Onderzoek

Zo vergroot Almere haar band met ouders

De ouder als teamgenoot

Wat: Educatief partnerschap
Locatie: 67 basisscholen en een aantal scholen voor voortgezet onderwijs
Aanleiding: Ouderbetrokkenheid werd op veel scholen in Almere niet gestimuleerd.

'Leraren hadden een klas en ouders waren een lastig bijverschijnsel', chargeert David Kranenburg, voorzitter van de Stichting Actief Ouderschap de vroegere situatie in Almere. Zonde, want leerlingen kunnen zo'n 12 procent hoger scoren door ouders te trainen in doorvragen over school, blijkt uit onderzoek in de Verenigde Staten. 'Ouderbetrokkenheid zorgt bovendien voor een ontspannen opvoeding. Op lange termijn leidt dat tot een betere taalontwikkeling en dus betere leerprestaties van kinderen.' Om scholen te stimuleren richtte de stichting het Kenniscentrum Ouderbetrokkenheid op, waar leraren 2.000 spellen, 20.000 boeken en 1.500 dvd's kunnen lenen. Ook werden maatwerkplannen gemaakt voor dertig scholen, waarvoor ze het Innovatie School Ouders Partnerschap (ISOP)- label kreeg van het Expertisecentrum Ouders, school en buurt van ITS, Radboud Universiteit Nijmegen en de Stichting Actief Ouderschap. Het aantal Almeerse basisscholen met het ISOP-label groeit gestaag. Het label laat zien dat je als school op vernieuwende wijze ouders betrekt bij het onderwijs. Denk aan een (partnerschaps)team van ouders en leraren die in schooltijd samen plannen maken over meer betrokkenheid. Maar ook met andere vaders en moeders leren praten over opvoeding. Basisschool De Kameleon maakt verteltassen met een thema, een spelletje, een voorleesboekje en een knuffel. Ook op Helen Parkhurst, daltonschool voor mavo, havo en vwo, zijn ouders meer betrokken. Social media blijkt daar goed te werken. Ouders krijgen een sms'je of tweet met een link naar een filmpje waarop leerlingen bijvoorbeeld uitleggen hoe een rapport- en portfoliogesprek gaat. 'Heel verhelderend.'
 

Oudercontact gaat door de maag

Wat: Arabische kookworkshop
Locatie: Stad College
Aanleiding: Weinig aansluiting met Marokkaanse moeders.

'Wij zijn een vmbo-school met veel verschillende nationaliteiten,' vertelt Maria Sussenbach, docent economie en koken. Aansluiting met vooral Marokkaanse moeders blijkt lastig. 'Marokkaanse vaders lopen nog wel eens de school binnen, moeders doen dat zelden. Ze spreken vaak beperkt Nederlands en binnen de Marokkaanse gemeenschap is het de gewoonte dat vrouwen thuisblijven.'

De school wil de drempel voor deze moeders verlagen. 'Dat kun je goed doen door samen te eten,' zegt Sussenbach. Daarom organiseerde ze met collega Joan Mac Intosh de eerste Arabische kookavond. 'Moeders kregen een uitnodiging die hun kinderen eventueel vertaalden. We spraken die avond bewust niet over school. Daarmee lieten we zien: de school is ook een sociale (ontmoetings)plaats. De Marokkaanse cultuur werd in het zonnetje gezet om moeders het gevoel te geven dat zij en hun kinderen hier welkom zijn.'

De 36 aanwezigen, zo'n 12 moeders en hun kinderen, praatten met en over hun kinderen, over hun cultuur, het land van herkomst en vakanties. Ondanks dat ze de taal slecht spreken, voelden ze zich genoeg op hun gemak om Nederlands te praten. De vrouwen beloofden de volgende keer weer te komen. Het was een geslaagde avond en daarom willen we dit schooljaar opnieuw twee kookavonden organiseren.' Sussenbach hoopt de moeders voortaan vaker op school te zien. 'Tijdens ouderavonden of als vrijwilliger bij de schoolbibliotheek bijvoorbeeld.'
 

Taal is zeg maar niet echt hun ding

Wat: Woordenschatboekjes
Locatie: Door heel Almere
Aanleiding: In Almere is de woordenschat van kinderen gemiddeld lager dan landelijk.

'Ouders zijn essentieel bij de taalontwikkeling van hun kinderen. Het is belangrijk dat thuis ook veel met kinderen gepraat wordt, maar voor veel ouders is dat niet vanzelfsprekend', vertelt Gon Docter, directeur van basisschool De Duizendpoot in Almere en projectleider van de 'Brede leesimpuls'. Een project om woordenschatontwikkeling te stimuleren. Ter ondersteuning maakte Marja Borgers vijf woordenschatboekjes 'Ik zoek een woord.' 'De boekjes zijn gericht op jonge kinderen van 3,5 tot 5,5 jaar omdat zij voor het vergroten van hun woordenschat vooral op de ouders zijn aangewezen.' Het zijn voorleesboekjes met verhaaltjes, liedjes, gedichtjes en spelletjes. Via voorlichtingsbijeenkomsten krijgen ouders handvatten hoe ze op een spannende manier kunnen voorlezen en kinderen prikkelende vragen kunnen stellen. De eerste boekjes zijn in september 2012 uitgereikt. De effecten? 'Die zullen pas over twee jaar zichtbaar zijn. Maar nu al zijn ouders en leraren enthousiast,' merkt ze. 'Ouders komen zelf om nieuwe delen vragen en van collega's hoor ik dat kinderen er in de klas over praten.'

Samen doorleren tijdens de Zomerschool

Wat: Zomerschool
Locatie: Buitenhout College en OBS de Wierwinde
Aanleiding: Sommige leerlingen hebben tijdens de zomervakantie een terugval en komen met een leerachterstand op school.

'De Zomerschool in Almere probeert de achterstand na zes weken vrij om te zetten in een voorsprong', vertelt projectleider Helene Bothof. Ruim tweehonderd leerlingen van groep 5 tot met de eerste klas van het voortgezet onderwijs volgden dit jaar (van 29 juli tot 15 augustus 2013) drie weken de Zomerschool. 'Leraren selecteren leerlingen die moeite hebben met taal en rekenen,' vertelt Bothof. 's Ochtends krijgen ze taal en rekenen in klassen van maximaal 15 leerlingen met een leraar en onderwijsassistent. 's Middags brengen ze het geleerde in de praktijk tijdens educatieve workshops. Het thema dit jaar was 'Proef Almere, alles weten over eten'. 'Door bijvoorbeeld een pizza in tweeën, vieren en achten te snijden, leren ze realistisch rekenen met breuken waardoor de stof beter blijft hangen.' Voorafgaand was er een informatieavond voor ouders en leerlingen. 'We geven aan dat het belangrijk is dat ouders hun kind ook tijdens de vakanties stimuleren. Met woordenschatboekjes leren ze thuis of op vakantie samen woorden te oefenen. In de laatste week nodigen we ouders altijd uit om de resultaten van de zomerschool te komen bekijken.' Of de leerprestaties voor taal en rekenen stijgen, wordt op dit moment gemonitord door onderzoeksbureau Oberon. Bothof: 'Leraren merken wel al dat leerlingen met meer kennis aan het nieuwe schooljaar beginnen.'En de kinderen zelf? Die geven aan dat hun zelfvertrouwen een flinke boost krijgt.

Tekst: Jaan van Aken
Beeld: Shutterstock + Nienke Koorn

Dit artikel is onderdeel van de Didactief-special Almere Leert! (september 2013), die tot stand is gekomen in opdracht en met financiële bijdrage van LEAplus Almere.