Onderzoek

Zie nieuwkomer als gewone leerling

In het advies Vluchtelingen en onderwijs (2017) stelde de Onderwijsraad dat de professionalisering van leraren voor onderwijs aan nieuwkomers onvoldoende en vaak ad hoc is. Het Lectoreninitiatief Professionalisering Taalonderwijs Nieuwkomers (LPTN) keek ter inspiratie naar landen waar het beter is geregeld: België (Vlaanderen) en Zweden.
Een eerste opvallend verschil met Nederland is dat ze nieuwkomers zo snel mogelijk in het reguliere onderwijs opvangen. In Nederland krijgen zij vaak eerst apart les in een internationale schakelklas. Vooral Zweden biedt zo veel mogelijk inclusief onderwijs. ‘Meertalige kinderen worden niet gezien als een aparte groep die tijdelijk extra aandacht nodig heeft, maar als een “gewoon fenomeen” in de klas,’ zegt onderzoeker Maaike Hajer.
Daarnaast is er meer aandacht voor de eigen taal. In Zweden is een meertalige intake verplicht, zodat de vaardigheid in de eigen taal beter benut wordt. Klassenassistenten helpen de nieuwkomers soms in hun eigen taal.
Vooral Zweden kent bovendien structurele professionalisering van leraren. Sinds twee decennia is er een initiële opleiding Zweeds als tweede taal; leraren moeten een bevoegdheid hebben om Zweeds als tweede taal te kunnen geven. De Vlaamse lerarenopleidingen hebben eindtermen voor diversiteit en meertaligheid. In Zweden en Vlaanderen is er een duidelijke verbinding tussen professionalisering, beleid en wetenschappelijk onderzoek, iets wat Hajer in Nederland ook graag zou zien. ‘We hebben een structurele visie nodig. Diversiteit blijft, dus er blijven leraren nodig die specifieke ondersteuning kunnen bieden.’


Maaike Hajer, Gerrit-Jan Kootstra en Malou van Popta, Ruimte en richting in professionalisering voor onderwijs aan nieuwkomers. Een verkenning van opleiding en scholing voor leraren in basis- en voortgezet onderwijs in Vlaanderen en Zweden. Hogeschool Utrecht/NRO (projectnummer 405-17-720), 2018.
 

Lees ook Wat kan een ISK-leerling aan? uit Didactief, september 2018. 

Dit artikel verscheen in de rubriek Onderzoek kort in Didactief, januari/februari 2019.

Verder lezen

1 Kort & Goed: Nieuwkomers
2 Wat kan een ISK-leerling aan?