Hoe eerlijk is de Cito-doorstroomtoets?

De kinderen bij ons op school begonnen het tekstbegripgedeelte met teksten over een zeilkamp, kinderpostzegels en een escape room. En laten dit nu net onderwerpen zijn, waarover zij maar beperkte voorkennis hebben. Want zij hebben geen eigen ervaring met een zeilkamp. Kinderpostzegels doen we als school om inhoudelijke redenen ook niet aan mee. En een escape room? Daar zijn ze nog nooit uit ontsnapt, omdat ze er nog nooit in hebben gezeten.

Een hele spannende dag voor de kinderen… Hoe ga ik het vandaag doen? “Gelukkig kan ik vertrouwen op alles wat ik geleerd heb.” En dan krijg je de tekst voor je neus… Een tekst waarbij jij je geen beeld kunt vormen. Waarvan je nauwelijks voorkennis hebt. Hiermee meet je niet wat een kind weet en kan, maar het cultureel kapitaal dat een kind van huis uit meekrijgt. Hoe eerlijk is dat?

Kennis die op de basisschool wordt aangeboden is grotendeels cultureel bepaald, in essentie is onderwijs cultuuroverdracht. Om precies te zijn: overdracht van de cultuur van de Nederlandstalige hoger opgeleiden in de samenleving. Ons onderwijs wordt samengesteld en gegeven door mensen afkomstig uit die groepen. Wanneer je als kind opgroeit in de cultuur van de hoger opgeleiden, maakt de kwaliteit van je basisschool minder uit, want je krijgt van huis uit veel van de kennis mee die op school wordt onderwezen. Onze kinderen krijgen dat culturele kapitaal veelal niet vanzelfsprekend mee. En de Cito -doorstroomtoets legt de nadruk exact op dit verschil…

Als we de mond vol hebben van kansengelijkheid, moeten we die kansengelijkheid ook daadwerkelijk doorvoeren, ook in de inhoud van zo’n toets. Anders is het alsnog ‘beledigende broccoli’: een op afstand bedachte oplossing voor het ogenschijnlijke probleem, wat niet het daadwerkelijke probleem is.

Cito: wij gaan graag het gesprek aan.

Volgend jaar een tekst over het Suikerfeest?

*Er blijkt verschil te zitten tussen diverse versies qua toetsing (digitaal/papier). Hier blijken vanuit kansengelijkheidsperspectief gelukkig ook passende onderwerpen bij te zitten. Het blijft echter zo dat het lot bepaalt welke tekst jij als leerling krijgt. En net als goed onderwijs, mag kansengelijkheid geen toeval zijn.

Thomas Theloesen is locatiedirecteur van OBS het Mozaïek. Hij plaatste deze column eerder op zijn LinkedIn-profiel.

Verder lezen

1 ‘De eindtoets is niet de grote gelijkmaker’
2 Brief aan het nieuwe kabinet
3 Cito: de lange tentakels van een toetsfabriek