In onze Amsterdamse scholen en instituten ligt een berg aan kennis. Hoe kun je als docent met al die kennis om je heen de onderzoekende leraar zijn, hoe breng je je onderwijspraktijk het best in kaart en hoe doen collega’s dat? Welke keuzes worden elke dag gemaakt en waarom? Waarover twijfelen jij en je collega’s en wanneer hebben jullie die twijfels voor het laatst gedeeld? Hoe stap je uit de les, je dagelijkse praktijk en maak je ruimte om knelpunten uit de praktijk aan te pakken?
‘Samen onderzoek doen naar grootstedelijke thema’s’
Om een antwoord te vinden op al deze vragen werkten Amsterdamse opleidingsscholen tussen 2006 en 2016 aan een concept om praktijkonderzoek een centrale plek te geven in het onderwijs. De uitkomst van die samenwerking is de Werkplaats Onderwijsonderzoek Amsterdam voor het voortgezet en middelbaarberoepsonderwijs (WOA-vo/mbo).
In de WOA-vo/mbo doen scholen en kennisinstellingen sinds 2016 samen onderzoek. Een werkplaats die daarmee aansluit bij de bestaande WOA voor primair onderwijs. Het doel: met gezamenlijk onderzoek praktijkrelevante kennis ontwikkelen en verspreiden om de kwaliteit van onderwijs en onderzoek te verbeteren. Het bindende element van onze scholen is het onderzoeken en ontwerpen van samenhangende leerarrangementen die de thema’s van onze conceptscholen versterken. De centrale thema’s daarbij zijn: onderwijs in de grote stad geven, metacognitie en zelfregulatie bevorderen.
In de werkplaats werken leraren van de deelnemende scholen als onderzoeksdocenten onder begeleiding van onderzoekers van de HvA en de UvA. De onderzoeksdocenten voeren praktijkonderzoek uit op hun school in samenspraak met hun schoolleiding. Buiten een verslag en een poster als eindproduct, worden de onderzoeksuitkomsten omgezet in tools, zoals workshops of begeleidingstrajecten voor docenten, lessenseries of instrumenten die de zelfregulatie van leerlingen bevorderen. Daarnaast delen ze hun kennis intern, met de scholen binnen de werkplaats, op symposia en congressen voor collega’s, leidinggevenden, schoolopleiders en instituutsopleiders, bestuurders en gemeente.
De ondersteuningsvraagstukken die we nu op scholen tegenkomen zijn complexer dan ooit. Krijgen leraren nu voldoende kans om elkaar vragen te stellen en deze te onderzoeken? Ik zie nu nog vaak leraren van les naar les gaan met enige ruimte voor het ontwerpen maar weinig ruimte om die ontwerpen ook te onderzoeken. In de werkplaats krijgen de opleidingsscholen meer ruimte voor onderzoek, om vragen te stellen, om echt stil te staan bij de huidige praktijk. Broodnodige ruimte dus in een samenleving die steeds verandert.
Jeroen Verzijden is projectleider Werkplaats Onderwijsonderzoek Amsterdam vo/mbo, programmaleider Academische Opleidingsschool Amsterdam en docent Spaans op het Spinoza Lyceum.
Zijn voorwoord verscheen in de special van Didactief, juni 2021.
1 Special: Een leven lang leren
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
