Digitaal dom

De KNAW is gevestigd in een pand even prestigieus als de bewoner. Dat is het Trippenhuis aan de Kloveniersburgwal te Amsterdam, van waaruit de gebroeders Trip in de zeventiende eeuw hun handel in ‘waepenen, geschut, cogels & amonitie van oorloge’ bedreven. ‘Achter elk fortuin schuilt een grote misdaad’ schreef Balzac ooit. Hoe dan ook, met een fortuin kun je ook iets moois maken. Het Trip- fortuin leverde een bouwkundig juweeltje op voor de KNAW en Amsterdam.

Normaal gesproken hoort de gewone Nederlander zelden iets van deze exclusieve hooglerarenclub, die in stilte haar vaak interessante werk doet. Maar in december 2012 stak zij opeens stevig vuurwerk af. Ze presenteerde het advies ‘digitale ongeletterdheid in het voortgezet onderwijs’ en legde daarmee een bom onder de wijze waarop wij proberen onze kinderen voor te bereiden op hun toekomst in een digitale wereld.

‘Onze puberkinderen groeien op met de smartphone in de linker- en de tablet-pc in de rechterhand, liefst beide gelijktijdig in gebruik.’ We denken dan ook dat ze vaardig zijn in digitale communicatie, maar niets is minder waar. Ze missen specifieke vaardigheden en een kritische attitude. Is het eerste zoekresultaat op Google ook het beste? Hoe betrouwbaar is de gevonden informatie? Mag ik alle informatie op internet zomaar gebruiken? Wie kunnen er allemaal mijn profiel op internet zien en wat zijn daarvan de risico’s?

In heldere en zorgvuldige formuleringen scalpeert het rapport de misvatting dat jongeren voldoende zijn voorbereid op de digitale wereld. Vervolgens haalt het de hakbijl te voorschijn om het huidige informaticaonderwijs te lijf te gaan. ‘De wijze waarop het informaticaonderwijs op de middelbare scholen is ingericht voldoet niet meer. Sinds de invoering ervan in 1995 – een periode van zeventien jaar, wat in ict-land grenst aan de eeuwigheid – is het vak informatica niet noemenswaardig aangepast.’

Zoals wel vaker bij adviezen het geval is, is ook hier het sloopproces overtuigender dan de voorstellen voor de wederopbouw. Men komt niet veel verder dan een nieuw verplicht vak informatie en communicatie en hier moet toch wel iets creatievers te bedenken zijn. Het is soms beter na een goede analyse even te wachten alvorens met oplossingen te komen. Maar we mogen blij zijn dat de eerbiedwaardige KNAW de gevaren van de digitale domheid zo helder en scherp aan de kaak stelt. Er is tenminste nog één adviesorgaan dat af en toe iets zinnigs zegt over het onderwijs.

Deze column verscheen in Didactief, mei 2013.