‘Bij playful learning gaat het erom dat je samen leert, gericht op van tevoren gestelde leerdoelen met een speelse aanpak. Kinderen ontwikkelen onder meer creativiteit en zelfvertrouwen en krijgen meer inzicht in de vraag en mogelijke oplossingen. De materialen van LEGO Education kun je daar goed voor gebruiken. Je kunt er veel kanten mee op en er makkelijk ingewikkelde dingen mee inzichtelijk maken.’
‘Nee, er zijn lesmaterialen van groep een tot en met de bovenbouw van het voortgezet onderwijs. Zelfs hogescholen en universiteiten maken er soms gebruik van, bijvoorbeeld als tool voor het multidisciplinaire project bij Fontys Hogeschool voor Engineering en ICT. Zelf ga ik geregeld met volwassenen aan de slag en help ik bijvoorbeeld leraren en schoolleiders om aan teamontwikkeling of strategievorming te werken. In plaats van memopapier gebruiken we dan LEGO-bouwwerken om ideeën en inzichten met elkaar te delen.’
‘Natuurlijk moet een leraar zich altijd voorbereiden op de les en bedenken wat de leerdoelen zijn. Focus je je bijvoorbeeld op het begrip van tandwieloverbrengingen of is het een les over de watersnood? Wel hoef je een les met LEGO Education niet tot in ieder detail voor te bereiden. Je leert vaak gaandeweg samen met je leerlingen. Voordeel is dat je niet alles hoeft te snappen van een roboticaset voordat je leerlingen met de materialen aan de slag gaan. Je gaat samen op ontdekkingsreis.
De leerdoelen geven een richting aan en vragen om specifieke kennis of inzichten. Door tijdens en na de les actief met de leerlingen te evalueren wat ze hebben geleerd zorg je dat daar de focus op blijft. De aanpak bij LEGO Education ligt redelijk vast en volgt de vijf stappen van het Amerikaanse BSCS 5E instructiemodel, wat overeenkomt met onze aanpak van onderzoekend en ontwerpend leren. Alleen de doos neerzetten is dus niet genoeg.
Als leraar zoek je telkens een juiste balans tussen sturen en loslaten.’
‘Niet in mijn ervaring. Vaak zie je dat als leerlingen eenmaal de materialen begrijpen, zij die in allerlei situaties kunnen inzetten. Tijdens opdrachten blijven ze maar doorgaan. Het idee is dat ze stapsgewijs leren en na iedere stap bijna als vanzelf een volgende willen zetten met de kennis en ervaring die ze net hebben opgedaan. In dat proces wisselen frustratie, doorzetten en succesgevoel elkaar af. Zie het alsof je iets nieuws probeert en het gevoel hebt dat je er bijna bent, maar dan toch een hele avond daaraan kunt besteden.’
‘Ook dat is waar. Playful learning is een universele methodiek en niet afhankelijk van het materiaal. Door op een speelse en toegepaste manier met lesstof om te gaan zijn leerlingen meer gemotiveerd. Ze leren hun omgeving beter kennen en ontdekken hoe ze daarmee de interactie kunnen aangaan en deze kunnen veranderen. Neem het begrip van een tandwieloverbrenging in een auto, de versnellingsbak. Door een werkend model te gebruiken is dat sneller te begrijpen voor veel leerlingen dan wanneer dat slechts met tekst en plaatjes in een boek wordt uitgelegd. Onderzoek doen en ontwerpen leer je ook het beste door het te doen. Niet alleen leer je over het proces, maar bijvoorbeeld ook over meetmethoden, materiaaleigenschappen en gereedschappen. Vaak werken de leerlingen in groepjes en worden ze uitgedaagd om met elkaar in gesprek te gaan over wat ze aan het doen zijn en waarom. Als leraar kijk je voortdurend met ze mee en help je ze om kritisch na te denken door vragen te stellen. Waarom kiezen ze voor bepaalde constructies? Wat vinden ze belangrijk? De materialen maken het mogelijk dat leerlingen makkelijk verschillende dingen kunnen uitproberen, ze kunnen opdrachten herhalen maar dan telkens een beetje anders om te zien of iets nog steeds werkt. Het is echt leren door doen.’
‘Zeker niet. Je kunt er allerlei vaardigheden mee oefenen. Sommige leraren gebruiken het in hun taallessen: ze vertellen het begin van een verhaal en laten leerlingen een vervolg verzinnen met hulp van LEGO. Dan doen ze niet door eerst het vervolg te verzinnen en het dan te bouwen, maar door direct met het materiaal aan de slag te gaan. Nieuwe ideeën ontstaan gaandeweg.
Ook heeft LEGO Education lesplannen voor sociaalemotionele ontwikkeling. Juist door leerlingen ingewikkelde of beladen kwesties te laten uitbeelden, kan het makkelijker voor ze worden om deze te delen met anderen en ermee om te gaan. Je maakt het letterlijk hanteerbaar. Bij sommige materialen worden ook bewust onderdelen meegeleverd om voorbij het stadium van constructie te geraken: je krijgt bijvoorbeeld blokjes in de vorm van oogjes om van je robot een personage te maken in een zelfbedacht verhaal. Dat zijn kleine dingen, maar ze kunnen voor leerlingen een groot verschil maken en de betrokkenheid vergroten.’
‘Ik hoor leraren soms zeggen dat ze best met LEGO Education aan de slag willen, maar dat ze bang zijn dat het te veel voorbereidingstijd kost. Ze willen namelijk eerst helemaal weten hoe bijvoorbeeld een roboticaset werkt, iets wat al snel als ingewikkeld wordt ervaren. De materialen van LEGO Education zijn juist zo gemaakt dat je er vanaf de eerste minuut met je leerlingen mee aan de slag kunt. De eerste les van het lesplan bestaat altijd uit een kennismaking met het materiaal: de inhoud van de doos en een aantal basisoefeningen. Daarna nemen de lessen leraren en leerlingen stapsgewijs mee naar een hoger niveau, waarbij de lessen uiteindelijk niet meer op het materiaal zijn gericht, maar op de leerdoelen. Ik zie vaak leraren die dáár willen beginnen. Dat kan voor zowel hen als hun leerlingen een te grote stap zijn. Door stapsgewijs steeds ingewikkeldere vragen te beantwoorden, ontwerpen te maken en verhalen te stellen, ontstaat er een flow, die heel motiverend werkt.’
LEGO Education in de klas?Wil je weten of LEGO Education iets voor jouw leerlingen is? Bekijk hier |
Dit artikel verscheen in de special Spelend leren bij Didactief, januari-februari 2020. Deze special is gemaakt in opdracht en met financiële bijdrage van LEGO Education en Play Learn Challenge.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
