Van weten naar geweten

Tekst Gerdineke van Silfhout
Gepubliceerd op 26-06-2024
Beeld Shutterstock
ResearchED 2024 biedt een mooi overzicht van relevant onderwijsonderzoek. Van Silfhout vat de belangrijkste sprekers samen in kleine resumés. Deel 1: Piet van der Ploeg over kennisrijk en gewetensvol onderwijs.

Van der Ploeg begint met de triadische pedagogiek: de driehoek van leraar, leerling en zaak. En dat de afgelopen jaren die sterke driehoek steeds meer een cirkel is geworden door 1) focus op relatie & interactie (leraar-leerling), 2) activiteiten & leren door doen (leerling, zaak) en 3) verzelving & de leerling centraal) (leerling).

Hij signaleert de trend om de leerling centraal te stellen: 1) uit de leerling (eigen potentie, groeien, floreren), 2) om de leerling (eigenbelang, eigenbaat) en 3) voor de leerling (eigen smaak en eigen wil).

Maar die focus op de leerling (verzelving) is schadelijk en vraagt om een remedie (verzakelijking). Want het gaat ten koste van onderwijs. Namelijk ten koste van:

1) kennisrijk onderwijs en effectiviteit van ‘teaching’. Want kennis gaat vooraf op ergens in inleven. ‘Wanneer kun je je inleven, als je heel veel kennis hebt van de zaak en niet andersom, om je eerst in te leven om daarna kennis op te kunnen doen. Kijk alleen al naar leermiddelen: het opleuken, de plaatjes en vereenvoudigen gaat ten koste van kennis, inhoud en instructie.’

2) gewetensvol onderwijs. Van der Ploeg betoogt: ‘Kennis is niet primair bedoeld voor nuttigheid, maar voor geweten, morele zaken. Dat leerlingen erachter komen wat de wereld/werkelijkheid van ons vraagt en leren te bevragen. Dat leerlingen later de waarheid zullen (h)erkennen. Een voorbeeld: de wens om een goudvis te willen. En dan te leren dat een goudvis 250 liter water nodig heeft. Wil je dan nog steeds een goudvis?’

Concluderend: breng leerlingen zoveel mogelijk kennis bij. Doe dat zodanig dat leerlingen tijdens het opdoen van die kennis, ervaren dat de zaken (de wereld, situaties etc.) een eigenheid hebben en waartoe ze een verantwoordelijkheid hebben.

Verder lezen

1 Onvoldoendes voor burgerschap
2 'Powerful' kennis in het curriculum

Een ogenblik geduld...
Click here to revoke the Cookie consent