moeten worden gegeven bij woorden of iets dergelijks. Echt heel leuk om te zien dat er hier tools voor zijn en na te denken hoe je ze in de les kunt inzetten!
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: VO, MBO en HBO.
EdPuzzle is een tool die middenin het hart zit van Flipping the Classroom. In deze tool kun je filmpjes van het internet samenvoegen met open of gesloten vragen, om dit vervolgens op te geven aan de leerlingen als huiswerk. Het voordeel hiervan is dat ze thuis de ‘uitleg’ kunnen volgen en zich deze vast eigen kunnen maken, en in de les de lesstof kunnen verwerken door middel van een practicum of een specifieke lesopdracht. De leerlingen maken, net als de docent, een account aan bij EdPuzzle, en melden zich aan bij de juiste ‘classroom’. Zij kunnen dan de filmpjes zien en de vragen maken. Het filmpje gaat pas verder nadat een vraag beantwoord is en de docent kan zelfs instellen dat het filmpje pas verdergaat nadat een vraag correct beantwoord is. Ook kan de docent zien hoe ver leerlingen zijn met het kijken van het filmpje, en wie welke vraag goed heeft beantwoord. Blijken onderwerpen heel lastig, dan kunnen die dienen als input voor de les.
Op internet zijn er veel Engelstalige filmpjes te vinden met mooie en goede animaties. Helaas is dat niet voor iedere klas geschikt. Daarom heeft EdPuzzle de mogelijkheid om zelf een soort voice-over onder een filmpje te zetten, zodat je het Engelstalige filmpje wel in beeld, maar niet in geluid gebruikt, en het filmpje (beter) bruikbaar is.
Anca: Ik moet eerlijk bekennen dat ik zelf niet heel veel doe met deze tool, omdat weer een extra account aanmaken (voor mij, en al mijn studenten moeten dat dan ook doen) iets te veel moeite is aangezien ik ze niet regelmatig zie. Ik heb ooit een fantastische workshop Flipping the classroom gehad van een aardrijkskundedocent die het elke week gebruikte, en ik moet zeggen dat het dan ideaal is omdat het rekening houdt met alle manieren waarop leerlingen het zouden kunnen misbruiken. Het is dan ook zeker de moeite van het uitzoeken waard als je het hele jaar lesgeeft aan dezelfde groep en er veel filmpjes zijn op jouw vakgebied.
Quirine: EdPuzzle was voor mij de eerste stap in het integreren van Flipping the Classroom in mijn onderwijs. Ik was nieuwsgierig of leerlingen de filmpjes daadwerkelijk zouden kijken en kon dit goed zien in het docentendeel van EdPuzzle. Ook gaf het mij de gelegenheid om extra aandacht te besteden aan de moeilijke onderwerpen. Leerlingen waren enthousiast en bekeken de filmpjes thuis of als ze in de trein naar huis zaten. Als het filmpje niet te lang is, dan is dat een prima optie natuurlijk! Dat er een aparte account voor moet worden aangemaakt, vinden sommige leerlingen een nadeel. Ook is het een valkuil voor mij om alsnog de stof uit het filmpje te bespreken in de les. Hierdoor verdween soms de noodzaak van het kijken van het filmpje voorafgaand aan de les. Dit vang ik op door interactieve lesopdrachten te gebruiken, waardoor ik samen met de leerlingen werk aan het doorgronden van de stof en het voorbereiden op de toets. Als er dan onderwerpen onduidelijk blijken, kan ik deze altijd nog kort toelichten.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: alle.
Kahoot! is een tool waarbij de docent een online quiz kan maken en afnemen in de klas. De docent start de quiz op terwijl de leerlingen naar de website gaan en de zogenaamde ‘Gamepin’ en hun naam invoeren. Bij Kahoot! gaat het erom dat de leerling zo snel mogelijk het goede antwoord geeft. Voor de competitieve leerling (en die zijn er nogal eens in een klas) is er een opzwepend muziekje en een scorebord: een foutief antwoord levert uiteraard 0 punten op, en hoe sneller het juiste antwoord wordt gegeven, hoe meer punten er worden gescoord. Na iedere vraag komt er een overzicht van de topscores. Binnen Kahoot! worden alle quizzes opgeslagen in een databank, dus als je graag een quiz in je les wilt gebruiken, maar je hebt even niet zo veel tijd, kun je altijd even door de databank gaan en kijken of daar iets voor je tussen zit. Als je een quiz eenmaal bij je favorieten hebt opgeslagen, kun je kleine wijzigingen toepassen of vragen ertussenuit halen. Er zijn zelfs docenten die hun gehele les opbouwen aan de hand van quizzes in Kahoot!, maar je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om de les te beginnen met het opfrissen van de voorkennis door middel van een quiz, of af te sluiten met het herhalen van de stof van de les.
Anca: Kahoot! speelt in op primaire instincten; korte antwoorden worden gelinkt aan kleuren, snelheid is belangrijk, het melodietje en de tussenstand na elke vraag werken erg competitieverhogend. Op zich niet per se ideaal, maar handig voor onderwerpen die van zichzelf wat droog zijn of om op een leuke manier het huiswerk te checken. Ik heb ooit een klas gehad die er zo fan van was, dat de leerlingen alleen stil werkten als we aan het einde van de les een quiz uit de lijst uitzochten en die speelden. Ik kreeg ze op een gegeven moment nog wel zo ver dat we dan met z’n allen op zoek gingen naar spelfouten in de quizzen van anderen, zodat er toch nog een leerelement in zat.
Quirine: Ik ben groot fan van Kahoot!, omdat het de betrokkenheid van mijn leerlingen bij de lesstof vergroot. Het is grappig om te zien hoe leerlingen ineens vooraan komen zitten om de vraag extra goed te kunnen lezen, maar ook dat ze soms vragen stellen over waarom een bepaald antwoord fout is. Naast het spelelement, gebruik ik Kahoot! dus ook om een groter begrip van de lesstof te realiseren bij de leerlingen. Als ik een toets heb met multiple choice-antwoorden, kan ik ze met Kahoot! ook makkelijk voorbereiden op deze toets en eventuele misconcepten in de klas opsporen en nogmaals van uitleg voorzien. De nadelen van Kahoot! vind ik soms dat leerlingen een nepnaam kunnen invoegen als nickname - deze gooi ik altijd uit het spel als ik het zie, en dat ik tussen een powerpoint en de Kahoot! moet wisselen (en de leerlingen ook), wat soms tijd kost, en ook ruimte geef voor onrust. Ik zet de quizzes in op verschillende momenten in de les: Als de boel even indut, om de voorkennis van de vorige les op te halen, om de opbrengst van de les aan het einde te kunnen checken, en soms ook als een soort diagnostische toets. Hier varieer ik bewust in, zodat het niet per se voorspelbaar is wanneer we een quiz doen.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: PO groep 8, VO, en MBO, HBO en WO algemene kennis of studiegericht.
Freerice is een door advertenties ondersteunde website waar je door vragen te beantwoorden, rijst inzamelt voor mensen in derdewereldlanden. Oefenen voor een schoolvak, en tegelijkertijd iets goeds doen voor een ander. Het principe is heel simpel, je beantwoordt een vraag, en daarna verschijnt er ergens een advertentie in beeld; heb jij de vraag goed beantwoord, dan doneert de adverteerder de 10 rijstkorrels. De site werkt samen met Unicef en het World Food Programme en biedt je de kans om een account aan te maken om je scores bij te houden. In de oude versie kon je oefenen voor alle vakken die op de Amerikaanse SAT’s (eindexamens) worden getoetst, maar sinds juli 2019 hebben ze een nieuwe beta-versie website en gratis app, met mooie nieuwe layout, meer vragen per onderwerp en ook vragen over duurzaamheid. De moeilijkheidsgraad kun je zelf instellen van 1 (instapniveau) tot 5 (kan zelfs voor de docent nog uitdagend zijn), maar deze is ook adaptief en wordt automatisch aangepast aan de antwoorden die je geeft.
De site biedt onder andere vragen voor: Engels (grammatica en woordenschat), Spaans, Latijn, Frans, Italiaans, Duits, aardrijkskunde (landen, hoofdsteden, vlaggen en geografie), wiskunde (sommen en basis algebra), biologie (anatomie), scheikunde, kunst en literatuur.
Anca: Er zijn heel veel oefenwebsites voor Engels met mooie lay-outs en leuke spelletjes, en toch had ik altijd wel leerlingen in de les die geen zin hadden om Engels te doen. “Prima”, kon ik dankzij Freerice zeggen, “ga dan maar wat nuttigs doen en geef eten aan iemand in een derdewereldland.” Bijna altijd werkte dat motiverend (tot ik een keer met een klas uitzocht hoeveel rijstkorrels er in een maaltijd gaan, dat werkte dus averechts). Het werkt omdat het niet meer om je vak gaat, vaak niet eens meer om winnen of puntenaantallen, maar omdat ze daadwerkelijk een verschil kunnen maken.
Quirine: Als biologiedocent kan ik dit niet heel goed inzetten in mijn lessen, maar het principe van ‘doe wat goeds voor een ander’ vind ik echt heel tof! Je kunt er wat mij betreft alle kanten mee op: zoveel korrels rijst verzameld in een vorm van strafwerk, maar ook als je even 10 minuten in de les over hebt, of als je leerlingen hebt die al wat sneller klaar zijn met opdrachten. Er gaat niet alleen een educatief doel vanuit, maar ook het ‘zorgen voor elkaar’ of ‘iets goeds doen voor de wereld’ komt hierbij aan de orde en dat vind ik echt fantastisch!
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: alle voor eigen gebruik, VO-bovenbouw, MBO, HBO en WO voor onderwijs.
MOOC's, oftewel Massive Open Online Courses, zijn gratis online cursussen/lessen die je bij veel (buitenlandse) universiteiten kunt volgen, zoals Coursera, edX en FutureLearn. Soms zijn het lange hoorcolleges, soms opgeknipte stukjes tekst en video met vragen erbij, soms zelfs hele portfolio’s waar je uren mee bezig bent met online platformen waar je discussies kunt voeren met medestudenten. Voor de drie weblinks hierboven geldt dat zij MOOC’s van over de hele wereld verzamelen. Per onderwerp of per universiteit onderverdeeld kun je in een oogopslag zien welke cursussen ze hebben lopen en je direct inschrijven. Overigens geldt wel dat het volgen gratis is, maar je een klein bedrag betaalt als je aan het einde ook je papieren certificaat opgestuurd wilt krijgen. Je kunt zelf een MOOC volgen om bij te spijkeren op jouw vakgebied, of op onderwijskundige onderwerpen en didactiek. Een andere optie is dat je jouw leerlingen of studenten een cursus laat volgen, binnen jouw vak, of juist binnen hun eigen interesse.
Anca: Ik gebruikte deze sites vooral op het VO om leerlingen die voor liepen wat extra werk te bieden. Dit scheelde mij voorbereidingstijd, het is op niveau, en omdat ze bijna allemaal in het Engels zijn, konden ze iets kiezen dat ze zelf interessant vonden. Dat ze dan daarna konden zeggen dat ze een vak aan een buitenlandse universiteit hadden gevolgd was voor hen, en hun ouders, een leuke bonus. Nu gebruik ik het ook wel bij studenten als we een module solliciteren hebben en ze erachter komen dat hun CV erg leeg is. Het volgen van een vak, en aanvragen van het certificaat, is een goede manier om interesses en specialisaties op een professionele en indrukwekkende manier naar voren te laten komen op hun cv.
Quirine: Zelf heb ik een MOOC gevolgd over stadsecologie, waarbij er een half jaar lang iedere week nieuwe colleges en opdrachten klaarstonden. Heel leuk om zelf weer eens in een nieuw onderwerp te duiken en weer aan de andere kant van de tafel te zitten! Voor mijzelf verrijkt het mijn eigen lespraktijk dus, maar ook voor leerlingen kan ik me voorstellen dat zij gemotiveerd raken om dit te doen, als ze zelf het onderwerp mogen kiezen en zich daarmee kunnen onderscheiden. Ik kan me wel voorstellen dat leerlingen met al een bepaalde mate van richting in hun (school-)carrière zich hier meer voor lenen dan de leerlingen die nog geen idee hebben welke kant ze op willen, omdat het dan nog nuttiger wordt om zulke colleges te volgen en opdrachten te maken.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: alle, met een nadruk op PO, VO en MBO.
LessonUp is een soort online presentatietool waarbij je leerlingen actief op hun device mee kunt laten doen met de les, en ook nog verschillende typen interactiviteit kunt inbouwen. De tool werkt geheel digitaal en lijkt een beetje op een ‘interactieve powerpoint’, maar heeft nog veel meer kenmerken, zoals ‘huiswerk’ in de vorm van voorbereidende vragen toevoegen, verwerkende vragen meegeven in de presentatie (en kunnen checken of leerlingen deze ook gemaakt hebben). Leerlingen kunnen op hun eigen device inloggen in de LessonUp die jij op dat moment gaat geven, en zien dan jouw presentatie, en de interactieve vragen, op hun device verschijnen. Het maken van een les gaat - eenmaal hieraan gewend - heel makkelijk, en stelt je in staat om filmpjes, quizvragen, woordwebben e.d. alvast in je presentatie te zetten. Daarnaast komen alle lessen in de grote ‘LessonUp-databank’, waardoor je - als je even geen inspiratie hebt - jezelf kunt helpen door even in de databank te struinen van lessen die andere docenten voor je vak gemaakt hebben. Je kunt dan sheets, maar ook hele lessen gebruiken, en dat kan een hoop tijd schelen! LessonUp is nog continue in ontwikkeling, waardoor er steeds nieuwe features bijkomen. Zo is recent de sleepvraag toegevoegd (‘sleep het antwoord naar het juiste vakje’) en is er ook de mogelijkheid om verspreid door het land workshops te volgen voor zowel de beginnende, als de gevorderde LessonUp-gebruiker, om het platform (nog) beter te leren kennen en gebruiken. De basisversie is gratis, maar wil je ook per leerling de resultaten kunnen analyseren van de interactieve vragen dan kun je een docentenlicentie aanschaffen, of je school kan voor alle docenten een licentie aanschaffen.
Anca: Ik ben echt hardcore fan van powerpoint (werkt op alle computers, niet afhankelijk van internet, kun je zelf op stick bewaren), maar zelfs ik moest erkennen dat deze tool echt voordelen heeft, zeker voor bijvoorbeeld grammatica uitleg. Uitleg en slides van andere docenten ter inspiratie, ingebedde filmpjes, en vooral tussendoor steeds de mogelijkheid een vraag te kunnen stellen om de aandacht erbij te houden en te kijken of alles goed aankomt. Bijkomende bonus voor docenten als ik: je kunt je ppt zo inladen.
Quirine: De belangrijkste reden waarom ik voor sommige lessen ben overgestapt op LessonUp, is dat ik al vaak filmpjes en quizzes gebruikte in mijn les, maar dit altijd wisselmomenten veroorzaakte waarin er onrust kon ontstaan. Door deze componenten in mijn presentatie te integreren, waren mijn lessen rustiger voor mijn studenten, waardoor zij zich beter op de inhoud van de stof konden focussen. Als ik in grote groepen lesgaf, konden ook de leerlingen die achterin het (dubbele) lokaal zaten, de presentatie goed zien, en de studenten zelf gaven aan dat ze minder snel afgeleid waren op hun device, dan zonder LessonUp. Het kostte me even tijd om te weten waar ik alles moest vinden op de website om snel een les in elkaar te zetten, maar sinds ik dat weet, ben ik groot fan!
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: alle (po vooral ook als voorbereiding op de Cito-bolletjesformulieren).
Zipgrade is een app die je in staat stelt om toetsen, mits op hun bolletjesformulier gemaakt, te scannen met je telefoon of tablet, die vervolgens direct en automatisch de toets voor je nakijkt. Je maakt op de site een account en installeert de app op een telefoon of tablet. Op de site vind je de te gebruiken bolletjesformulieren voor toetsen van 50 of 100 vragen. Laat de klas een toets maken, zet het antwoordblad in de app, en scan de toetsen. Via de app en site kun je direct de output opvragen met een percentagescore, maar ook statistische waardes die iets zeggen over de kwaliteit van de toetsvragen. Een account is gratis en biedt 100 gratis scans per maand. Met de betaalde versie (ongeveer 7 euro per jaar) kun je onbeperkt toetsen scannen.
Anca: Ik heb altijd een hekel gehad aan nakijken, en zag erg op tegen de toets bulken die er op het HBO op me af zouden komen. Dankzij de app kan ik nu een tentamen van ongeveer 70 vragen maken, dat door 200 studenten laten maken, en ruim voor de deadline de cijfers hebben. Een bonus is dat ik zonder teveel extra werk, gelijk mijn toets goed kan analyseren en waar nodig verbeteren. Overigens voeg ik wel wat open vragen toe aan mijn formulier.
Quirine: Ik vind het leuk om per student informatie te hebben over hoe hij of zij presteert, en vind het ook nog eens heel leuk om een beetje te ‘nerden’ in Excel. Naast dat ik dus ontzettend veel tijd bespaar met het nakijken van al mijn tentamens, geeft het mij ook ruimte voor een betere begeleiding bij studenten. Door studenten individueel hun prestaties buiten hun cijfer om (bijvoorbeeld percentage goed per type vraag op basis van RTTI of een andere vraagindeling) te laten weten, zijn mijn studenten bewust bezig met hun eigen leerproces en gaan ze actiever aan de slag als ze een herkansing moeten maken, of moeten studeren voor een volgend tentamen.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: alle, met een nadruk op PO en VO.
Steeds meer scholen verbieden het gebruik, of soms zelfs de aanwezigheid, van telefoons in het gebouw, en dit beperkt natuurlijk wel de quiz-opties in je lokaal. Plickers biedt in dat geval de oplossing. Plickers is een platform waar je als docent gratis een account aan kunt maken, en vervolgens een klassenset QR-achtige symbolen kunt downloaden en printen. Als docent download je een app, en dan ben je klaar om te beginnen.
Net als bij Kahoot kun je multiple choice quizen spelen en maken, maar in plaats van dat de leerlingen het antwoord op hun telefoon invoeren, houden ze hun blad met code, op de juiste manier gekanteld, omhoog. Als docent scan je met de app in een keer je klas, en op het bord verschijnen dan de scores. De scores zijn gelinkt aan de nummers van de bladen, dus in een anonieme versie weet de student zelf welk nummer hij of zij is, en ziet de klas alleen dat bijvoorbeeld QR-nummer 27 de meeste goede antwoorden heeft gegeven. Als je een vaste klas hebt, of iets meer tijd, kun je ook je leerlingen een vaste QR geven en de namenlijst invoeren, dan verschijnen op het scherm bij de scorelijsten ook de namen van de leerlingen.
Anca: Ik ben zelf een groot voorstander van mobieltjes in de klas omdat ik leerlingen, en nu studenten, wil leren hoe je je telefoon positief kunt gebruiken, en natuurlijk vanwege alle mogelijkheden die het biedt. Mocht ik ooit op een school gaan werken waar mobieltjes echt niet mogen, dan wordt Plickers absoluut mijn favoriete tool. Heerlijk als je wel gewoon gezellig je quizjes in de les kunt doen, of zelfs formatieve leermomenten kunt plannen, zonder mobieltjes in de klas.
Quirine: Ook ik heb altijd op scholen gewerkt waarbij het gebruik van mobieltjes in de klas was toegestaan, maar ik zag hier soms ook de nadelen van in. Toch hecht ik veel waarde aan het checken van de voorkennis of van wat we in de les hebben gesproken, en met Plickers kan dit dus ook zonder mobieltjes! Het lijkt me heel tof om voor iedere klas een setje te hebben met hun eigen namen (zo ben ik dan ook wel weer), en ik denk dat het na een rondje wennen, heel snel door de leerlingen wordt opgepikt.
Hoe blij word je hiervan
Hoe mooi ziet het eruit
Direct inzetbaar
Schooltypen: alle, met een nadruk op PO, VO en MBO.
Classroomscreen is een tool die eigenlijk zo simpel is, dat je je afvraagt waarom niemand hier nog eerder op was gekomen. De tool is een soort tweede bureaublad, die je als website opent en waarop je alle tools die je als docent nodig kunt hebben tijdens je les, kunt aanzetten. Denk hierbij aan simpele dingen als een klok of een stoplicht, maar ook wat meer ‘fancy’ dingen, zoals een decibelmeter (met zoemer als het te luidruchtig wordt), een random namen kiezer en de mogelijkheid om een QR-code toe te voegen aan je bureaublad. Dit samen met een mooie achtergrond, zorgt ervoor dat je als docent net even dat geluksmomentje in de les kunt beleven als je heel makkelijk random een leerling de beurt geeft of de leerlingen er op wijst dat het te luidruchtig is.
Anca: Ik heb de gewoonte om alles wat ik nog moet doen of printen, op mijn bureaublad op te slaan (want ja, uit het oog uit het hart gaat voor mij helaas wel op), maar dat is met lesgeven natuurlijk niet zo handig. Tussen mijn presentaties, quizjes en filmpjes enzo door, vond ik het dan ook best lastig om een scherm te vinden dat niet teveel afleidde, maar wel leuk was. Classroomscreen is dat. Helaas kan ik er nu met colleges geven niet zoveel mee, maar deze site had echt bovenaan mijn favorieten gestaan als ik nog in het VO had gewerkt. Even snel iets tekenen of typen, een stopwatch op het scherm, of automatisch een naam of onderwerp kiezen, met deze site kan het allemaal en het mooie is dat je er geen account voor nodig hebt.
Quirine: De simpelheid van Classroomscreen sprak mij vanaf het begin erg aan! Het is echt zo simpel als naar de website surfen en aanklikken wat ik in mijn les nodig heb, iedereen kan het! Heel leuk ook om de achtergrond van mijn classroomscreen aan te laten sluiten op de inhoud van mijn les, en met de random naamkiezer kun je natuurlijk veel meer doen dan alleen maar namen kiezen: Denk aan begrippen die studenten aan elkaar moeten uitleggen, woorden waarvan ze de betekenis moeten geven of een opdracht die ze moeten maken.
|
Anca de Vries (links) heeft Engels en communicatie gestudeerd en is daarna ‘per ongeluk’ voor de klas gekomen in het MBO. Ze deed een traineeship ‘Eerst de Klas’ , werkte op drie middelbare scholen en belandde toen bij de Aeres Hogeschool Almere, waar ze de Engels geeftvormt. Over haar praktijk in het HBO zegt ze, ‘heb ik versterkt te maken met alle uitdagingen waar je overal in het onderwijs mee te maken krijgt: ik heb onwijs grote groepen (ik geef alle eerste, tweede, en derdejaars studenten les, ik bén de “vakgroep Engels”), de verschillen in leeftijd, ervaring en taalvaardigheid zijn enorm, inspireren en motiveren is cruciaal (bijna de helft van mijn lessen is facultatief, dus als het niet overduidelijk nuttig en leuk is komen ze niet), en ik moet veel stof in een paar lessen behandelen. Ik heb dan ook een bovengemiddelde i Quirine Hakkaart was tijdens haar Biologie student-assistent bij een cursus van de bacheloropleiding Biologie in Utrecht en die zette hara aan het denken over een carrière in het onderwijs. Ze deed de traineeship ‘Eerst de Klas’ kwam te werken op het Corlaer College, een innovatieve school zoals ze zelf zegt, waar haar interesse werd gewekt voor het gebruik van (digitale) tools om de motivatie van leerlingen te vergroten, en tegelijkertijd de eigen werkdruk in de hand te houden. Na twee jaar vertrok ze naar Aeres Hogeschool Almere. Hakkaart: Daar bleek de piekbelasting nog veel groter. Langzamerhand bouwde ik steeds meer tools in mijn lespraktijk in en merkte ik dat zowel de motivatie van de studenten, als hun eigen verantwoordelijkheid omhoog ging, terwijl ik zelf niet meer van de ene in de andere les viel. Dit gaf mij de ruimte om verder te experimenteren met nieuwe tools en collega’s te helpen die op zoek waren naar een bepaalde tool om hun lessen mee aan te vullen.’ Tegenwoordig woont Hakkaart op Saba waar ze bij de Wereldschool en bij Digistudies.nl werkt. |
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
nteresse in alle (digitale) hulpmiddelen die mij helpen om mijn werkdruk te verlagen en mijn lessen leuker te maken.’
