Zichtbaar

Onderwijs is continu in beweging doordat wij (mensheid, samenleving, wereld) als som der delen er continu invloed op uitoefenen. Jarenlang wilden we ontwikkeling meetbaar, voorspelbaar en ‘organiseerbaar’ maken. We dachten op basis van een goede bedoeling ons onderwijs vorm te geven. Maar ligt er wel zoiets onder ons gedrag? Laten we ons bewuster zijn van wat we doen. Waartoe willen we dat het onderwijs bijdraagt? Voor mij een hele essentiële vraag. Gelukkig is de mens altijd gericht op vooruitgang, samenzijn, overleven en, durf ik ook wel te stellen, verbetering. Wat kunnen we veel leren van het verleden en het heden! Juist dit leren van en met elkaar is zo kenmerkend voor onderwijs.

Ondanks grote aandachtspunten of, beter gezegd, het effect van de wisselwerking tussen ons gedrag en het onderwijssysteem dat wij samen vormen, zijn we bereid vooruit te gaan en ons leren zichtbaar te maken. De aandachtspunten – gelijke kansen, dreigend lerarentekort, hoge werkdruk, talenten stimuleren – erkennen, voelen en onderzoeken we. Durven we met elkaar een nieuwe, duurzame richting, zoals bedoeld in Artikel 23, te vormen? Ik denk dat dit essentieel is om de beweging in het onderwijs te voeden. Het bevragen van ons (collectieve) gedrag krijgt dan steeds meer ruimte, temeer ook omdat we voelen dat het waartoe van ons onderwijs dat verdient. Maar hoe dan, hoor ik je vragen: hoe zet je beweging in gang, hoe maak je je als individu en als collectieve beweging zichtbaar? Waar werk je samen naartoe, merkbaar, voelbaar en meetbaar? En belangrijker, hoe maak je samenwerkend leren zichtbaar, de groei, de stapjes die je zet, en hoe weet je dat het bijdraagt aan de ontwikkeling van onze leerlingen en aan het hogere doel?
In deze Didactief lees je over het waarom, waartoe, wat en vooral ook over het hoe. Neem de unieke samenwerking tussen de inspectie en besturen, schoolleiders en docenten als critical friends (pagina 14). Deze stimuleert de beweging van onderop: docenten geven zelf aan wat zij belangrijk vinden. Ze zijn bereid met elkaar hun leren zichtbaar te maken en zelf doelen te stellen. Via samenwerkend leren, onderzoeken en durven bevragen ontstaat ruimte voor reflectie, feedback, invloed en vooral samenwerken. Ik hoop dat dit nummer je vooral inspireert en stimuleert om voorwaarts te gaan in het belang van de ontwikkeling van onze leerlingen, samenleving, maatschappij en wereld. Stel hoge verwachtingen, zelf en met elkaar. Want laten we vooral samen gaan voor vooruitgang en groei.

Jasmijn Hamakers-Kester (rector Vathorst College), gasthoofdredacteur

Dit hoofdredactioneel verscheen in Didactief, maart 2018.