Focus op de leerling

LGL zou onderwijs voor leerlingen relevanter maken, laten aansluiten bij hun intrinsieke motivatie en inspelen op hun nieuwsgierigheid. De aanname is dat leerlingen autonomer en onafhankelijker worden, en uiteindelijk beter leren als zij hun leren zelf kunnen bepalen en reguleren.

Veel bestuurders en bestuursorganisaties in Nederland maar ook UNESCO, de Wereldbank en OESO zijn voorstanders van LGL. Wereldwijd wordt veel tijd, geld en inzet (lees: bloed, zweet en tranen) geïnvesteerd in het opzetten en uitvoeren van LGL. Vreemd genoeg gebeurt dit zonder duidelijk bewijs dat het werkt.

LGL is gebaseerd
op ideologie in
plaats van bewijs

Weten we dan helemaal niks over LGL? In Nieuw-Zeeland is net een tien jaar durend landelijk LGL-initiatief afgerond, het leerlinggerichte Modern Learning Environments experiment. De hoofdconclusie van het rapport: LGL is gebaseerd op ideologie in plaats van bewijs. Het Nieuw-Zeelandse ministerie van Onderwijs heeft zelfs na tien jaar geen enkel bewijs kunnen produceren ter ondersteuning van deze massale operatie waarbij klaslokalen veranderden in innovatieve leeromgevingen met bijbehorende didactiek. De onderzoekers hadden het ministerie gevraagd informatie te verstrekken over onder andere het aantal leeromgevingen, kosten en effectiviteit (leerresultaten). Maar deze data waren niet aanwezig.

Hoewel er geen enkel bewijs is dat dit LGL-initiatief werkte, worden er in Nieuw-Zeeland nog steeds open klaslokalen gebouwd. Volgens de onderzoekers blijven scholen achter met ‘een permanente erfenis van het beleid’ en zijn er ‘miljarden weggegooid, waardoor er miljarden minder beschikbaar zijn om de beste leraren aan te trekken en te behouden.’ Het rapport waarschuwt beleidsmakers voor de fouten van dit experiment. Toekomstige onderwijsinitiatieven mogen niet worden uitgevoerd zonder bewijs vooraf dat ze effectief zullen zijn. Hmm, waar hebben we dat eerder gehoord? Hint: denk aan de aanbevelingen van de Commissie Dijsselbloem na het mislukken van het Studiehuis en de Tweede Fase (2008).

Hadden de Nieuw-Zeelanders beter moeten weten? Werkt LGL helemaal niet? Nicholas Bremner, Nozomi Sakata en Leanne Cameron voerden in 2022 een systematische review uit van 62 wetenschappelijke artikelen over de resultaten van LGL-implementatie. Relatief weinig studies bleken objectief bewijs voor de effectiviteit van LGL te leveren. (Ik haal Richard Mayer maar weer eens aan, die pleitte voor een drieslagregel hiervoor.) Als er wel een positief effect werd gevonden, betrof dat niet het leren, maar wat de onderzoekers ‘niet-objectieve uitkomsten’ noemden (dus wat leraren en leerlingen zelf vonden). Deze hadden te maken met de percepties van leerlingen en leraren over hun ervaringen met LGL, zoals hun mening over toegenomen motivatie, meer vertrouwen en betere relaties van studenten, en niet-cognitieve over uitkomsten. En nog iets, de gevonden ‘positieve’ resultaten zijn allemaal zelfgerapporteerde meningen; misschien wel de minst betrouwbare en minst valide meetmethode die wij kennen.

In mijn nieuwste boek How Teaching Happens, geschreven met Carl Hendrick en Jim Heal, bespreken we enkele paradoxen rondom lesgeven. De laatste: goede docent-gestuurde instructie is leerlinggericht.

Paul A. Kirschner is emeritus hoogleraar Onderwijspsychologie aan de Open Universiteit en gasthoogleraar aan de Thomas More Hogeschool (België).

Bronnen

Bremner, N., Sakata, N., & Cameron, L. (2022). The outcomes of learner-centred pedagogy: A systematic review. International Journal of Educational Development, 94, 102649. 

Johnston, M. (2022). No Evidence, No Evaluation, No Exit – Lessons from the ‘Modern Learning Environments’ experiment. The New Zealand Initiative.

Dit artikel verscheen in Didactief, januari/februari 2023.