Arie Slob mag met recht de koning van de oneliner genoemd worden. Tenminste, in het debat over het rekenonderwijs. Als Kamerlid omschreef hij tijdens een debat (2015), weliswaar iemand anders citerend, de rekentoets ‘de Fyra van het onderwijs’ en voorspelde hij dat er ‘te zijner tijd een parlementaire enquête over [zal] plaatsvinden.' Een uitspraak die hij in het algemeen overleg van vandaag, over de toekomst van rekenen in vo en mbo, geregeld als boemerang terug kreeg.
Als minister masseert hij zijn woorden natuurlijk meer, maar desondanks rolde vandaag over zijn lippen dat het ‘toch best wel een gejojo was met de rekentoets en het rekenen’. Een behoorlijk adequate omschrijving, want de discussie over het rekenonderwijs in vooral het voortgezet onderwijs sleept zich maar voort en voort.
AlternatiefOnder druk van kritiek uit het veld en de Kamer verdween de landelijke rekentoets en ontwikkelde de minister, conform de motie-Van Dijk eind 2016, samen met de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren (NVvW) een alternatief. Volgens het regeerakkoord zou dit alternatief vanaf schooljaar 2019-2020 ingevoerd worden, maar gezien de trage Haagse stroop valt te bezien of dat gaat lukken.
Het alternatief, Een nieuw perspectief voor rekenen in het voortgezet onderwijs, ligt sinds begin 2018 op het bureau van de minister. Kern ervan is dat het rekenonderwijs plus bijbehorende toetsing wordt geïntegreerd in andere vakken, met wiskunde als meest voor de hand liggende kandidaat.
Lang bleef het vervolgens stil in Den Haag, ondanks aandringen van de NVvW om invoering van het alternatief voor te bereiden. Slob aarzelde, want wilde de ontwikkelingen van Curriculum.nu afwachten. Lastig, want zolang het alternatief niet is ingevoerd, zijn scholen wettelijk verplicht de landelijke rekentoets af te nemen, ook al telt die dan niet meer mee in de zak/slaag-regeling.
In november kwam Slob met een Kamerbrief (zie Didactief-artikel ‘Rekenen gaat weer meetellen bij examen’) die de eerdere afspraken doorkruiste. Vooral de nadruk die hij legde op een apart cijfer voor rekenen op het schoolexamen, nu dan verkregen via een schoolexamen in plaats van een landelijk verplichte rekentoets, stond haaks op het alternatief.
Een Kamerdebat over deze brief, gepland voor december, werd uitgesteld naar vandaag omdat de Kamer eerst – zet u even schrap - een reactie van de minister wilde op de reactie van de NVvW op Slobs Kamerbrief. Die reactie verscheen 21 december als Kamerbrief. Het overleg van vandaag is wederom besloten met de vraag om en de belofte van een brief. Wederom vertraging dus, zoals Paul van Meenen (D66) als een van de weinigen verzuchtte: ‘Ik heb geen behoefte aan brief, er is nu lang genoeg gesproken.’
Waarover ging het vandaag nou precies? In kern over twee dingen: waarom voert de minister het alternatief niet gewoon in? En waarom wil hij per se een apart cijfer voor rekenen op het diploma?
Volgens de NVvW is de integratie van wiskunde en rekenen binnen het huidige wiskundecurriculum mogelijk en er is geen enkele reden om te wachten op het werk van het CN-ontwikkelteam rekenen en wiskunde. Slob betwijfelt dat, omdat de examenprogramma’s van vooral wiskunde A de referentieniveaus niet volledig zouden dekken. Rare redenering, vond Van Meenen, want ‘alle referentieniveaus zitten in de onderbouw en wiskunde A is bovenbouw’.
In het overleg keerden coalitiepartners Van Meenen (D66) en Rog (CDA) zich faliekant tegen Slobs interpretatie van het regeerakkoord. Ze drongen, met de NVvW, aan op snelle invoering van het alternatief. Waarbij Rog fijntjes opmerkte: ‘Het gaat om een alternatief voor de rekentoets, niet om een andere toets.’ Van Meenen betichtte de minister ervan met ‘oneigenlijke argumenten’ nog te willen ‘doormodderen’: ‘De wiskundeleraren zeggen dat het kan. Een aparte rekentoets willen wij niet en de wiskundeleraren niet, waarom wilt u dat wel?’
Slob gaf in antwoord daarop als eerste reden: een aparte toets en cijfer waarborgen dat de inspanningen die overheid en scholen hebben gestoken in beter rekenonderwijs niet gaan wegzakken: ‘Een cijfer zet mensen volledig op scherp.’ Het is de inmiddels bekende riedel dat toetsen leidt tot beter onderwijs, een redenering die vele leraren – en Kamerleden – betwisten. Slobs andere argumenten zijn dat het vervolgonderwijs graag een zichtbaar resultaat heeft en dat er nogal wat leerlingen zijn die geen wiskunde volgen en een apart schoolexamen rekenen zou voor hen een verzwaring zijn. ‘En dus kiest u dan maar voor een verzwaring voor alle leerlingen?’ wilde Van Meenen weten.
De criticasters uit eigen coalitie kregen bij Slob geen gehoor. ‘Ik sta voor mijn verhaal, of u het geloofwaardig, of beter gezegd overtuigend vindt, is aan u.’ Het valt niet uit te sluiten dat de minister vooral hecht aan een cijfer voor rekenen op de eindlijst om zo de CN-ontwikkelgroep een duidelijke boodschap te geven. Nu heeft hij het nog volledig voor het zeggen, wat er gebeurt als het advies van Curriculum.nu eenmaal op tafel ligt, moet ook hij maar afwachten. Maar beter hoog inzetten voor het onderhandelingsspel met vakverenigingen, belangenorganisaties en Tweede Kamer, zal Slob denken.
Overigens hoopt Slob nog steeds dat het alternatief, of beter zijn herformulering daarvan, met ingang van schooljaar 2019-2020 ingevoerd gaat worden. Alom werd betwijfeld of dat haalbaar is. Slob benoemde dat zelf als tussenfase, een fase tot aan de effectuering van Curriculum.nu. ‘Die laatste fase, daar moeten we nog even doorheen. Het beloofde land komt eraan, we moeten alleen nog even door de woestijn met zijn allen. Ik hoop dat we de karavaan bij elkaar kunnen houden. We moeten af van die machteloosheid en wispelturigheid.’
Vooralsnog is de karavaan verdeeld. Er komt op verzoek van diverse Kamerleden een VAO (plenaire bespreking van het verslag van het algemene overleg) om moties in te kunnen dienen. Van Meenen kondigde er in elk geval al eentje aan.
1 Exit rekentoets, hoera! Of niet?
2 Rekentoets onschadelijk gemaakt
3 Rekentoets op de schop
4 Rekentoets VO blijft hoofdpijndossier
5 Rekentoets VO onder vuur
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
