Ingezonden brief: Suze Groeneweg

Weet u niet dat Suze Groeneweg haar hele schoolopleiding in de Hoeksche Waard volgde en voltooide op twee openbare (dus geen christelijke en zeker geen ‘zwaar’ christelijke dus orthodox reformatorische) scholen in Strijensas en vervolgens in Numansdorp? Ik beaam dat het een prestatie is dat een arbeidersmeisje (en dat was sociaal gezien het 'laagste' in de Hoeksche Waard) in een kleine eenvoudige agrarische buurtschap als Strijensas (zonder intellectuele prikkels), in een tijd waarin in heel Nederland (!) vrouwen nog geen gelijke rechten hadden en de leerplichtwet pas in 1900 werd aangenomen (wat betekent dat veel arbeiderskinderen (vooral jongens) in de oogsttijd werden thuis gehouden van school om op het land mee te verdienen), het zo ver schopt. Vrouwen waren in die tijd zeker op het platteland (misschien noodgedwongen?) vaak al geëmancipeerd en niet minder waard dan mannen. Zij hadden vaker ‘de broek aan’ of dreven een buurtwinkeltje, zoals moeder Groeneweg. Bovendien had Suze een goed ontwikkelde en ondernemende (publicerende) leraar aan de (openbare) Rijksnormaalschool te Numansdorp. Al deze factoren en contrasten zullen zeker van invloed zijn geweest, waardoor zij al jong inzag dat educatie de enige manier was voor de jeugd om het beter te krijgen.

Toch mis ik de nuancering in het ‘zwaar christelijk zijn van de Hoeksche Waard’! Er waren milieuverschillen! Zo waren de meeste boeren (de grootste werkgevers) ook toen al liberaal, en men ging vaak alleen maar voor de vorm naar de kerk omdat het zo hoorde en sociaal wenselijk was. Velen lieten echter de kerk links liggen. Arbeiders kwamen vaak helemaal nooit in de kerk. Zo’n gemeenschap was gemengd. En niet te vergeten: in die tijd was de hele Nederlandse maatschappij doordesemd van het christendom. In de huidige kwalificatie ‘bible belt’ herken ik me als geboren en getogen Hoeksche Waardse (1947) totaal niet. Natuurlijk, er zijn een aantal dorpen aan het Spui waar verschillende reformatorische kerkjes het goed doen (zelfs nieuwe aanwas hebben uit Capelle a/d IJssel en andere plaatsen waar 'de boze stad' oprukt), maar dat wil niet zeggen dat de Hoeksche Waard gedomineerd werd of wordt door de SGP! Geen sprake van, het is een (betrekkelijk kleine) minderheid. En volgens mij was dat toen ook al het geval en hoeft Suze niet door van de toen gangbare christelijke norm afwijkende orthodoxe ideeën beïnvloed te zijn. Al zal zij zeker al jong hebben waargenomen hoe de maatschappij met rangen en standen in elkaar zat.

Met vriendelijke groet,

Willy Spaan

Verder lezen

1 Den Haag, Het Binnenhof.