Nieuws

#Onderwijs2032

Wie komen er nu op zo'n bijeenkomst af? Maximaal een kwart van de deelnemers in het Van der Valk-hotel staat zelf voor de klas (4) of is schoolleider (3). Er is 1 schoolbestuurder. De rest van de aanwezigen is afkomstig uit het bedrijfsleven, van de overheid, of is gewoon ouder. De Onderwijsbegeleidingsdienst Noordwest is trouwens ook sterk vertegenwoordigd. Als de vergadering opsplitst in deelgroepen blijkt de helft van de 8 aanwezigen in het zaaltje waar 'maatschappelijke vorming' centraal staat, werknemer van de obd. Loyaal en enthousiast discussiëren ze mee.

Fietsenmaker blijft nodig
Als opwarmertje voor de avond wordt plenair een spelletje kahoot it gespeeld, een app waarmee een gsm verandert in een stemkastje. Helemaal vanzelf gaat het niet. De obd wint hier duidelijk op punten: niet iedereen is bekend met de app (die me trouwens in de klas best bruikbaar lijkt). De stellingen zijn van dik hout zaagt men planken. 'Onderwijs op het uitoefenen van een ambacht heeft geen toekomst', luidt de tweede bijvoorbeeld. Daar hoef je bij deze nuchtere Noord-Hollanders niet mee aan te komen. 'Ik moet elke dag met de fiets naar het station, om te forensen', zegt een van de deelnemers, 'en er is altijd wel een kleinigheidje stuk aan mijn rijwiel, dus een fietsenmaker blijft nodig.' 'En een verse bakker trouwens ook', voegt een ander er aan toe.

Hier nog geen idealistische vergezichten zoals in het curriculum van de grote vragen. Het hotel ligt naast de polderdijk van de Zuidoostbeemster. Zou dat het zijn? Ach, de deelnemers kijken wel degelijk over die dijken heen. Bij de stelling dat de Nederlandse leerling meer internationaal georienteerd zou moeten zijn en verplicht Chinees zou moeten leren, merkt iemand op dat Chinees maar de vraag is: door de opkomst van de BRIC-landen is misschien Portugees (dat in Brazilië wordt gesproken) over tien jaar de norm?

Identiteit
Mediawijsheid dan, is dat straks net zo belangrijk als taal en rekenen? De overgrote meerderheid is het eens met deze stelling. Veel minder mensen vinden bijvoorbeeld identiteitsontwikkeling belangrijk. Een onderwerp dat toch dankzij onderwijspedagoog Gert Biesta momenteel vaak in de curriculumdiscussies terug komt.

Als de zaal is opgewarmd gaan de deelnemers uiteen in drie groepen om in klein comite door te praten. In de Vivaldi-zaal staat maatschappelijke vorming centraal. Gesprekpartners zijn een gepensioneerde directeur van een basisschool, een jonge leerkracht van groep 3, een vertegenwoordiger van de Hartstichting, een journalist en vier mensen van de organisatie. Aan de hand van stellingen worden ze uitgenodigd hun mening te geven over zaken als 21st century skills en (wereld)burgerschap. In drie kwartier.

De gespreksleidster is vriendelijk, positief, èn streng, vooral als ze op haar klokje kijkt. Ze benadrukt herhaaldelijk – zoals haar collega plenair ook al deed - dat de resultaten van de brainstorm naar staatssecretaris Dekker gaan. Het geeft een formeel tintje aan het geheel: wat we hier doen, doet er toe. De vraag is wat de staats straks kan met de flipovers die de aanwezigen vullen. Want er ontstaat weliswaar een goed gesprek, maar het heeft niet per se veel met curriculum te maken. Het is allemaal heel goedwillend, maar praktisch? Pedagogisch?

Zelfvertrouwen
Vrome woorden bijvoorbeeld gaan over tafel aangaande 21st century skills. Maar, merkt de basisschooldirecteur nuchter op, 'mijn ervaring is dat veel leerkrachten achterlopen bij hun leerlingen op het gebied van nieuwe media en er ook niet echt voor open staan.' 'Het onderwijs hobbelt overal een beetje achteraan', vult de groepsleerkracht aan. 'Kinderen leren veel via trial and error en het is belangrijk dat wij die drive er niet uit halen op school.' Spelend leren is belangrijk, inderdaad, daar zijn we het allemaal wel over eens. Veel concreter wordt het niet.

Burgerschap dan. Zelfvertrouwen en medemenselijkheid, daar gaat het om, zegt de gepensioneerde basisschooldirecteur. In noodsituaties iets doen voor een ander, een school met een hart, vult een ander aan. Homogeen en heterogeen groeperen komen ter sprake. Er komen steeds meer pijlen en trefwoorden op de sheet.

Cito mag dicht
Gezamenlijk benoemen de aanwezigen vervolgens maatschappelijke waarden: respect bijvoorbeeld. Maar als ze doorpraten: hoe uit je respect en voor wie? Voor Mohammed, voor de juf? Al snel gaat het gesprek over identiteit. Maar dat is zelfs in de Beemsterpolder anno 2015 een ingewikkeld , niet-eenduidig begrip. Na wat heen en weer praten komen we uit op: 'Ieder kind mag er zijn', 'elkaar helpen', 'burgerparticipatie'. Opeens gaan er toch grote woorden over tafel, en raakt de klas behoorlijk uit zicht. Zelfs de voormalig directeur raakt mild geprikkeld. Hij refereert aan ABN-baas Gerrit Zalm 'die de overheid ons als held voorhoudt. Maar de bevolking denkt daar anders over. En altijd maar dat gepraat over resultaatgericht onderwijs!' De groepsleerkracht is nog meer uitgesproken: 'Wat kost een kind als het blijft zitten? Ik krijg kippenvel als ik dat soort taal hoor. En "kinderen opleiden voor de banen van de toekomst". Ik vind het zo jammer dat er uitsluitend economisch wordt gedacht en gepraat!' Onderwijs is zoveel meer.

De avond is nog lang niet om als er plenair samengevat en afgesloten wordt. Consensus in de zaal is er over één ding: 'Het Cito mag dicht, dat toetsen moet stoppen! Is er iemand tegen? Nee zeker?!?' Als de groepjes hun sheets presenteren, wordt de stemming bijna uitgelaten. Zoveel mooie woorden, zoveel plannen. De Nederlandse leerling is al een van de meest gelukkige ter wereld en als het aan de aanwezigen in deze Van der Valk ligt, blijft dat ook zo na de curriculumvernieuwing. 'Resultaatgericht onderwijs is een belemmering voor goed onderwijs', vinden de aanwezigen. 'Het gaat niet alleen om de banen van de toekomst maar ook om leren voor duurzaamheid, leren samenwerken, incasseren.' 'We willen minder betutteld worden en meer vrijheid, letterlijk een overheid op meer afstand.' Zou de staatssecretaris blij worden van de sheets?

Iedere deelnemer vertrekt met een tasje met het cursusaanbod 2015/2016 van de OBD Noordwest, een kladblok en een folder over ouderbetrokkenheid. Het Van der Valkhotel is weer voor de toeristen en de handelsreizigers.

Monique Marreveld is hoofdredacteur van Didactief.