Auto's en letters

Mijn kleinzoon van vijf wees naar zijn zusje van twee, die poppetjes uit een houten treintje haalde.
'Dat is meer iets voor haar.'
Daar stond ik dan met mijn magnetische letterdoos voor vier tot zesjarigen met 77 letters.
Ik keek naar die ene rij magnetische letters die hij keurig onder elkaar op de vakjes met dezelfde letter had gelegd. 'Oma, heb je wat anders voor mij te doen?' Dat had oma. Een super 3D puzzel van een Ferrari F2008-GA. Die had ik even buiten zicht gehouden want ik ken mijn pappenheimers. Zijn enthousiasme was groot. Hij ging meteen aan de slag en drukte alle onderdelen van de Ferrari voorzichtig uit het stuk karton. Daarna riep hij zijn vader erbij om samen de auto in elkaar te zetten.

Dat was me ook wat moois. Ik had juist speciaal voor hem de letterdoos aangeschaft. Nadat ik in The Trouble with Boys (2008) van Peg Tyre had gelezen over een leesmethode van een Schotse onderwijzeres. Bij deze methode kregen kinderen letters allereerst als klanken aangeboden. Zodra ze van enkele klanken wisten welke letters erbij hoorden, kregen ze deze letters op een magnetisch bord. Al heen en weer schuivend konden ze er dan woorden mee maken. Als ze van zestien verschillende letters veertig of meer woorden konden maken, kregen ze boekjes om te lezen. Juist deze manier van woorden leren sloeg erg aan bij jongens.

Ik bekeek de doos nog eens goed toen mijn kleinkinderen naar huis waren. Een tekening op de voorkant en lijnen en vakjes binnenin. De achterkant was blanco. Ik had mijn kleinzoon de achterkant moeten geven. Daar waren geen dwingende lijnen, daar was ruimte waar hij de letters over het vlak had kunnen schuiven. Jongens hebben er ‒ letterlijk en figuurlijk ‒ moeite mee binnen de regels te blijven. Volgens schrijfonderzoek bevinden jongenshandschriften zich wat de regelvoering betreft vaker buiten de marge dan meisjeshandschriften.

Jongens willen ruimte en beweging. Veel jongens hebben er profijt van als ze ook kunnen tekenen bij het schrijven van hun verhalen. Vaak doen ze dat al vanzelf. Op de basisschool voorzagen mijn zonen hun getekende auto's van rookslierten en lieten ze van de sirenes op het dak strepen geluid afspringen. Vaak benadrukten ze nog door middel van woorden als broemmm en tuuuut hoe snel en lawaaierig hun voertuigen wel niet waren. Of ze maakten er een verhaal bij.

Op zevenjarige leeftijd maakte mijn oudste zoon een tekening en een verhaal ineen. Over politieagenten en een boef. Op de tekening wordt een boef in een auto achtervolgd door vier politieauto's met gillende sirenes, een tank, een boevenwagen én een vliegtuig. In de lucht rondom het vliegtuig staan letters die het verhaal vertellen van een zeer gevaarlijke politie die achter de dief aanzit. Deze dief is ontsnapt. Gelukkig is hij aan het verliezen en bijna gepakt. Onderaan de tekening lopen twee agenten naar de dief om hem te grijpen. Tekeningen die beweging en geluid oproepen. Daar kunnen de meeste jongens, visueel ruimtelijk als ze zijn ingesteld, een verhaal bij maken.

Binnenkort zal ik mijn kleinzoon de achterkant van de letterdoos presenteren met a u t o erop. En dan zal ik laten zien hoe mooi die vier letters over de letterdoos kunnen crossen. Want leren lezen is niet alleen iets voor zijn zusje, maar ook voor hem. Wel jammer dat we de Ferrari niet rijvaardig kunnen maken. Er zitten maar twee r's in de doos.