Nieuws

Wilhelmus verplicht?

‘Laat scholen vrij’ 

‘Scholen mogen zelf kiezen hoe ze aandacht aan het Wilhelmus schenken. Dat is onderwijsvrijheid. Bij Curriculum.nu hebben we er tot nu toe voor gekozen om het Wilhelmus níet als voorbeeld te noemen voor burgerschapsonderwijs. Als je het namelijk specifiek noemt, moet je ook andere voorbeelden noemen, en waar eindig je dan?

Scholen worden voortdurend onder druk gezet door politici en ouders. Ze mogen zelf kiezen of zij burgerschapsonderwijs aanbieden. Sommige scholen hechten grote waarde aan het Wilhelmus. Dat kunnen zij gewoon blijven doen. Andere scholen hebben er minder mee en kiezen iets anders. En ja, misschien groeien er daardoor kinderen in Nederland op die het Wilhelmus niet kennen.’

Chantal Alkemade, lid ontwikkelteam burgerschap Curriculum.nu en docent bij het Zuiderlicht College in Amsterdam.

‘Behoud nationaal erfgoed’ 

‘Een beetje nationalisme hoeft niet verkeerd te zijn. Om te kunnen functioneren in onze democratie horen leerlingen te kunnen reflecteren op de positieve en minder positieve kanten van nationalisme. In dat kader vind ik het belangrijk dat kinderen het volkslied leren, maar men is er huiverig voor om het te verplichten. Dat is een gemiste kans. Het Wilhelmus is een van de oudste volksliederen ter wereld. Het biedt veel aanknopingspunten om met leerlingen in gesprek te gaan over de Nederlandse geschiedenis en de functie van een volkslied. Soms hoor ik mensen zich afvragen waarom ze het Wilhelmus nog zingen. Ze hebben er geen band mee en zouden net zo goed Bloed, zweet en tranen van André Hazes kunnen inzetten. Dat krijg je ervan als niemand zich er meer in hoeft te verdiepen.’

André Smit, geschiedenisdocent Greijdanus College, locatie Hardenberg.

‘Is er niets belangrijkers?’ 

‘Ik werk als kleuterleerkracht en moet er niet aan denken dat ik mijn leerlingen het volkslied moet aanleren. In de bovenbouw kan het een mooi beginpunt zijn om meer te vertellen over de Nederlandse geschiedenis, maar noodzakelijk is het niet. Als ouders het heel belangrijk vinden, kunnen ze het hun kinderen zelf aanleren. Waarom zou de school dit moeten doen?

Door Sybrand Buma hebben we het hier nu al jaren over. Er zijn belangrijkere kwesties, zoals het lerarentekort. Waarom houden politici zich niet dáár mee bezig? We krijgen als leerkrachten al zo vaak te horen: dit moet je doen, dat je moet doen. Laat ons liever gewoon lesgeven en bespaar ons dit.’

Maike Douglas, blogger op jufmaike.nl en leerkracht in Wijk bij Duurstede.

‘Hét Wilhelmus bestaat niet’ 

‘Het is niet raar om leerlingen over het volkslied te vertellen. Het speelt een belangrijke rol in onze geschiedenis. Dat staat los van de vraag of je het met de inhoud eens bent. Mensen associëren lesgeven over het volkslied soms met nationalisme, maar dat hoeft helemaal niet.

De discussie over het Wilhelmus begon al in de zestiende eeuw: Willem van Oranje ging dood en men vroeg zich af wat er met het lied moest. In de loop der eeuwen is het Wilhelmus vaak aangepast. Pas begin twintigste eeuw zijn we het gaan vastleggen.

Veel Nederlanders vinden het Wilhelmus nog altijd betekenisvol, niet alleen bij voetbal, maar ook op 4 mei of tijdens Koningsdag. Ze herkennen het direct en het roept positieve emoties bij ze op, ook al begrijpen ze de tekst misschien niet. Zoiets is heel bijzonder.’

Martine de Bruin, liedspecialist Meertens Instituut en howtowilhelmus.nl.

Dit artikel verscheen in de special Digitale geletterdheid & burgerschap bij Didactief, december 2019. Deze special kwam tot stand met financiering van SLO, nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling.