Vroeger leerde je als leerling op een katholieke school dat de geuzen ketters waren, een paar deuren verder, op de protestante scholen, waren het juist helden. 
Zo eendimensionaal als toen is het huidige geschiedenisonderwijs niet meer. Toch zou het wel wat diverser mogen, stelt vakdidacticus Marc Kropman. In zijn proefschrift staat multiperspectiviteit binnen het vak geschiedenis centraal: leerlingen moeten leren dat de geschiedenis van kleur verschiet afhankelijk van de invalshoek van waaruit je naar het verleden kijkt.
Om te zien in hoeverre daar in ons onderwijs aandacht voor is, analyseerde hij twee Nederlandse en twee Vlaamse methodes voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs, met als casus de Nederlandse Opstand.
Een meervoudig perspectief bleek in de methodes maar mondjesmaat aanwezig. Er is veel aandacht voor Willem van Oranje en politieke gebeurtenissen, maar wat deze opstand voor de gewone mensen betekende, komt vrijwel niet aan bod. De methodes belichten de geschiedenis eerder als kant-en-klaar verhaal dan als een van de mogelijke constructies.
Kropman vroeg daarnaast achttien leraren om twee lessen voor 4 havo te ontwerpen op basis van een tekst over de Nederlandse Opstand. De ene helft kreeg een tekst met veel, de andere juist eentje met weinig perspectieven. Niet de tekst, maar de didactische visie van leraren bleek bepalend voor hun ontwerp: leraren die historisch denken en redeneren als leerdoel zagen, kwamen tot een meervoudiger ontwerp dan leraren die vooral kennis wilden overdragen.
Leerlingen ten slotte gaan zich gedragen naar wat ze voorgeschoteld krijgen. Kropman bekeek schrijf- en posteropdrachten van ruim honderd 4 havo-leerlingen. Leerlingen die werkten met meervoudige teksten gebruikten zelf ook beduidend meer invalshoeken.
Een meervoudig perspectief past niet alleen bij het vak, maar ook bij onze pluriforme samenleving. Door te laten zien dat er meer verhalen over het verleden te vertellen zijn, afhankelijk van het perspectief, wordt het vak betekenisvol voor alle leerlingen, ongeacht hun achtergrond. /
Marc Kropman, Shifting Lenses: Multiperspectivity and Narratives of the Dutch Past in Secondary History Education. Proefschrift Universiteit van Amsterdam, 2021. Lees ook: Verder… na Parijs.
Dit artikel verscheen in Didactief, december 2021.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
