Eindelijk zijn ze daar, de resultaten op de Rekentoets in het vo en mbo! Het College voor Toetsing en Examinering (CvTE) schrijft in ‘Rapportage referentieniveaus 2015-2016’ over het niveau van Nederlandse leerlingen van po tot en met mbo op de referentieniveaus rekenen en Nederlandse taal. Voor het mbo is ook gekeken naar Engels.
De rekentoets wordt afgenomen in het vo en het mbo. De toets is voor het vo al verplicht sinds het schooljaar 2013-2014. Maar dit schooljaar telt het resultaat op de rekentoets voor het eerst mee voor het behalen van het diploma in het vwo. Volgend schooljaar zal de rekentoets ook meetellen in de kernvakkenregel. Dat betekent dat een leerling maximaal één vijf mag halen voor de rekentoets, wiskunde, Nederlands en Engels. De andere cijfers voor de kernvakken moeten een zes of hoger zijn.
Op het vmbo-gl/tl en vwo zitten de beste rekenaars; daar worden de meeste voldoendes behaald (zie tabel). Voor hen lijkt de rekentoets dus te doen te zijn, maar voor vmbo-bb ligt dat anders. Daar haalt slechts 86,3% een vijf of hoger. Voor vmbo-bb leerlingen ligt de lat wel wat lager. Ze mogen op het 2F-niveau één punt lager scoren. Dus een vijf voor het vmbo-bb zou op havo een vier zijn. Met deze aanpassing scoort 13,7% van de vmbo-bb leerlingen als nog onder de vijf (zie tabel).
Per sector en profiel bekeken, blijken leerlingen met een technisch profiel het best te scoren. Leerlingen met een profiel ‘zorg en welzijn’ of ‘cultuur en maatschappij’ scoren gemiddeld lager dan hun medeleerlingen.
98% Van de vwo leerlingen scoorde een 5 of hoger op de rekentoets en waren geslaagd voor het vwo. De leerlingen die lager scoorden, scoorden ook op andere vakken te laag om het diploma te halen (Kamerbrief). ‘Op basis van de resultaten van de vwo-eindexamenkandidaten 2015-2016 blijkt dat minder dan 1 procent het diploma niet zou behalen, indien de rekentoets afgelopen schooljaar onderdeel zou zijn geweest van de kernvakkenregel.’(Kamerbrief)
Het CvTE vroeg leerlingen naar hun mening over de toets. Leerlingen blijken vooral de opdrachten met de rekenmachine lastig te vinden (40% van de leerlingen geeft dit aan). Dit zijn dan ook meestal vragen die meer inzicht vergen. Daarnaast zegt ongeveer de helft van de leerlingen dat ze niet of te weinig voorbereiding op de rekentoets hebben gekregen op school.
Ook op het mbo wordt de rekentoets afgenomen. Voor mbo 2 en 3 was het een pilot, mbo 4 studenten moeten verplicht deelnemen maar hoeven geen voldoende te halen. Er doen ook studenten uit de entree-opleiding mee. Voor de entree-opleiding, mbo 2 en mbo 3 wordt de rekentoets op 2F niveau afgenomen. Voor de entree-opleiding en mbo 2 is er ook de mogelijkheid om de toets op 2A niveau te doen. Mbo 4 studenten doen de toets op 3F niveau.
Het aantal onvoldoendes voor de rekentoets op het mbo is groot. Slechts de helft van de mbo-4 studenten scoort een voldoende op het 3F niveau. In de entree-opleiding scoort slechts 30 % een 5 of hoger. Op mbo-2 is dit 55%. Mbo-3 studenten scoren het best. Hier haalt 74% een 5 of hoger. Voor de entree-opleiding en mbo-2 kan de toets op 2A niveau een oplossing zijn. Toch haalt op dat niveau slechts 58% van de mbo leerlingen een voldoende.
De resultaten in de loop van de jaren laten voor het mbo nauwelijks ontwikkeling zien. Mbo-2 (de eerste groep in de grafiek) laat wel een kleine verbetering in de scores zien. Het valt op dat mbo-3 studenten veel hoger scoren op het 2F niveau dan mbo-2 leerlingen. Mbo-4 studenten worden getest op een hoger niveau (3F) en halen daardoor minder voldoendes.
Onder het mom van differentiatie zijn er extra niveaus van de rekentoets ontwikkeld. Leerlingen van vmbo-bb, de mbo entreeopleiding en mbo-2 kunnen de rekentoets op een lager niveau maken, namelijk op het 2A-niveau. Deze toets is dit schooljaar als pilot afgenomen. Op dit niveau behaalde 81% van de vmbo-bb leerlingen een voldoende. Het CvTE concludeert dat het niveau 2A goed aansluit bij het vmbo-bb. Als het wetsvoorstel ‘Differentiatie exameneisen taal en rekenen’ in gaat, dan zal het voor het vmbo-bb mogelijk worden om de rekentoets op het niveau 2A af te nemen.
Voor het vwo is een rekentoets van hoger niveau beschikbaar, het niveau-3S. Ook deze toets is dit jaar getest in een pilot en kan na ingang van het wetsvoorstel afgenomen worden. 52% Van de deelnemende vwo-leerlingen scoorde op deze toets een voldoende, 15% scoorde onder de vijf. Op dit niveau werden dus een stuk minder voldoendes behaald dan op het standaardniveau, 3F. Het CvTE ziet voor zich dat het behalen van de rekentoets op niveau 3S op de cijferlijst van het diploma vermeld kan worden. Wordt dit een nieuw selectiecriterium voor opleidingen?
Leerlingen en studenten die last hebben van faalangst bij rekenen en blokkeren op hun examen, kunnen de rekentoets mondeling afleggen. Dit kunnen ze maar één keer doen en het is meteen hun laatste kans. Er kan daarna niet meer herkanst worden. Legt dit geen extra druk op de al faalangstige leerling?
In het vo deden 8 leerlingen de mondelinge rekentoets. Van de vijf vmbo leerlingen slaagden er drie, van de drie havoleerlingen slaagden er twee. Er deden geen vwo-leerlingen mee aan de mondelinge toets. In het mbo namen drie mbo-4 studenten deel aan de mondelinge toets en zij slaagden alle drie.
Voor leerlingen met ernstige rekenproblemen, bijvoorbeeld dyscalculie, zijn de rekentoetsen 2ER (afgeleid van niveau 2F) en 3ER (afgeleid van niveau 3F) ontwikkeld. In het vo slaagde 86% van de leerlingen op de 2ER toets en 85% op de 3ER toets. In het mbo scoorde 48% een vijf of hoger op de 2ER toets en 53% deed dat op de 3ER toets.
In het vo wordt goed gescoord op het Centraal examen Nederlands. De scores zijn, in vergelijking met 2015, gestegen op alle niveaus van het vo, behalve op het vmbo-gl\tl (zie tabel). Het ministerie concludeert in de Kamerbrief ‘dat we met de invoering van de referentieniveaus Nederlandse taal op de goede weg zijn.’.
Ook studenten in het mbo presteren goed op het centraal examen Nederlands. 93% van de studenten in mbo-2 scoort een voldoende op het 2F-niveau. In mbo-3 ligt dit percentage op 94%. Voor deze studenten telde het examen dit schooljaar voor het eerst mee voor het diploma.
In de entree-opleiding haalt slechts 58% een voldoende. Studenten in mbo-4 moeten voldoen aan het 3F-niveau. Hier haalt 82% een voldoende. De helft van de mbo-4 studenten vond het examen moeilijk.
In het mbo werd dit jaar voor het eerst een pilotexamen Engels afgenomen. Dit sloot aan bij het B1-niveau. Na het examen bleek dat de normering te streng was. Na een aanpassing bleek dat 87% een vijf of hoger scoorde en dus het B1-niveau beheerst. Het ministerie concludeert dat het B1-niveau haalbaar is voor mbo-studenten. Het examen Engels zal vanaf volgend schooljaar als officieel centraal examen afgenomen worden.
Het CVTE maakt ook een inschatting van het taal- en rekenniveau van leerlingen in groep 8 van het po. Hiervoor gebruiken ze de Eindtoets po van CITO. Dit geeft geen compleet beeld van de Nederlandse leerlingen, omdat er ook scholen zijn met andere eindtoetsen.
Voor lezen behalen 99% van de deelnemende leerlingen in het reguliere basisonderwijs het niveau 1F of hoger. In het speciaal onderwijs is dat 90%. In het reguliere basisonderwijs behaalt 76% van de leerlingen zelfs het niveau 2F voor lezen.
Voor rekenen scoort 13% in het reguliere onderwijs en 53% in het speciaal onderwijs onder het niveau 1F. In het reguliere onderwijs behaalt 44% het niveau 1S. Leerlingen die het niveau 2F bij lezen en/of het niveau 1S bij rekenen halen, krijgen vaak ook een hoger advies voor de middelbare school, zo concludeert het CvTE.
Bij het speciaal onderwijs wordt vaker het minimale referentieniveau (1F) voor lezen behaald dan voor rekenen. Maar dit geeft geen compleet beeld. Er zijn maar weinig scholen voor speciaal onderwijs die de eindtoets afnemen.
Tot slot concludeert het CVTE dat de resultaten op de referentieniveaus in het regulier onderwijs weinig veranderd zijn ten opzichte van 2015.
1 College voor Toetsen en Examens (2016). Rapportage referentieniveaus 2015-2016: invoering centrale toetsing en examinering referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen en Engels MBO.
2 Sander Dekker & Jet Bussemaker (november 2016). Kamerbrief: Stand van zaken invoering referentieniveaus taal en rekenen.
3 overzicht referentieniveaus
4 Steunpunt taal en rekenen mbo
5 Steunpunt taal en rekenen vo
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
