Interview

In de biotoop van Renee Witsenburg

                                                                   Vrouw in de IT

In groepjes buigen leerlingen van 5 vwo zich over hun opdracht: een webapplicatie maken met een zelfgekozen onderwerp. Ze moeten hiervoor Structured Query Language (SQL) beheersen, onmisbaar voor het programmeren en beheren van data in apps. Een lastige klus. ‘Shit!’ roept een jongen als op zijn scherm niet gebeurt wat hij wil.

‘Lukt het hier?’ vraagt Renee Witsenburg, tijdens een van haar rondjes tussen de groepen. ‘Jawel, maar die wachtwoorden…’ De sfeer is ontspannen, er wordt gelachen en gepraat.

Renee Witsenburg (31) laat leerlingen zelfstandig werken, omdat dit volgens haar het meeste rendement oplevert: ‘Als de ene leerling iets uitlegt aan de andere, snappen ze het sneller dan wanneer ik het vijf keer uitleg.’

Leerlingen waarderen haar vrije manier van lesgeven. Jip (5 vwo): ‘Je bent niet gebonden en kan daadwerkelijk aan de slag, in je eigen tempo.’ Zijn klasgenoten beamen dit. Luc: ‘Ze pakt gemakkelijk de aandacht, doordat ze niet alleen de droge stof behandelt, maar je ook leert hoe je het kunt toepassen.’ Charlie: ‘Doordat ze de stof concreet maakt, zie je het voor je en wordt het duidelijk.’

Een IT-baan ambieert het groepje niet. Jip: ‘Af en toe een website bouwen is leuk, maar niet de hele dag.’

Eigen lesmateriaal

Witsenburg maakt zich sterk voor meer vrouwen in de IT. Ze is actief bij expertisecentrum Vrouwen in Hoger Technisch Onderwijs, en werd onlangs door platform TechGirl genomineerd voor TechGirl van de maand. Ook in haar lessen wil ze meiden enthousiasmeren voor informatica. Ze vertelt hen over haar andere baan als senior ontwerper bij Defensie en geeft hen creatieve opdrachten.

‘Meisjes denken al
in groep 6 dat IT
te moeilijk is’

Toch blijft het volgens Witsenburg een moeizaam proces: ‘De interesse groeit wel, maar in mijn lessen zijn meiden nog steeds in de minderheid. Als keuzevak laten ze informatica te vaak vallen, zowel in havo- als in vwo-klassen. “Veel te technisch,” roepen ze. Het idee dat IT te moeilijk is, en iets voor jongens, begint bij meisjes al in groep 6 en zit in de maatschappij verweven. Ik ga er tegenin door te zeggen dat ik ook technisch ben, al ben ik een meisje.’

                                                   ‘Ik heb altijd een passie gehad voor het overdragen van kennis’

Defensie

Na haar studie in software-engineering en diverse bijbaantjes in het onderwijs werd Witsenburg leraar informatica. Op haar vijfentwintigste verliet ze tijdelijk het onderwijs, omdat ze zich te jong voelde om les te geven, en wilde weten hoe het er binnen andere sectoren aan toe ging. Via een recruiter vond ze een baan bij Defensie, waar ze vier dagen in de week werkt. Daarnaast werkt ze een dag per week bij haar oude middelbare school, OSG West-Friesland: ‘Ik heb altijd een passie gehad voor het overdragen van kennis, en dit is een goede plek daarvoor. Doordat ik mijn eigen lesmateriaal mag ontwerpen, kan ik leerlingen enthousiast maken door mijn eigen passie voor het vak. Voor mij is dat de essentie van lesgeven. Ook is het gaaf om leerlingen het besef bij te brengen dat ze van iets abstracts iets concreets kunnen maken. In het begin vinden ze het moeilijk, maar dan hebben ze het ineens door en worden ze gegrepen. Vorig jaar maakte ik met de vierde klas een weer-app. Dat gingen ze steeds leuker vinden, iedere keer kregen ze nieuwe ideeën. Ze merken dat bij IT ook creativiteit en samenwerking komt kijken.’

‘Leerlingen zijn
benieuwd naar hoe
IT in de praktijk werkt’

Dat ervaren leerlingen volgens Witsenburg eveneens tijdens de gastlessen van door haar uitgenodigde IT’ers, werkzaam bij bijvoorbeeld de Rabobank, het RIVM, en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties: ‘Leerlingen zijn benieuwd naar hoe IT in de praktijk werkt en stellen vragen. Doordat ik ook een baan buiten het onderwijs heb, put ik uit een eigen onderwijsnetwerk en een technisch netwerk,’ vertelt Witsenburg. ‘Leraren die alleen lesgeven, beschikken daar vaak niet over.’

Ze maakt zich zorgen over het tekort aan informaticaleraren: ‘Mensen gaan met pensioen en worden niet vervangen vanwege het gebrek aan opleidingsplaatsen. Ik woon in Hoorn, maar studeerde af in Eindhoven. Sommige scholen schaffen het vak informatica af omdat ze niemand kunnen krijgen, want in het bedrijfsleven verdien je meer.’

                         ‘Sommige scholen schaffen informatica af omdat ze niemand kunnen krijgen’

LEGO Mindstorms

Een belangrijke inspirator voor Witsenburg is IT-leraar Hakan Akkas. ‘Baanbrekend’ noemt ze zijn onderwijsprojecten waaraan ze deelnam, zoals ICT in de Wolken: ‘Binnen zijn school lukte het hem vanaf de brugklas een coderklas te introduceren, waarin leerlingen informatica kunnen volgen. De lessen zijn vakoverstijgend en in samenwerking met het bedrijfsleven. De positieve energie die hij uitstraalt, wil ik vasthouden en overbrengen op mijn leerlingen. Als ik enthousiast ben, worden mijn leerlingen het ook, en omgekeerd.’

Ook haar ouders inspireerden haar. Haar moeder leerde Renee en haar zus te doen wat ze leuk vinden. Vader, voorheen werkzaam in de IT, liet haar op elfjarige leeftijd kennismaken met informatica: ‘Ik was met hem op een open dag van de middelbare school en zag leerlingen bezig met LEGO Mindstorms. LEGO waarmee je robots bouwt. Dat wilde ik ook. Mijn ouders gaven mij een set en gingen samen met mij oefenen.’

Met twee banen houdt Witsenburg weinig tijd over voor zichzelf. Hoewel ze ruimte vindt voor haar vrienden, haar kippen, konijnen en de hardloopsport, denkt ze dat ze op een gegeven moment een keuze moet maken: ‘Ik probeer dat nog even uit te stellen. Tot die tijd zal ik meiden blijven aanmoedigen de IT in te gaan.’

Lees meer afleveringen van De Biotoop.

Dit artikel verscheen in Didactief, januari/februari 2023.