Leer mbo-student omgaan met onzekerheid

De Nederlandse arbeidsmarkt is niet meer zo voorspelbaar als pakweg twintig jaar geleden. Hoewel de gemiddelde werknemer nog steeds meer dan tien jaar bij dezelfde baas werkt, zien we ook steeds meer flexwerkers en zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers). De toegenomen flexibilisering brengt voor de meeste werkenden minder zekerheid met zich mee dan een vast dienstverband. Ook verlangt een gemiddelde werkgever steeds meer arbeidsproductiviteit van de medewerkers en door nieuwe technologie vindt er voortdurend verandering plaats op de werkvloer. De constante is dat kunnen omgaan met verandering en onzekerheid een wezenlijke vaardigheid is geworden. En de coronacrisis laat bij uitstek zien dat daar voorlopig nog geen einde aan komt. Uit een verkennende peiling onder (oud) studenten in het mbo blijkt dat zij het kunnen omgaan met onzekerheid en kunnen doorzetten in moeilijke situaties inderdaad op hoge waarde schatten.

Peiling

Hebben ondernemende vaardigheden als omgaan met verandering en onzekerheid in coronatijd meerwaarde of niet? Die vraag stelden we in totaal 166 (oud) studenten en vijf coaches en begeleiders van negen ondernemerschapsopleidingen/keuzemodules in mbo-4 . Ook bestudeerden we de literatuur over de effectiviteit van ondernemerschapsonderwijs. Wat we wilden weten was ook welke factoren in het onderwijs bijdragen aan het ervaren van meer werkzekerheid in coronatijd. Draagt het aanleren van dit soort ondernemende vaardigheden hier positief aan bij en hoe kunnen we het (ondernemerschaps)onderwijs eventueel nog verder verbeteren? Ongeveer de helft van de respondenten studeerde nog, de anderen werken inmiddels als zelfstandige of in loondienst.

Doorzetten

De (oud) studenten geven (op een schaal tot 10) aan dat vooral doorzettingsvermogen (8,3) en het kunnen omgaan met veranderingen en onzekerheden (8,1) belangrijk zijn om voldoende werk te hebben. Zij zeggen echter ook dat juist deze vaardigheden minder goed ontwikkeld zijn tijdens hun opleiding. Er valt dus nog wat te ‘winnen’. Volgens hun draagt vooral een docent met voldoende kennis van ondernemerschap bij aan de ontwikkeling van een ondernemende houding.

Hoe zorg je voor een (nog) betere afstemming tussen onderwijs en beroepspraktijk? Docenten die aan het onderzoek meewerkten, suggereerden allereerst een nauwere samenwerking met het bedrijfsleven, bijvoorbeeld in de vorm van challenges, simulaties, leerwerkplaatsen en praktijkopdrachten. Juist in de praktijk van een bedrijf leren studenten omgaan met onverwachte gebeurtenissen. Een docent gaf aan vooral in te zetten op ‘het loslaten van handboeken’ om ook als docent zoveel mogelijk de flexibiliteit op te zoeken. Hij of zij moet als het ware het goede voorbeeld geven.