Fietsen leer je niet uit een handleiding, maar door het zelf te doen. Eerst met zijwieltjes en de hand van een volwassene, later alleen. Zo is het ook met complexe vaardigheden als samenwerken, presenteren en informatie opzoeken en beoordelen. Maar oefenen alleen is niet voldoende. Leerlingen moeten zich ook letterlijk een beeld kunnen vormen van wat zo’n vaardigheid precies behelst en feedback krijgen over hun leerproces.
Het team van Ellen Rusman (Open Universiteit) ontwikkelde daarvoor in nauwe samenwerking met leraren en leerlingen een online feedback- en reflectie-instrument met voorbeeldvideo’s: Viewbrics. Dit is afgelopen najaar onderscheiden met de NRO Verbindingsprijs 2019 en in december verscheen het bijbehorende proefschrift.
Met Viewbrics kunnen leerlingen zelfstandig zichzelf en elkaar (formatief) beoordelen. Het instrument bevat rubrics voor deelvaardigheden van complexe vaardigheden, die zijn geïllustreerd met video’s. Dankzij een ‘feedback- en reflectiewiel’ zien leerlingen in één oogopslag de feedback van leraar en medeleerlingen en weten ze wat goed gaat en waar ze nog verder aan kunnen werken.
Promovendus Kevin Ackermans testte het programma in vier onderbouwklassen van twee havo/vwo-scholen. Hij vergeleek 49 leerlingen die Viewbrics met video’s kregen, eerst met een controlegroep van 50 leerlingen die regulier les (zonder rubrics) kregen. De Viewbrics-leerlingen ontwikkelden rijkere mentale modellen voor samenwerken en informatievaardigheden. Bij presenteren bleek dit niet, mogelijk omdat leerlingen met deze vaardigheid al vertrouwder zijn. Verder gaf de Viewbrics-groep meer en constructievere feedback. Ook legde Ackermans de resultaten van de videogroep naast die van 54 leerlingen die een versie zonder video’s gebruikten. Tussen beide groepen waren geen noemenswaardige verschillen. Het instrument is dus effectief met en zonder video’s.
Kevin Ackermans, Designing Video-Enhanced Rubrics to Master Complex Skills. Proefschrift Open Universiteit, 2019 (NRO-projectnummer 405-15-550). Lees ook de eindrapportage van het gehele project en bekijk filmpjes over Viewbrics op Leraar24 en nro.nl/prijs/ellenrusman. Het instrument is gratis verkrijgbaar via viewbrics.nl.
Dit artikel verscheen in Didactief, maart 2020.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
