‘Zo’n twee miljoen Nederlanders hebben een persoonlijke band met wat ooit Nederlands-Indië was en na een heftige strijd Indonesië werd.’ Dat staat in het rapport van de commissie ‘Versterking kennis geschiedenis voormalig Nederlands-Indië’, onder leiding van oud-minister van Onderwijs Jet Bussemaker dat begin februari 2023 verscheen. In het havo-examen geschiedenis werd dit jaar uitgebreid aandacht aan het Nederlands koloniaal verleden besteed. Het regende vervolgens wel klachten bij het LAKS omdat leerlingen hier onvoldoende op waren voorbereid.
Als het aan de commissie Bussemaker ligt, komt de koloniale geschiedenis van Nederlands-Indië prominent in het nieuwe curriculum, en meer nog in de kerndoelen voor po, de kerndoelen en eindtermen voor vo en in het burgerschapsonderwijs voor mbo.
Maar de commissie wil niet wachten op de afronding van de curriculumdiscussie. Als ze haar zin krijgt, gaan er al twee professionele leergemeenschappen van leraren (plg’s), een voor po en een voor vo, aan de slag om werkvormen, handreikingen en bronmateriaal te ontwikkelen en actueel te houden, liefst vakoverstijgend. Die plg’s moeten drie jaar de tijd krijgen. Uitgangspunt zouden het referentiekader Tijd en Ruimte en de vakoverstijgende lijnen in de vernieuwde Canon van Nederland moeten zijn. 
Daarnaast moet een derde plg lerarenopleiders leren hoe deze geschiedenis en de doorwerking ervan het beste in de klas behandeld kunnen worden. Zo worden leraren in spe ook beter uitgerust om gevoelige onderwerpen zoals slavernij, discriminatie en migratie te behandelen, is het idee. Dat het Nederlands koloniaal verleden gevoelig ligt, blijkt ook uit de soms heftige reacties op het rapport van de commissie Bussemaker. Zo sprak het platform Indo van een ‘bizar rapport’, met name omdat de commissie de aanduiding ‘Indisch’ problematiseert.
De commissie pleit ook voor een educatief digitaal platform dat bestaat uit een kenniscentrum, online museum en platform voor dialoog en discussie. Hier moeten leraren terechtkunnen voor bronmateriaal en tips voor hoe je dit in je les kunt inzetten. Ook moeten gastdocenten en gastsprekers beter op de radar van lerarenopleidingen komen.
De commissie adviseert een jaarlijkse themaweek voor het onderwijs waarin de koloniale geschiedenis van Nederland de aandacht krijgt. Ze denkt hierbij onder andere aan samenwerking tussen het ministerie van VWS, scholen, musea en bibliotheken.
Voor de verbinding tussen cultuur, erfgoed en onderwijs wijst de commissie naar cultuureducatie, CKV, geschiedenis, maatschappijleer en Nederlands. Leraren van deze vakken moedigt ze aan samen te werken met culturele instellingen rondom het thema ‘koloniaal verleden’ met bewustwording als belangrijkste doel.
Pas een paar jaar geleden is er een Nederlands-Indisch museum geopend in Den Haag, Museum Sophiahof. Ook loopt er bij VWS een project ‘Collectieve erkenning Indische gemeenschap in Nederland’. Indische-Nederlanders, Molukkers, Chinezen uit Indonesië en Papoea’s strijden al langer voor waardering van de ‘Indische identiteit’ in Nederland. De zogenoemde ‘ervaringsgemeenschappen’ zijn ook intensief betrokken geweest bij het ontstaan van het advies.
Hoe zat het ook alweer?
|
Meer lezen over koloniale geschiedenis en slavernij?
Koloniale scholen in Suriname, Didactief.
De schuldige collectie, Didactief.
Ver van huis (1920), Didactief.
De voormalige kolonie Nederlands-Indië, Didactief.
Mensenrassen in het klaslokaal (1911), Didactief.
Slavernij op school, Didactief.
Diversere kijk op geschiedenis, Didactief.
Kamervraag van de maand: 2023D02527, Didactief.
Waakhond tegen racisme, Didactief.
Zwarte piet, racisme en onderwijs, Didactief.
Molukse leerling achterop, Didactief.
*Op 14 juni 2023 erkende de Nederlandse overheid alsnog 17 augustus 1945 als de onafhankelijkheidsdag van Indonesië.
1 Kamervraag van de maand: 2023D02527
2 Diversere kijk op geschiedenis
3 slavernij op school
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
