Ouders 3.0

Ouderbetrokkenheid is immers iets anders dan ouderverantwoordelijkheid. De verantwoordelijkheid van ouders neemt af naarmate de leerling ouder wordt. Zijn eigen verantwoordelijkheid neemt toe. Maar betrokken ouders zijn nog steeds noodzakelijk. Daar zijn steeds meer scholen van overtuigd, getuige ook actie in het mbo de afgelopen maanden. En het was misschien wel een van de belangrijkste lessen van het Nationaal Congres Ouderbetrokkenheid, dat CPS en AVS op 11/13 september 2013 in Amersfoort organiseerden. Een les die in Nederland geldt en daarbuiten. Betsy Landers, voormalig president van de National Parent Teacher Association (PTA) in de Verenigde Staten, was ondubbelzinnig tijdens het congres: 'Leerlingen in het voortgezet onderwijs hebben hun ouders heel hard nodig in die fase van hun ontwikkeling. Een goede samenwerking tussen school en ouders is dan heel essentieel.' Landers zette uiteen welke standaarden de PTA aanhoudt voor het verbeteren van de relaties tussen ouders en school. Het CPS presenteerde een nieuw e-book met het model Ouderbetrokkenheid 3.0, een handreiking aan scholen die ouderbetrokkenheid willen vergroten.

Hoe werk je effectief samen? Daarvoor gebruikt de PTA zes standaarden gebaseerd op het framework van Joyce Epstein:

Standaard 1: Alle gezinnen/ouders zijn welkom op school
Gezinnen/ouders zijn actief betrokken bij de school. Zij voelen zich welkom, gewaardeerd en verbonden met elkaar, met het schoolteam en met wat leerlingen doen en leren in de klas.

Standaard 2: Effectief communiceren
Ouders en het schoolteam hebben de plicht regelmatig, op basis van gelijkwaardigheid, met elkaar te communiceren over de leerresultaten van leerlingen.

Standaard 3: Ondersteun leerlingresultaten
Ouders en het schoolteam werken voortdurend samen om het leren en een gezonde ontwikkeling van leerlingen te ondersteunen, zowel thuis als op school. Hiertoe stellen ouders en school elkaar in de gelegenheid hun kennis en vaardigheden uit te breiden.

Standaard 4: Opkomen voor ieder kind
Ouders worden gestimuleerd op te komen voor hun eigen kinderen en voor de kinderen van anderen, zodat alle leerlingen eerlijk worden behandeld en alle kansen krijgen voor optimaal succes.

Standaard 5: Gelijkwaardigheid in besluitvorming
Ouders en teamleden nemen alle beslissingen die betrekking hebben op leerlingen als gelijkwaardige partners. Zij stemmen de aanpak op school en in de gezinssituatie op elkaar af. Ze ontwikkelen samen het beleid en het curriculum en zijn samen verantwoordelijk voor de communicatie.

Standaard 6 School en ouders werken samen met de omgeving
Ouders en school werken samen met vertegenwoordigers uit de omgeving. Doel van deze samenwerking is de ontwikkelingsmogelijkheden van leerlingen te vergroten, hen te laten participeren in de maatschappij en hun te leren hun verantwoordelijkheid als burger te nemen.

In de praktijk verloopt de samenwerking soms moeizaam. Dat blijkt ook uit het onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau dat op 23 september 2013 werd gepubliceerd.

Het CPS heeft een model ontwikkeld 'Ouderbetrokkenheid 3.0' dat uitgaat van een verantwoordelijkheid naar twee kanten. Elke ouder wil graag betrokken zijn, maar veel ouders weten niet hoe. En elke leraar wil graag ouders betrekken, maar sommige weten niet hoe ze dat het beste kunnen doen. Kern van het nieuwe model is dat school en ouders samen informatie delen en nieuwe informatie zoeken, met een voor beide partijen helder doel: de ontwikkeling van het kind, de leerling. Immers, we hebben in het verleden gezien dat hoe sterker de school eenzijdig informatie zendt en eenzijdig de communicatie bepaalt, hoe sterker ouders terug gaan zenden, soms ten einde raad met allerlei dwingende emotie-mails. Hier worden leerlingen niet beter van.

Peter de Vries is consultant bij CPS Onderwijsadvies en ontwikkeling.