TALENTontwikkeling

Door middel van deze columns krijgt u een beeld van de opzet, uitvoering en resultaten van praktijkgericht onderzoek. We houden u maandelijks op de hoogte van de ontwikkelingen, de beslissingen, de mooie en lastige momenten en natuurlijk de inzichten die we opdoen! Alle columns achter elkaar geven een mooi beeld van hoe praktijkgericht onderzoek vorm kan krijgen en welke hoogte- en dieptepunten daar bij horen.

Nr 1. Wat fijn dat we dit gaan doen!

Aanleiding
Op 21 mei 2014 publiceerde De Volkskrant een paginagroot artikel over Het Talent, een innovatieve basisschool in Lent, die haar 650 leerlingen wil voorbereiden op de samenleving van de toekomst. Het artikel eindigde met de hartekreet "...dat het effect van dit soort nieuwe initiatieven gemeten wordt, en dan vooral waar het de 21e eeuwse vaardigheden betreft. Want pas als we de resultaten langdurig bijhouden, kunnen we beoordelen of dit echt een goede manier van onderwijs is". Dit artikel vormde de basis voor het onderzoeksvoorstel TALENTontwikkeling dat in september 2015 door het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek werd gehonoreerd met een subsidie. Gedurende drie jaar gaan onderzoekers van de Universiteit Twente (Ard Lazonder, Noortje Janssen en Hannie Gijlers) en de Radboud Universiteit (Amber Walraven) samen met het team van Het Talent (onder aanvoering van directeur Carla van den Bosch) onderzoek doen binnen het thema "Leren voor de Toekomst".

Het onderzoek
Het onderwijs op Het Talent is ingericht volgens de Pedagogisch Didactische Kernstructuur (PDKS). De didactische kenmerken van het PDKS onderwijsconcept zijn gericht op het faciliteren van een ononderbroken ontwikkelingsproces. Belangrijke didactische kenmerken zijn tempo- en niveaudifferentiatie, een speelse en natuurlijke meting van individuele voortgang op de eigen leerstoflijnen (ter aanvulling op normgebaseerde voortgangstoetsen), integratie van taal en rekenen in andere competentiegebieden en veel aandacht voor 21e eeuwse vaardigheden binnen deze competentiegebieden. De leerkrachten en de schoolleiding van Het Talent zijn benieuwd of hun onderwijs de 21e eeuwse vaardigheden van leerlingen daadwerkelijk ondersteunt, en in hoeverre dit samenhangt met ontwikkeling op het gebied van taal en rekenen. Gedurende drie jaar volgen we leerlingen in hun ontwikkeling van 21e eeuwse vaardigheden en vergelijken we hun vorderingen met de ontwikkeling van taal- en rekenvaardigheden.

In het onderzoek wordt ook aandacht besteed aan de leerkrachten van Het Talent. Zij zijn continu bezig met het verbeteren van hun onderwijs en signaleren hierbij regelmatig onderwerpen die zij zouden willen onderzoeken (bijvoorbeeld "Is onze aanpak bij begrijpend lezen eigenlijk wel effectief?" of "Welke evaluatie past het best bij welk kind?"). Dit soort vragen blijft meestal onbeantwoord omdat onderwijs in zijn algemeenheid niet gewend is om praktijkgericht onderzoek te verrichten naar de eigen onderwijspraktijk. Samen met de onderzoekers gaan zij vier praktijkgerichte onderzoeken uitvoeren. Het doel hiervan is tweeledig: verbetering van het onderwijs(concept) én verbetering van de eigen onderzoeksvaardigheden.

Wat levert het op?
Veel scholen zijn bezig met de vraag hoe het onderwijs beter aan kan sluiten bij de huidige generatie leerlingen en de veranderende maatschappij. De resultaten van de metingen bij leerlingen zijn belangrijk voor Het Talent— ze beantwoorden de vraag uit het Volkskrant-artikel— én voor de vele basisscholen die zich afvragen hoe 21e eeuwse vaardigheden in het curriculum kunnen worden ingebed.

Uit de resultaten van de praktijkgerichte onderzoeken door de leerkrachten zal blijken hoe specifieke elementen uit het PDKS onderwijsconcept bijdragen aan de ontwikkeling van 21e-eeuwse vaardigheden. Om deze inzichten te vertalen naar de onderwijspraktijk, worden op basis van de uitkomsten van de praktijkgerichte onderzoeken concrete producten gemaakt die ook voor andere scholen interessant en bruikbaar zijn (bijvoorbeeld een leerlijn begrijpend lezen of cultuur waarin opdrachten en voorbeeldvragen verwekt zijn die leerlingen aanzetten tot kritisch denken, en een leerlijn sociaal-emotionele ontwikkeling met aanwijzingen voor leerkrachten om het zelfstandig leren van hun leerlingen te bevorderen).

En we zijn begonnen!
Op 15 oktober 2015 hebben we de eerste bijeenkomst gehad met alle leerkrachten van Het Talent en alle onderzoekers. Er werd nogmaals kort toegelicht wat de achtergrond van het project is, wat de tijdsplanning is, en welke rol de leerkrachten gaan spelen. De activiteiten in de eerste maanden van het project kregen hierbij de meeste aandacht. De leerkrachten zijn enthousiast en blij dat we op deze manier samen een vervolg geven aan het krantenartikel. "Wat fijn dat we dit gaan doen!"
In de volgende column zullen we een beeld geven van het onderwijs op Het Talent.

Dit is de eerste van een maandelijkse serie columns over het project TALENTontwikkeling.

Amber Walraven is universitair docent Radboud Docenten Academie, Nijmegen.