Om iets goed te leren, is het belangrijk het vaak te doen. Dat is voor lezen niet anders: wie vloeiend wil leren lezen, moet veel oefenen. Het is dan ook belangrijk dat het onderwijs leerlingen motiveert om veel te lezen. Logisch, zou je zeggen. Maar in de praktijk blijkt de leesles kinderen vaak maar weinig enthousiast te maken. Hoe komt dat? Vaak ligt in het leesonderwijs de nadruk op de technische aspecten van het lezen, waardoor het plezier op de achtergrond raakt. Vooral kinderen die in de leesles moeilijk kunnen meekomen raken hierdoor hun motivatie kwijt. Gevolg is dat deze leerlingen nog minder gaan lezen, en dus minder oefenen.
Om deze negatieve spiraal te doorbreken is op initiatief van de Hogeschool Utrecht het LIST project gestart. LIST staat voor ‘Lees Interventieproject voor Scholen met een Totaalaanpak’, maar wordt door scholen vaak kort vertaald als ‘Lezen is top’. Doel van het project is het verhogen van de leesresultaten van leerlingen in het basis- en in het voortgezet speciaal onderwijs. De technische kant van het lezen is hierbij niet meer dan een middel; de leesbeleving en motivatie van het kind staan centraal. Het is dus van groot belang dat de leraar het eigen enthousiasme voor lezen weet over te brengen op de leerlingen. Dit wordt onder andere bereikt door minilesjes, waarin de leerkracht met de kinderen van gedachten wisselt over de inhoud van een boek. Verder doet de leerkracht er alles aan om ervoor te zorgen dat de leerlingen kunnen lezen wat ze zelf leuk vinden. Ook als dit betekent dat een kind extra begeleiding nodig heeft, omdat het een boek heeft gekozen dat net boven zijn of haar niveau ligt.
De nieuwe aanpak betekent een extra uitdaging voor leerkrachten en brengt een hoop veranderingen met zich mee. Daarom worden de scholen die deelnemen aan het LIST-project begeleid door deskundigen van buitenaf. Regelmatig zijn er teambijeenkomsten met een externe begeleider, waarin de voortgang van het project wordt besproken. Verder is er individuele begeleiding voor de leerkrachten, en worden zij twee keer per jaar geobserveerd tijdens de leesles. De leesresultaten van de leerlingen op de deelnemende scholen worden zorgvuldig bijgehouden door de projectleiding. Op dit moment doen zo’n 80 basisscholen en een groep scholen uit het speciaal (basis)onderwijs en enkele scholen voor voortgezet onderwijs en mee aan het LIST-project.
Basisschool De Huve in Almelo is in 2008 met het project begonnen, en mag zich inmiddels een gecertificeerde LIST-school noemen. Leescoördinator Christien Sickman vertelt enthousiast: 
‘De kracht van deze aanpak zit hem erin dat er echt wordt gekeken naar de leesbeleving van kinderen, naar wat hen aanspreekt. Hierdoor zijn ze met meer plezier gaan lezen. Tegenwoordig gaan alle klassen regelmatig naar de bibliotheek om boeken te ruilen, zodat er altijd genoeg aanbod is van nieuwe boeken.’ Ook binnen het team zijn de reacties positief: ‘De leerkrachten zijn enthousiast met het project bezig. Natuurlijk was het even wennen om de nieuwe aanpak in te voeren, maar met intensieve begeleiding hebben we de veranderingen in goede banen geleid.’ Al met al is LIST dus een groot succes op de school. Sickman: ‘Wie hier om half negen ’s ochtends binnenkomt, vindt een school vol kinderen die lekker zitten te lezen.’
Dit artikel verscheen in de special Lekker leren lezen in Didactief, november 2011. Deze special is gemaakt door medewerkers van de Hogeschool Utrecht. Een financiële bijdrage is geleverd door dezelfde organisatie.
1 Lekker leren lezen
2 Praten over boeken
3 Durf te leiden
4 Geef de juf haar vakmanschap terug
5 Plezier met echte boeken
6 Boeiend voorlezen is een vak apart
7 Laat toetsen je onderwijs niet verarmen
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
