Gaan ministers luisteren?

Op donderdag 3 en vrijdag 4 maart vindt de zesde editie plaats van de International Summit on the Teaching Profession. Het overkoepelende doel van de ISTP elk jaar is ministers en/of staatssecretarissen van onderwijs, vakbondsleiders en overige betrokken onderwijsorganisaties met elkaar in gesprek te laten gaan over actuele kernthema's met betrekking tot het onderwijsbeleid en het leraarschap. Deze 'G20 van het onderwijs' is zes jaar geleden begonnen op initiatief van president Obama en wordt georganiseerd door OESO en Education International. Dit jaar strijkt de Summit neer in Berlijn. De aankomende editie is bijzonder, aangezien teaching professionals (praktiserende leraren) dit jaar mee mogen praten en ook een eigen 'pre-summit'-programma zullen krijgen.

Fragiele constructie
Als Leraar van het Jaar 2014 mocht ik vorig jaar mee naar de ISTP2015 in Alberta (Canada). Een onvergetelijke ervaring, waar ik samen met mijn collega-leraren van het jaar Femke Cools, Marloes van der Meer en Joke Lorist-Klappe een blog over heb geschreven en waar ook Leraar24 een item over gemaakt heeft. Ook hebben we workshops gehouden voor collega's, onder meer tijdens het Lerarencongres in Den Bosch.

De ISTP is een fragiele constructie, omdat groepen die elkaar normaal de tent uit vechten aan dezelfde tafel komen te zitten. Er wordt een tijdelijke brug geslagen tussen het fort van de beleidsmakers en het bastion van de vakbonden.
Maar het is een wankele brug. De delegaties zijn dan ook aan strikte normen gebonden. Toen bij een vorige editie bijvoorbeeld het ministerie van onderwijs van Zuid-Korea één van de vakbonden uit de delegatie zette, werd de uitnodiging ingetrokken. Pech voor de Koreanen.

Vorig jaar was teacher leadership één van de thema's. Ik betreurde het dat 'praktiserende leraren' alleen mochten meekijken en luisteren, maar niet actief mee mochten praten. Ik had graag mijn perspectief willen delen en voorbeelden willen noemen van effectief beleid. Het perspectief van de leraar kan enorm van waarde zijn aan deze gesprekstafel. Als leraar kan ik uit eigen ervaring putten welk beleid van waarde is geweest voor mijn school, voor mijn leerlingen en voor mijn eigen professionele ontwikkeling. Bovendien: het feit dat wij erbij waren, inhoudelijk voorbereid waren en na afloop onze collega's meenamen in de discussie laat toch precies dit teacher leadership zien dat op de agenda staat? Wij 'praktiserende leraren' zitten in een unieke positie om die gammele brug over te steken tussen beleidsmaker en vakbond.

Meepraten
Naast Femke, Marloes, Joke en ik waren er zeker nog twintig andere leraren aanwezig als observer. Zonder forum voor onszelf vond de discussie veelal op social media plaats, tijdens zogenoemde heath breaks en bij een haastig bijeen geroepen lunchbijeenkomst voor leraren. Na afloop van ISTP hebben vijftien van deze leraren, afkomstig uit zes landen een paper geschreven met aanbevelingen voor de organisatie van Berlijn 2016. Laat ik glashelder zijn: ons doel is niet om 'de leraar' te vertegenwoordigen. Dat doen de vakbonden. Ons doel is (1) om de discussie te verrijken met het perspectief van de praktiserende leraar en (2) om aan te haken op bestaande internationale netwerken van teacher leaders.

Het paper hebben we aangeboden aan de organisatie in Berlijn. Die zag het idee wel zitten. In september vloog ik er heen en kregen ik, samen met de andere opstellers van het paper, de opdracht om een 'pre-summit' voor leraren te organiseren. Tijdens de summit zelf krijgen wij de kans om de resultaten van onze seminar te delen met de vakbondsleiders en de beleidsmakers. Maar daar bleef het niet bij: in 2016 is iedere delegatie verplicht om in ieder geval één teaching professional in de delegatie op te nemen. 'Een doorbraak!' twitterde ik (@JasperRijpma) enthousiast op de weg terug naar huis.

Over twee weken gaat het gebeuren. De presummit gaat een unieke bijeenkomst worden. Een dialoog tussen teacher leaders uit landen van over de hele wereld. Een mondiaal platform om best practices uit te wisselen. Een kans voor de beroepsgroep om zich verder te emanciperen, door leiderschap te tonen op het allerhoogste podium. De rollen zijn op voor even omgedraaid. Zo zal John King Jr., de nieuwe Amerikaanse minister van onderwijs en zelf oud-leraar, als observer aanwezig zijn op onze presummit. Hij wil komen observeren, maar heeft geen spreekrechten.

Leraren die mee willen praten kunnen zich tot het einde van deze week (zondag 21 februari) aanmelden op onze website www.presummit16.com. Thuisblijvers kunnen de discussie volgen op twitter via #istp2016TeachingPro.

Jasper Rijpma is docent geschiedenis en 'grote denkers' aan het Hyperion Lyceum in Amsterdam en Leraar van het jaar 2014.

Lees hier meer over de ISTP van 2015.