Jan van de Craats is een van de felste critici van de huidige rekentoets. De emeritus hoogleraar wiskunde en maatschappij aan de Universiteit van Amsterdam is enthousiast over de herziening. Eindelijk. ‘De toets was rampzalig gemaakt op havo en vmbo en op het vwo fungeerde het meer als een intelligentietoets. Het toetst nauwelijks rekenen.’
Na de ‘rampzalige resultaten van afgelopen jaren’, aldus Jan van de Craats, lijkt het tij dan toch te keren. In december 2016 verzocht de Tweede Kamer de regering om een alternatief voor de rekentoets te ontwikkelen in overleg met de NVvW.
Inmiddels hebben OCW en de NVvW twee ‘tafels’ ingericht met 5 wiskundeleraren, wetenschappers en leerplanexperts van het SLO. Wie er precies aan deelnemen is onduidelijk. De tafels hebben met staatssecretaris Dekker een aantal randvoorwaarden geformuleerd voor de nieuwe toets. Zo moet hij bijvoorbeeld rekening houden met de wettelijk geldende referentieniveaus en gesteund worden door het po en vo. Dit laatste is een vrij algemene formulering: onduidelijk is wie er straks bijvoorbeeld akkoord moet geven op de nieuw ontwikkelde toets.
En hoe gaat dat alternatief er uit zien en gaat hij meetellen voor het examen? Van de Craats pleit voor een diagnostische toets in de onderbouw van havo en vwo. ‘We moeten weten wie te weinig rekenvaardigheden heeft. Dat moet in de wiskundelessen opgepakt worden.’ Niet wachten tot het eind van het vo dus en ook geen quasi-eindexamen voor het referentieniveau rekenen. Van de Craats laat de verantwoordelijkheid liever aan de school. ‘Een toets bij het examen is veel te laat. Eigenlijk moet de rekenvaardigheid al in orde zijn op het po. En anders moet het in de onderbouw van het vo opgeknapt worden. Er is toch ook geen aparte taaltoets voor die referentieniveaus? Een toets als valbijl werkt gewoon niet.’
Swier Garst, voorzitter van de NVvW, vindt een diagnostische toets voor havo en vwo van overheidswege geen goed idee. Liever ziet hij rekenvragen geïntegreerd in de examens van zoveel mogelijk vakken. ‘Rekenen kom je tegen bij wiskunde, maar ook bij allerlei andere vakken, zoals natuurkunde en economie. In het examen van al deze vakken zouden dus ook vragen over rekenen moeten zitten. Geen geforceerde rekenvragen, maar natuurlijke, vakspecifieke vragen.’ Voor een aparte rekentoets ziet Garst geen toekomst meer.
Voor het vmbo vindt Van de Craats een rekenexamen al helemaal overbodig. ‘Rekenen zit daar al gewoon in het vak wiskunde dat bijna alle leerlingen volgen. Het is dus onderdeel van het vak en de examenstof.’ Ook in het vmbo zou een diagnostische toets volgens hem voldoen. Garst bevestigt die overlap tussen rekenen en wiskunde. ‘De tafels gaan nu kijken welke onderdelen van rekenen al in het wiskunde-examen bevraagd worden en wat er nog blijft liggen. En ze gaan de situatie bekijken van leerlingen die geen wiskunde als vak hebben. Zij moeten later in het mbo namelijk wel de rekentoets kunnen maken.’ Juist voor deze groep leerlingen blijkt de huidige rekentoets overigens tot dramatische resultaten te leiden. Zo scoren vmbo-leerlingen met een profiel ‘zorg en welzijn’ gemiddeld lager dan hun medeleerlingen.
Beide deskundigen willen geen aparte rekentoets meer in de kernvakkenregeling van de examens. ‘In verhouding was de stof voor rekenen veel minder veelomvattend dan voor de andere kernvakken, maar toch kreeg het cijfer hetzelfde gewicht,’ aldus Van de Craats. ‘Het was onverantwoord,’ zegt ook Garst, ‘om zoveel leerlingen geen diploma te geven, vooral op het vmbo. Je kunt het niet maken om met een toets waarop zoveel kritiek is, kinderen geen diploma te geven.’
De twee tafels zijn momenteel bezig met het opstellen van een alternatief. De komende maanden zullen ze de plannen verder uitwerken en met andere betrokken partijen spreken. De alternatieve voorstellen voor rekentoets zullen deze zomer gepresenteerd worden.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
