Onderzoek

Smakelijk leren!

Het gerecht:
Profiel: Economie & Ondernemen

De bereider:
Toos van Velzen, docent Economie & Ondernemen en sectieleider, over de ervaringen op pilotschool Het Scala College, in Alphen aan de Rijn.

Benodigde ingrediënten:
'Tijdens het profielvak leren leerlingen aan de hand van rollenspelen en filmpjes communiceren op commercieel niveau en psychologische trucs herkennen in reclames.'

Voorbereiding:
'Wij hebben ervoor gekozen elk onderdeel van het programma van het Profiel Economie & Ondernemen op te knippen in diverse opdrachten. Voor het onderdeel Financiële Administratie bijvoorbeeld maken leerlingen een overzicht van boekingsstukken, zoals pakbonnen of magazijnbonnen. Leerlingen bepalen zelf in welke volgorde zij de opdrachten uitvoeren, maar moeten wel alle opdrachten maken.'

Bereidingstijd:
'Twee jaar. In het derde en het vierde jaar krijgen de leerlingen bij ons op school veertien uur per week les in Economie & Ondernemen. Maar in de onderbouw volgen leerlingen ook zes uur Vakmanschapsuren per week, waardoor ze al kennismaken met het profiel.'

Bereiding:
'Leerlingen krijgen vier dagen per week les en een dag per week lopen ze stage, meestal in een winkel. Het bedrijfsleven wordt betrokken. In december gaf een Douglas-medewerkster een snelcursus inpakken. En laatst bezochten we een online groothandel voor bouwmaterialen.'

Klaar om op te dienen
'Aan het eind van het vierde leerjaar zijn leerlingen klaargestoomd voor bijvoorbeeld mbo's die opleiden tot verkoper, bedrijfsleider of secretaresse. Net als bij de andere negen profielen kunnen leerlingen met dit profiel zich aanmelden bij elke mbo-opleiding. Maar zij hebben wel extra kennis gekregen op het gebied van commercieel, administratie, magazijn en secretarieel.'

Het gerecht:
Profiel: Media, Vormgeving & Ict

De bereider:
Chantal Pipping, docent aan pilotschool X11 School voor Grafimedia in Utrecht en medeontwikkelaar van het profiel Media, Vormgeving & Ict (MVI).

Benodigde ingrediënten:
'Creatieve en technische vaardigheden. De leerlingen leren met verschillende media een boodschap over te brengen. Bijvoorbeeld fotograferen, filmpjes bewerken, animaties maken en apps bouwen. Maar ook posters ontwerpen, verpakkingen maken en hulp bieden bij computerproblemen.'

Voorbereiding:
'Op onze school is dit het enige profiel. Leerlingen die voor onze school kiezen, moeten al voor aanvang bij ons komen laten zien dat ze creatief zijn en "gevoel hebben" voor de opleiding.'

Bereidingstijd:
'Omdat we op X11 maar één profiel aanbieden, beginnen we al in klas 1 met drie lesuren MVI per week. In de tweede klas vijf en in de bovenbouw krijgen ze acht uur les per week.'

Bereiding:
'De leerlingen lopen geen stage, maar theorie en praktijk lopen door elkaar tijdens de lessen. Want: al doende leer je. Wij werken veel samen met organisaties en bedrijven, zoals het Centraal Museum of Fotodok. En onlangs met Leerplicht. Deze organisatie wilde een informatief filmpje om te laten zien wat zij doen. Leerlingen gingen in groepjes aan het werk en presenteerden daarna hun ideeën op een storyboard. Het groepje met het beste idee mocht het filmpje, onder begeleiding, ook daadwerkelijk maken.'

Klaar om op te dienen
'Ongeveer 70% van onze leerlingen gaat naar een verwante mbo-opleiding, zoals het grafisch lyceum. Maar ze kunnen alle kanten op: er zijn ook leerlingen die tandartsassistente of kapper worden. Wanneer onze leerlingen hun diploma op zak hebben, hebben ze geleerd techniek en creativiteit te combineren. Zij kunnen ideeën bedenken en hiermee aan de slag gaan: van niets, iets maken.'

Het gerecht:
Profiel: Dienstverlening & Producten

De bereider:
Jaqueline Reffeltrath, docent en onderwijsinnovator, stelt dat dit gerecht bij iedereen in de smaak valt. Op pilotschool Carmel College Salland in Raalte is het daarom het enige profiel voor alle leerlingen.

Benodigde ingrediënten:
'Wij bieden de leerlingen vooral veel kleine tapashapjes: ofwel een zeer breed programma. Onder andere: Gezonde leefstijl, Podium en Dieren verzorgen komen aan bod. We stellen de keuze voor de beroepsrichting uit tot na de middelbare school. Tijdens iedere les van het profielvak is aandacht voor loopbaanbegeleiding. We helpen de leerlingen antwoorden te vinden op vragen als: Wat kan ik? Wat wil ik, waar word ik blij van? Wat is nodig om dit te bereiken?'

Voorbereiding:
'We helpen de tieners met een goed overwogen en doordachte keuze maken voor een mbo-opleiding. Zodat ze een studie kiezen die echt bij hen past.'

Bereidingstijd:
'Twee jaar, maar eigenlijk besteden we in de onderbouw ook al aandacht aan loopbaanmogelijkheden. In het derde en het vierde jaar krijgen de leerlingen bij ons op school veertien uur per week les in het beroepsgerichte programma waarvan twee uur mentorles. Wij bieden maar één profiel aan, maar hierbinnen zijn veel keuzemogelijkheden. Ons onderwijs is modulair.'

Bereiding:
'In de bovenbouw lopen de leerlingen een week stage: praktijkgericht leren. De rest van de tijd brengen zij door op school, maar zeker bij vmbo-basis en vmbo-kader is het lokaal een gesimuleerde praktijkomgeving. De ruimte is omgebouwd tot restaurant, schoonheidssalon of dierenpension. Bij ons geldt: "Buiten school leren, op school valideren." Dus: als een leerling een week stage heeft gelopen in de keuken van een restaurant, mag hij op school laten zien wat hij geleerd heeft.'

Klaar om op te dienen:
'Onze leerlingen weten aan het einde van de rit precies welke vervolgopleiding bij hen past. Ze hebben niet te vroeg keuzes hoeven maken, zijn daardoor breed georiënteerd en nu klaar voor de studie die hen past.'

*Van 30 afdelingsprogramma's naar 10 profielen: waarom eigenlijk?

Sinds de introductie van het vmbo vijftien jaar geleden zijn de beroepsgerichte vakken nauwelijks aangepast, terwijl de maatschappij en het bedrijfsleven zijn veranderd. Bovendien daalt op veel scholen het leerlingenaantal. Vanaf volgend schooljaar zullen tien profielen vmbo-leerlingen voorbereiden op het vervolgonderwijs. Eind klas 2 kiezen de leerlingen één profiel, aangevuld met basisvakken als Nederlands en Engels, en keuzevakken op basis van interesse. Dit zijn de tien profielen:

Economie & Ondernemen / Horeca, Bakkerij & Recreatie / Zorg & Welzijn / Bouwen, Wonen & Interieur / Produceren, Installeren & Energie / Mobiliteit & Transport / Media, Vormgeving & Ict / Maritiem & Techniek / Groen / Dienstverlening & Producten

Tekst Angelique Juárez
Beeld Shutterstock

Dit artikel is onderdeel van de Didactief-special Hallo nieuw vmbo (januari-februari 2016). Deze special is gemaakt in opdracht en met financiële bijdrage van Stichting Platforms VMBO.

16 februari 2016