Voorkom de vlucht van de leraar

In Lelystad staat Sabine Bakker sinds het begin van dit schooljaar voor een klas van 52 leerlingen. Er was geen leerkracht beschikbaar voor de andere groep 8, dus besloot de school een muurtje tussen twee lokalen weg te breken, zodat Sabine twee groepen 8 in één kan bedienen. De televisiereportage toont een bomvol lokaal en een juf die de moed erin houdt. De leerlingen vinden het desgevraagd wel druk en merken dat ze langer moeten wachten op hulp.

Tegelijkertijd buigen zes leerlingen aan de andere kant van de wereld zich in een lokaal over lastige wiskundesommen. Ze werken alvast vooruit, zodat ze straks optimaal voorbereid zijn voor de toelatingsexamens voor de bovenbouw van de middelbare school. 99% van de leerlingen van dit bijlesinstituut in Shanghai slagen voor die examens, vertelt directeur Li Shufeng trots. Haar leerlingen stromen door naar de beste universiteiten in binnen- en buitenland. ‘Dat lukt je alleen met veel bijles,’ vertelt ze. Gemiddeld besteden Chinese gezinnen in de grote steden zo’n kwart van hun inkomen aan bijlessen. Zelf betaalt Li ook zo’n 15 tot 25 duizend euro per jaar aan de opleiding van haar dochters.

Op de school van Li werken docenten die zijn overgestapt vanuit het reguliere onderwijs. Zeker, het salaris is een belangrijke beweegreden. Bij Li kunnen leraren vier keer zoveel verdienen als op een gewone school. Maar dat is niet het enige. Wiskundelerares Ma Ling vertelt dat ze op haar oude school klassen had van vijftig tot zestig leerlingen. ‘Dan kun je aan niemand individueel aandacht geven.’ Op deze school werkt ze met kleine groepjes. ‘Wel zo fijn,’ aldus Ma.

Er dreigt een einde te komen aan die fijne, kleine groepjes. De Chinese overheid verbiedt commerciële bedrijven nog langer bijlessen te verkopen. Een miljardenindustrie dreigt in één keer te worden stilgelegd. Wellicht had China eerst even een licht kunnen opsteken bij naaste buur Zuid-Korea, dat eind vorige eeuw een vergeefse poging deed om bijlessen te verbieden. Docenten, ouders en leerlingen kregen boetes opgelegd wanneer ze werden betrapt. Het verbod bleek niet te handhaven. Dat wat eerst in alle openheid gebeurde, speelde zich sinds het verbod in de schaduw af.

Inmiddels tiert de bijlesindustrie in Korea weer welig, en zijn bijlesdocenten niet zelden miljonair. Sommigen hebben eerst in het reguliere onderwijs gewerkt, anderen kozen direct voor een baan als bijlesdocent. Zeker, het salaris speelt een rol in die keuze. Maar ook de werkomstandigheden maken dat zij hun vak als leraar liever buiten het reguliere onderwijs uitoefenen. ‘Ik heb altijd al leraar willen worden,’ vertelt Kwon Kyu-Ho, een mateloos populaire online bijlesdocent.

Zuid-Korea deed al een poging commerciële bijles te verbieden, maar vergeefs

Sabine, Kwon en Ma hebben met elkaar gemeen dat ze hart hebben voor het vak van leraar en hart hebben voor hun leerlingen. Ze hebben ook met elkaar gemeen dat ze in het reguliere onderwijs beperkt werden of worden in hun mogelijkheden om leerlingen te bieden wat zij nodig achten. Ma vluchtte weg voor de groepsgrootte waarmee Sabine op dit moment wordt geconfronteerd.

Hoe voorkomen we dat Sabine en haar collega’s straks ook vluchten? Niet door het verbieden van het private alternatief, maar door het verbeteren van de werkomstandigheden in het reguliere onderwijs. Zeker, een beter salaris helpt daarbij. Maar bovenal moet er voldoende tijd, ruimte en menskracht beschikbaar zijn om te waarborgen dat leraren hun vak naar behoren kunnen uitoefenen. Doen we dat niet, dan heeft groep 8 in Lelystad volgend jaar misschien wel helemaal geen docent meer.

Meer Didactief-artikelen lezen? Trakteer jezelf op een online abonnement voor slechts €24,50: maar liefst tien edities per jaar en toegang tot ons archief vanaf 2003.https://didactiefonline.nl/aanbieding