Congres over lezen

Interessant. Heel interessant, zelfs. Zo interessant, dat elke leerkracht in Nederland het recht zou moeten hebben om zo’n congres bij te wonen en ervan te mogen leren, om vervolgens zijn of haar leerlingen zo goed mogelijk te laten profiteren van leesinstructie. Mét aandacht voor leesmotivatie, zo benadrukken René Berends en Karin van de Mortel maar weer. Want, tenslotte staat Nederland onderaan de lijst van landen als het gaat om hoe het ervoor staat met de leesmotivatie van onze leerlingen. En dat is zorgelijk. Toch?

Alle kennis die ik vandaag hoor: je hebt het nodig. Juist omdat ik me realiseer dat ik nú aan het doen ben wat de sprekers mij op dit moment vertellen op het congres. Namelijk dat ik leesstrategieën aan het toepassen ben, terwijl Karin van de Mortel erover vertelt. Ik ben con-ti-nu verbanden aan het leggen. Wat hoor ik hier, zittend in de congreszaal? Wat wil ik morgen zelf toepassen in de klas en wat ga ik delen tijdens mijn presentatie aan intern begeleiders volgende week? Hoe ga ik dat ene klassenbezoek afleggen met deze kennis in mijn achterhoofd? Tjee, wat gebeurt er eigenlijk allemaal in mijn brein? De ‘neurotransmitters’ zijn continu op en neer aan het schieten in mijn hoofd om nieuwe ‘weggetjes’ aan te leggen, zodat de nieuwe kennis die ik opdoe kan worden gekoppeld aan mijn huidige kennis. Alles moet ‘aan de juiste kapstokken’ worden gehangen. Ik ben dus continu transfer aan het maken met de vraag in mijn achterhoofd: hoe ga ik deze kennis gebruiken?

Maar er gebeurt nog meer in mijn brein terwijl ik dit schrijf. Zo kan ik niet alle informatie die ik hoor van 9.00 uur tot 16.00 uur onthouden. Er zijn maar liefst vijf sprekers. Omdat ik van alle presentaties van vandaag de essentie wil onthouden, ben ik naast het schrijven van deze blog aan het markeren op de hand-out en onderstreep ik zinnen. Verder schrijf ik aantekeningen op naast de dia’s die samenvattend het belangrijkste weergeven van deze dag. Zo kan ik het later nog eens teruglezen om te kijken of ik mij de informatie goed herinner en of ik het goed heb begrepen. Ofwel: dan pas ik herstelstrategieën toe.

Ook ben ik mezelf continu vragen aan het stellen. Weer zo’n strategie binnen tekstbegrip. Karin van de Mortel vertelt nu hoe belangrijk het is ‘dat je de leerlingen vertélt dat vragen stellen bij de tekst goed is om de tekst te begrijpen.’ ‘Doe voor aan leerlingen dat je iets leest en jezelf daarbij hardop vragen stelt’, zegt Karin. Op het moment dat zij het zegt zit ik mezelf af te vragen hoe mijn collega’s dit doen op school en of zij ook vertellen waaróm we de strategie ‘vragen stellen’ aanleren. Een leuk observatiepuntje! Zie je?! Nu doe ik het weer: een strategie toepassen. Ongemerkt zit ik tijdens deze lezing te voorspellen, verbanden te leggen, inferenties te maken, mezelf vragen te stellen en samen te vatten. Als ik dat níet had gedaan, had ik weinig van vanmorgen begrepen en was het nog maar de vraag of ik de koppeling naar de dagelijkse onderwijspraktijk zou kunnen maken. Conclusie: ik heb deze strategieën gelukkig geleerd, het is bij mij een geautomatiseerd proces. Ik heb ze nodig.

Als ik de strategieën nodig heb om mijn teksten te begrijpen, hebben mijn leerlingen dat ook. Zonder het leren toepassen van de strategieën krijgen zij het zwaar als het gaat om informatieverwerking. Kinderen moeten leren hoe zij een tekst moeten aanpakken. Weten dat je een gedicht niet samenvat, maar een lastige leertekst wel. Weten dat je bij een spannend boek kunt voorspellen hoe het verder gaat en weten dat je bij een moeilijk stukje tekst even wat langzamer moet gaan lezen.

Het is maar goed dat ik dit aan mijn leerlingen onderwijs en dat er mensen zijn die anderen het belang hiervan laten inzien, zoals René Berends en Karin van de Mortel vandaag doen. Elke leerkracht zou het recht moeten hebben om dit alles van vandaag gehoord te hebben. Dankjewel, voor vandaag. Dankjewel, dat ik dit mocht horen.

Tekst Marita Eskes M. SEN, leerkracht PO, leescoördinator en rugzakbegeleider